Czy dziecko w przedszkolu musi być odpieluchowane?

Odpieluchowanie dziecka to niezwykle ważny, angażujący i wymagający proces. Ze względu na to, że maluchy rozwijają się w różnym tempie — moment ten zachodzić może zarówno przed, jak i w trakcie trwania edukacji przedszkolnej. Rodzice, którzy obserwują, że dziecko nie jest jeszcze gotowe fizycznie i emocjonalnie na naukę korzystania z nocnika, nierzadko obawiają się, że przedszkole (lub placówka w innej formie wychowania przedszkolnego) odmówi przyjęcia ich pociechy. Czy słusznie?

Kiedy jest dobry czas na odpieluchowanie?

Pedagodzy, psycholodzy i pediatrzy wskazują, że zdecydowana większość dzieci gotowa jest na odpieluchowanie pomiędzy 18. a 24. miesiącem życia. Warto jednak pamiętać, że proces ten zależny od wielu czynników indywidualnych — w tym od ogólnego tempa rozwoju dziecka. Jeśli więc Twoja pociecha nie jest gotowa na porzucenie pieluszki — nie twórz presji, nie porównuj jej z rówieśnikami i cierpliwie czekaj na odpowiedni moment.

Czy przepisy nakładają na nauczycieli obowiązek zmiany pampersów w przedszkolu?

Nie. Obecne przepisy dotyczące obowiązków nauczycieli przedszkolnych są dość ogólne i enigmatyczne. Oznacza to, że w żaden sposób przepisy nie posiadają konkretnych regulacji, które nakładałyby na nauczycielach obowiązek związany z czynnościami higienicznymi — w tym zmiany pieluszki.

Czy przedszkole publiczne może odmówić przyjęcia dziecka z pieluchą?

Przedszkole nie może odmówić przyjęcia dziecka, które nadal używa pieluszek. Jeśli do tego dojdzie — warto poprosić o pisemne uzasadnienie takiej decyzji, tak, aby następnie ją podważyć i zgłosić do wyższych instytucji. Dokładnie opisuje i reguluje to ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty.

Obecne przepisy wskazują jedynie, że przedszkolak powinien być samodzielny. Twierdzenie to jednak jest tak ogólne, że wiele gmin i pedagogów interpretuje je w dowolny dla siebie sposób. Nie ma jednak konkretnego zapisu, który narzuciłby obowiązek odpieluchowania — tj. kryteria ustawowe i kryteria samorządowe nie dyskwalifikują dziecka, które nie przeszło odpieluchowania.

Czy przedszkole wymaga, aby dziecko było odpieluchowane?

Obecne przepisy nie narzucają, aby dziecko rozpoczynające edukację przedszkolną miało obowiązek korzystania z nocnika lub toalety. Oznacza to, że placówka wychowania przedszkolnego nie może narzucać takich przepisów, poprzez tworzenie własnych zasad.

Jakie są wymagania dotyczące odpieluchowania dziecka, przed rozpoczęciem przedszkola?

Ustawa Prawo oświatowe wskazuje, że dzieci w wieku 3-5 lat mają pełne prawo do korzystania z edukacji przedszkolnej. Prawo oświatowe nie tworzy tym samym dodatkowych wymogów, których niespełnienie mogłoby utrudnić lub uniemożliwić uczestniczenie w zajęciach przedszkolnych. Oznacza to, że nie istnieje warunek przyjęcia w postaci odpieluchowania lub nabycia konkretnych umiejętności związanych z np. higieną czy zaspakajaniem potrzeb fizjologicznych.

Jeśli więc przedszkole odmówi przyjęcia dziecka — należy zgłosić sprawę do kuratorium oświaty lub napisać do Rzecznika Praw Dziecka (mailowo, listem poleconym, przez EPUAP).

Czy istnieją wyjątki od wymogu odpieluchowania dziecka w przedszkolu?

Wyjątkiem są przedszkola prywatne. Placówki te działają na własnych, wewnętrznych zasadach i regulacjach, które mogą nie pokrywać się z odgórnymi wytycznymi. W placówkach niepublicznych istnieje więc wysokie prawdopodobieństwo narzucenia konkretnych wymogów — m.in. zakresie zaspokajania potrzeb fizjologicznych maluszka.

Jakie wsparcie oferuje przedszkole w procesie odpieluchowania?

Zdecydowanie największym źródłem konfliktów na tle rodzic-przedszkole jest brak wzajemnego zrozumienia obu stron. Wynika to z faktu, że w oddziale przedszkolnym bardzo często brakuje kadry, która zajęłaby się pełnym wsparciem i pomocą w procesie odpieluchowania. Niestety rzadko kiedy nauczyciel jest w stanie odpowiedzieć na potrzeby każdego z dzieci, a co za tym idzie — zmienić pieluszkę o odpowiedniej porze. Niektóre placówki nie mają też odpowiednich narzędzi i warunków do przewijania dziecka.

• Czy przedszkole ma prawo żądać zaświadczenia o stanie zdrowia dziecka?

W rzeczywistości więc pedagodzy mogą jedynie (albo aż?) podzielić się radami, jak sprawnie i szybko odpieluchować dziecko, a także powinni wykazać się zrozumieniem dla wolniejszego procesu (z racji tego, że każde dziecko rozwija we własnym tempie). Co ważne — zadaniem nauczycieli, jest przede wszystkim wspierać, pomagać i być w stałym kontakcie z rodzicami.

Czy przedszkole zapewnia zmianę pieluch i toaletowanie dzieci, które nie są jeszcze odpieluchowane?

Niestety istnieje wiele placówek, które traktują odpieluchowanie dziecka jako konieczność, zasłaniając się przy tym przepisami, sygnalizującymi, że maluch trafiający do placówki powinien być samodzielny. Brzmi to na tyle enigmatycznie, że przedszkola starają się to precyzować w statucie.

Dlatego też wiele placówek nie zapewnia zmian pieluchy, a przed rozpoczęciem edukacji przedszkolnej bezpośrednio pytają rodziców o aspekt odpieluchowania. Zanim więc przejdziesz etap rekrutacji — dopytaj dyrekcji o doświadczenie i możliwości kadry w tym zakresie.

Czy w przedszkolu mogą być nocniki?

Zważywszy na obecne przepisy — warto porozmawiać z dyrekcją o dostępności nocników i innych środków higieny. Wiele placówkach publicznych — zwłaszcza w przypadku najmłodszych grup — zezwala na przyniesienie własnego nocnika.

Jakie są korzyści dla dziecka odpieluchowanego przed rozpoczęciem przedszkola?

Wbrew pozorom — odpieluchowanie to nie jest tylko pozbycie się pieluszki, ale także umiejętność korzystania z nocniczka czy toalety. Z tego też względu maluch, który ma odpieluchowanie za sobą jest zdecydowanie bardziej niezależny i samodzielny, czuje się swobodniej i może skupić się na poznawaniu innych umiejętności.

Jak przedszkole radzi sobie z sytuacją, gdy dziecko jeszcze nie jest w pełni odpieluchowane?

Większość placówek narzuca taką konieczność poprzez wewnętrzne regulacje, zawarte w statucie. Wynika to często z braku mocy przerobowych, nieodpowiedniej kwalifikacji zespołu, braków kadrowych. Inne placówki, które nie wprowadzają takich zapisów, starają się wspierać w tym procesie, regularnie nadzorując malucha i gdy jest to konieczne — zmieniać mu pieluszki w osobnym, przystosowanym do tego miejscu.