Idealna dieta przedszkolna – 10 zasad dobrego jadłospisu w przedszkolu

Maluch każdego dnia się rozwija, doświadcza nowych sytuacji, obcuje z nowymi bodźcami. Do odkrywania świata potrzebuje energii oraz składników, które zadbają o jego rosnący organizm. Jednym z najważniejszych elementów, wpływając pozytywnie na samopoczucie, witalność i zdrowie malca, jest oczywiście… odżywianie.

Twoje dziecko, po 3. roku życia, spędza znaczną część dnia w przedszkolu. To tam, oprócz zabawy i nauki… je przygotowane posiłki. Czy zastanawiałaś się kiedyś w jaki sposób powstaje jadłospis dla dzieci w przedszkolu? Czy jesteś pewna, że to co je Twoja pociecha, jest naładowane składnikami odżywczymi? Przeanalizujmy 10. zasad, które budują prawidłowy jadłospis w przedszkolu – to dzięki nim będziesz w stanie ocenić, czy wybrana przez Ciebie placówka dba o zbilansowany talerz Twojego największego szczęścia.

Kto ustala jadłospis w przedszkolu?

Jadłospis ustala i koordynuje wewnętrznie intendentka. To ona dba o prawidłowo skomponowane posiłki, jednocześnie bazując na konkretnych i aktualizowanych zaleceniach dietetyków. W dużym uogólnieniu więc zadaniem intendenta jest:

• układanie jadłospisu zgodnie z normami dietetycznymi i żywieniowymi,
• tworzenie jadłospisu zgodnie z zapotrzebowaniem energetycznym oraz nałożonymi normami dot. składników pokarmowych. W ten sposób jadłospis w przedszkolu kalorie dbają o to, aby maluch nie przekraczał swojego dziennego zapotrzebowania,
• sporządzanie dokładnych receptur,
• pilnowanie kosztów produkcji i przyrządzania posiłków, tak, aby zmieścić się w ustalonej przez przedszkole stawce (docelowo więc jadłospis w przedszkolu gramatura powinna nie tylko sycić dziecko, ale także być “opłacalnym” dla placówki).

Kto kontroluje jadłospis w przedszkolu?

Oczywiście prowadzony jadłospis musi być również kontrolowany “z zewnątrz”. W tym celu działa sanepid jadłospis w przedszkolu, który sprawdza czy oferowane menu jest wysoko jakościowe i zgodne z normami żywienia dzieci i młodzieży. Pełną koordynację nad żywieniem zbiorowym pełnią organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

• „Wychowanie bez nagród i kar. Rodzicielstwo bezwarunkowe” Alfie Kohn

Jakie obiady w przedszkolu?

Idealny obiad syci, smakuje i dostarcza odpowiednich składników odżywczych. W dużym uproszczeniu więc – w ich przygotowaniu należy zwrócić uwagę na jakość używanych produktów, intensywność smaku i jednocześnie – na wartość odżywczą, która dostarczy niezbędnych składników, witamin i minerałów, wspierających prawidłowy rozwój dziecka. Dodatkowo – maluchy są bardzo “wrażliwe” na intensywne przyprawy i niecodzienne konsystencje. Dlatego też dziecięce menu jest delikatniejsze i mniej wyraziste niż menu ich rodziców.

Na koniec warto pamiętać, że maluch bardzo często “je wzrokiem”, dlatego obiady powinny być atrakcyjne pod kątem wizualnym. Kucharze i intendentka stoją więc przed trudnym wyzwaniem – zwłaszcza, że w tym czasie dziecko zaczyna budować nawyki żywieniowe, które mogą mieć kluczowe znaczenie w życiu dorosłym.

Co gotować dzieciom w przedszkolu?

W ramach inspiracji, ale także przedstawiania wszystkich, powyższych reguł, prezentujemy kilka przykładowych obiadów, które mogłoby pojawić się w dobrze zbilansowanym i starannie stworzonym, przedszkolnym menu. Zwróć uwagę, czy Twój maluch je podobne rzeczy i czy menu jest wystarczająco rozbudowane i zróżnicowane. Nie wahaj się więc spytać córki lub syna o to co było na obiad i czy danie mu smakowało.

Jadłospis w przedszkolu przykłady:

• Kotleciki warzywne – np. z kalafiora czy brokuła,
• Naleśniki – z serkiem twarogowym i owocami,
• Zupki – pomidorowa z makaronem lub klasyczny rosół,
• Kurczak w formie kotlecików lub nuggetsów,
• Warzywa gotowane,
• Pulpeciki rybne z kaszą lub ryżem i warzywami.

Jak układać jadłospis w przedszkolu? 10 zasad

W ramach podsumowania, ale także uspójnienia całej wiedzy, przygotowaliśmy 10. podstawowych zasad, dzięki którym przedszkole jest w stanie zbudować prawidłowe, dziecięce menu.

1.Zachowanie norm żywieniowych

WHO jasno wskazuje w jakich proporcjach powinny być tworzone posiłki dla dzieci powyżej 3. roku życia. Tak oto codzienne na talerzu juniora musi pojawić się:

• Białko – odpowiadające 1 g/ kg masy ciała (ok 12% całego zapotrzebowania żywieniowego),
• Węglowodany – do 60% całego zapotrzebowania
• Tłuszcze – około 30% całego zapotrzebowania.

2.Odpowiednia ilość kalorii

Podobnie jak w diecie dorosłych, ważne jest, aby przestrzegać odpowiedniej kaloryki dań. To dzięki nim dziecko ma siłę do zabawy i nauki, a także rozwija swój organizm w prawidłowy sposób. Dzienne zapotrzebowanie kaloryczne wylicza się na podstawie płci, wzrostu i średniej aktywności pociechy. Przyjęło się jednak, że dziecko ok. 4 roku życia powinno zjadać ok. 1400 kcal dziennie, aby zachować prawidłową masę ciała.

3. Odpowiednia gramatura

W tym kontekście istotne jest, aby maluch odchodząc od stołu czuł się najedzony, ale nie przejedzony. Zbyt duże porcje mogą powodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego, a zbyt małe – wzbudzać chęć do podjadania. Niewłaściwa gramatura może także przyczyniać się do poważnych zaburzeń odżywiania – zwłaszcza, gdy maluch nauczony jest, że nie może odejść od stołu, gdy talerz jest pełny. Docelowo więc na talerzu powinny znajdować się: 2-3 porcje nabiału, chude mięso 1-2 porcje, ryby do 2 razy w tygodniu. W przypadku dań jarskich mowa o posiłku ważącym ok 400 g. W przypadku mięsa lub ryb – 110 gramów samego białka plus ok. 140 g warzyw.

4.Wysoka jakość składników

Należy unikać dań wysoko przetworzonych i produktów instant, które nie tylko alergizują, ale przede wszystkim – nie mają wystarczających wartości odżywczych. Unikaj więc pustych kalorii, które zamiast zdrowia mogą zapewnić… rozstrój żołądka.

5.Zawartość wszystkich grup produktów

Spójrz na Piramidę Żywienia. Mówi ona, że w diecie malca powinny znajdować się produkty z 5., podstawowych grup żywieniowych: produkty zbożowe (np. makaron); mleko i produkty mleczne (np. ser); mięso (tj. drób, wędliny, ryby, jaja), nasiona roślin strączkowych; warzywa i owoce oraz zdrowe tłuszcze.

6.Dostosowanie do alergii

Maluchy od najmłodszych lat mogą cierpieć na alergie i nietolerancje pokarmowe. Jadłospis w przedszkolu z alergenami pozwoli uniknąć nieprzyjemnych objawów i problemów zdrowotnych. Dlatego też placówka powinna przed tworzeniem menu porozmawiać z rodzicami chorych dzieci, przygotowując dla nich specjalnie, nowe i równie zbilansowane dania. Najczęściej występującymi alergenami jest gluten, jaja i mleko.

7.Witaminy i minerały

Dziecko rozwija się w szalonym, szybkim tempie. Jego organizm potrzebuje więc konkretnych witamin i minerałów, dzięki to którym wspierany będzie układ hormonalny, kostny czy nerwowy. Wśród szczególnie ważnych witamin jest m.in. witamina D (zapotrzebowanie na nią jest 6x większe niż u dorosłego!), a także minerały takie jak jod czy żelazo.

• jod znajdziesz w – rybach morskich i algach,
• żelazo znajdziesz w – pestkach dyni, burakach, jajach, kakao i truskawkach,
• witaminę D znajdziesz w – rybach morskich, nabiale i jajach.

8. Ilość posiłków

Menu malucha powinno być prowadzone w sposób regularny. Docelowo więc w ciągu doby powinien zjadać około 4-5 posiłków, w przerwach po 3-4 godziny.

• Jakie wiersze dla dzieci czytać?

9. Techniki kulinarne

Dzieci są bardzo wrażliwe na konsystencję i formę jedzenia. Dlatego też warto zadbać o to, aby dania były maksymalnie zróżnicowane – aby chrupały lub miały miękką, łatwą do żucia formułę. Dlatego też potrawy należy gotować, dusić (bez obsmażania), piec w folii, piec na parze lub grillować. Nie rekomenduje się podawania dań smażonych na tłuszczu.

10. Odpowiednia ilość płynów

Oprócz jedzenia, nie należy zapominać o płynach. Ich odpowiednia ilość dba o właściwą pracę nerek i wątroby, wspomagając tym samym detoks i oczyszczanie organizmu ze szkodliwych substancji. Odpowiednia ilość płynów ma szczególnie duże znaczenie w przypadku przeziębienia czy chorób. Rekomenduje się więc, aby dziecko piło od 1.5 do nawet 2 litrów wody mineralnej dziennie.

Bibliografia:
[1] Newerli-Guz, J., & Kulwikowska, K. (2014). Zachowania żywieniowe i preferencje dzieci w wieku przedszkolnym. Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni, 86, 80-89
[2] Socha, J., Socha, P., Weker, H., & Neuhoff-Murawska, J. (2010). Żywienie dzieci a zdrowie wczoraj, dziś i jutro. Pediatria Współczesna. Gastroenterologia, Hepatologia i Żywienie Dziecka, 12(1), 34-37.