Jak rozmawiać z dzieckiem o przedszkolu?

Pedagodzy i psycholodzy podkreślają, że w procesie adaptacji przedszkolnej niezwykle ważna jest… rozmowa. Przygotowanie dziecka do nowego środowiska i nowych zasad wymaga zaangażowania ze strony rodzica, który cierpliwie odpowie na pytania. Zaskakiwanie malca nową sytuacją to nierzadko równia pochyła, generująca szereg problemów relacyjnych, edukacyjnych i emocjonalnych. Jak zatem porozmawiać z dzieckiem o nadchodzących zmianach? Czy warto podczas takiej rozmowy dzielić się swoimi uczuciami?

Co mówić dziecku o przedszkolu?

Przede wszystkim — prawdę. Nie oszukuj dziecka i nie twórz sztucznej rzeczywistości. Maluch szybko zorientuje się, że miejsce nie funkcjonuje w taki sposób, jak je przedstawiałeś, co może wzbudzić w nim lęk. Unikaj enigmatycznych i zawiłych odpowiedzi — postaw na jasne, krótkie komunikaty (np. „Będą tam nowe zabawki, którymi możesz się bawić„).

W swoich wypowiedziach nie twórz scenariuszy, nie dziel się swoimi wątpliwościami. Zamiast tego bazuj na pozytywnych emocjach — zachęć do go wspólnej zabawy, podejmowania nowych aktywności, poznawania nowych dzieci, otwierania się przed rówieśnikami. Opowiedz o sali zabaw, o placu zabaw, posiłkach, pedagogach i o porannych przygotowaniach. Uprzedź, że na sali będą inne dzieci, które też chcą korzystać z zabawek i będą również potrzebowały zainteresowania wychowawczyni.

Czy zapytać dziecko jak było w przedszkolu?

Oczywiście! Komunikacja i zainteresowanie rodzica co do zajęć, posiłków i zachowań rówieśników jest niezwykle istotne — nie tylko w kontekście budowania relacji, ale także analizowania rozwoju. Pamiętaj, że to przede wszystkim poprzez kontakty z dorosłymi kształtuje się dziecięca osobowość. [1] Nie pozostawiaj obojętnym, angażuj się w życie przedszkolne swojego dziecka, nie bój się pytać o zabawy i zachowanie innych dzieci (np. „co dzieci lubią robić podczas zabaw na dworze?”).

Jakich pytań nie zadawać dziecku?

Pytań skomplikowanych, sugerujących i nacechowanych negatywnie. Pamiętaj, że dziecko uczy się poprzez modelowanie i naśladowanie — jeśli więc usłyszy pytanie o negatywnym podtekście, najpewniej tak właśnie zinterpretuje daną sytuację. Unikaj więc pytań „Czy X znowu była dla Ciebie niemiła?”.

Staraj się nie nastawiać malca co do placówki, nie porównuj go z innymi dziećmi („Dlaczego nie możesz zachowywać się jak…?„), nie pytaj o rzeczy, który nie rozumie i nie umie nazwać. Czasem proste komunikaty są najlepsze i powiedzą najwięcej. Jeśli chcesz szerzej poznać relacje lub problemy dziecka — udaj się na konsultację z pedagogiem.

• Czy przedszkole ma prawo żądać zaświadczenia o stanie zdrowia dziecka?

Dlaczego ważne jest rozmawianie z dzieckiem o przedszkolu?

Dziecko potrzebuje wsparcia, zrozumienia i zainteresowania. W przeciwnym wypadku czuje się osamotnione, bezradne i niepewne — co doprowadzić może do skrajnych zachowań i utrudnionej adaptacji. Poświęcając czas maluszkowi, budujesz z nim relacje, wzbudzasz poczucie bezpieczeństwa i zachęcasz do dzielenia się swoimi uczuciami. Dziecko w ten sposób wie, że może przyjść do rodzica, a przedszkole jest ważnym etapem w jego codzienności.

Zadaniem rodziców jest być częścią życia dziecka. Uczęszczanie na zajęcia nie zwalnia ich z obowiązków wychowawczych, obserwacji jego zachowań, słuchania, rozwiązywania problemów. Maluch, wiedząc, że będzie opowiadał o swoim dniu, stanie się uważniejszy i będzie gotowy do nowych wyzwań, którymi pochwali się po zajęciach (np. nową wycinanką).

W jakim wieku warto zacząć rozmawiać z dzieckiem o przedszkolu?

Maluch może uczestniczyć w zajęciach przedszkolnych już od 3. roku życia. To już wtedy warto rozmawiać ze swoją pociechą, poczynając od prostych i krótkich pytań. Nie czekaj, aż Twoje dziecko dorośnie — potraktuj je jako pełnoprawnego rozmówcę.

Jakie słowa warto używać, aby ułatwić dziecku wyrażanie swoich uczuć i myśli na temat przedszkola?

Używaj ciepłych, spokojnych słów, nie pośpieszając malucha podczas rozmowy. Gdy widzisz, że dziecko ma problem z nazwaniem swojego stanu — wykaż zrozumienie, powiedz, że wszystkie emocje są dobre. Nie oceniaj, nie podpowiadaj, nie narzucaj odpowiedzi i nie bazuj na stereotypach. Zamiast tego poproś, aby dziecko opowiedziało o danym zdarzeniu lub sytuacji, na podstawie której lepiej zrozumiesz jego stan emocjonalny. Możesz także poprosić, aby porównało swoje uczucia do bohaterów z bajki lub ulubionej książeczki.

Twórz także pytania bezpośrednio oparte na emocjach. Spytaj więc o to co sprawiło mu radość, czy jakaś sytuacja go zasmuciła, czy coś go zdenerwowało. Możesz także opowiedzieć o swoim dniu, dzięki czemu dziecku będzie się łatwiej oswoić z nową sytuacją.

Jakie są najważniejsze rzeczy, o których warto porozmawiać z dzieckiem, aby przygotować je na przedszkole?

Już na kilka dni przed pójściem do przedszkola, pamiętaj, aby powiedzieć dziecku o:

• nowym miejscu, zabawkach, atrakcjach, które na niego czekają,
• o nowych zasadach — np. potrzebie dzielenia się z innymi dziećmi,
• konieczności pozostania samemu w placówce (można wskazać godzinę/czas, kiedy rodzic odbierze malca),
• fakcie, że dziecko stanie się częścią grupy,
• planie dnia — z uwzględnieniem posiłków i drzemki.

Jakie są korzyści dla dziecka wynikające z rozmów na temat przedszkola z rodzicami i nauczycielami?

Dziecko, które wie czego się spodziewać, czuje się bezpieczniej i pewniej w nowej sytuacji. Pomimo odczuwanego dyskomfortu — nie czuje zagrożenia, a nowa sytuacja nie wzbudza w nim lęku separacyjnego. Zaskoczone dziecko interpretuje pozostawienie jako porzucenie, co skutkować może agresją, płaczem i budowaniem negatywnych skojarzeń z nowym miejscem.

Pamiętaj — rozmawiając z dzieckiem usprawniasz proces adaptacji i ułatwiasz pracę nauczycieli.

Jakie są sposoby, aby utrzymać otwartą i komunikatywną relację z dzieckiem, rozmawiając na temat jego doświadczeń w przedszkolu?

1. Stwórz bezpieczną przestrzeń do rozmowy. Nie pytaj dziecka o emocje i doświadczenie w trakcie sprzątania, gotowania obiadu lub wykonywania codziennych obowiązków. Rozmowa nie powinna być wykonywana „mimochodem” – zwłaszcza jeśli chcesz, aby maluch się otworzył.
2. Jasno zakomunikuj swoje wsparcie, powiedz, że emocje są rzeczą naturalną, a Twoją rolą jest nieść zrozumienie i radę. Im więcej spokoju i czułości okażesz, tym dziecko poczuje się bezpieczniej i pewniej.
3. Opowiadanie rozpocznij od prostych pytań, nie zaskakuj pociechy nagłymi zapytaniami. Dziecko, które poczuje się „zaatakowane” najpewniej się wycofa.

Bibliografia:

[1] Śnieżyński, M. Komunikacja w rodzinie, czyli jak rozmawiać z dzieckiem.