Nierzadko główną motywacją do podjęcia pracy w przedszkolu lub w szkołach ogólnodostępnych jest chęć edukowania i wspierania dorastających uczniów. Wielu specjalistów podkreśla, że to właśnie poczucie misji jest ich głównym filarem wieloletniej pracy w oświacie. Nie da się jednak ukryć, że owa „misja” nie jest jedynym czynnikiem, gwarantującym dostanie pracy. W grę bowiem wchodzi odpowiednie wykształcenie i garść konkretnych kwalifikacji. Czy w związku z tym każdy może pełnić zawód nauczyciela? Czy nauczyciel wspomagający musi mieć wykształcenie pedagogiczne? Czy wiedza i doświadczenie faktycznie ma znaczenie dla rozwoju dziecka?
Spis treści
ToggleW przypadku kadry pedagogicznej — tj. nauczycieli, którzy zostali zatrudnieni do prowadzenia zajęć i realizowania programu edukacyjnego — prawo wskazuje, że muszą to być osoby z konkretnym wykształceniem. Mowa to u ukończonych studiach wyższych co najmniej pierwszego stopnia na kierunku licencjata wraz z przygotowaniem pedagogicznym (np. wychowanie przedszkolne) lub o zostaniu absolwentem zakładu szkolenia nauczycieli.
Wymogi te oczywiście nie dotyczą pomocy nauczyciela, która nie zajmuje się prowadzeniem zajęć i opieką nad maluchami, a jedynie wspiera pedagogów w organizacji. Do pełnienia takiego stanowiska może zostać powołana osoba posiadająca minimum wykształcenie podstawowe.[1] Przepisy nie nakazują, aby osoby te miały konkretny staż w pracy.
Aby pracować jako przedszkolanka, należy wykazać konkretne przygotowanie pedagogiczne. To zwykle potwierdzone jest dyplomami i certyfikatami, świadczącymi o ukończeniu danego kierunku. Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Edukacji Narodowej muszą być to osoby, posiadające wykształcenie wyższe, tj. po skończeniu kierunków, tj.:
Warto dodać, że oprócz formalnych kwalifikacji, bardzo ważne są cechy osobowościowe, takie jak cierpliwość, empatia, kreatywność oraz umiejętność nawiązywania kontaktu z dziećmi i ich rodzicami. W pracy przedszkolanki ważne jest także stale doskonalenie swoich umiejętności i aktualizowanie wiedzy z zakresu pedagogiki (np. nauczania języka obcego) i psychologii dziecka. Dlatego też nauczyciele zatrudnieni w placówce często podejmują się studiów podyplomowych lub kursów doszkalających.
Osoba bez wykształcenia pedagogicznego może pełnić szereg stanowisk, które nie są ściśle związane z edukacją i opieką maluchów. Tak oto w szkole podstawowej lub w przedszkolu może pojawić się pomoc nauczyciela, a także sprzątaczki, psycholog szkolny, kucharki i lekarze, którzy nie mają stricte wykształcenia związanego z edukacją czy pedagogiką. Stanowiska te muszą bowiem spełniać zupełnie inne wymagania kwalifikacyjne, które ściśle związane są z ich zakresem obowiązków (tj. studia podyplomowe, kurs kwalifikacyjny, szkolenie).
Tak oto wyłącznie opiekun przedszkolny musi mieć wykształcenie i doświadczenie związane z szeroko pojmowaną pedagogiką.
Na rynku istnieje wiele kursów i programów szkoleniowych, które mają rozwijać konkretne kompetencje pracowników. Te dotyczą także stanowisk związanych placówkach edukacyjnymi. Należy pamiętać, że kursy nie zastąpią studiów wyższych, które są elementem obligatoryjnym do pełnienia roli nauczyciela.
Warto więc traktować je jako uzupełnienie zdobytej wiedzy lub doszkolenie na stanowiskach, które nie są związane z realizowaniem programu edukacyjnego lub z opieką maluchów w wieku przedszkolnym.
Tak. Dyrektor szkoły może zdecydować się na zatrudnienie specjalisty, który nie ma przygotowania pedagogicznego. Dzieje się tak w sytuacji gdy osoba ta ma zdobywać tzw. przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela. Warunkiem dla takiej formy jest zatrudnienie jej na co najmniej 1/2 etatu i na okres dwóch lat.[2]
Uwaga! Zapis ten nie ma zastosowania w przedszkolach, szkołach i placówkach niepublicznych.
Według danych, zebranych w 2023 roku, co drugi nauczyciel w przedszkolu zarabia od 3580 zł do 4690 zł brutto. Szacuje się, że 1/4 nauczycieli może zarabiać mniej niż 3580 zł brutto. Temat ten od wielu lat poddawany jest społecznej dyskusji. Pracownicy wskazują bowiem, że zakres ich obowiązków oraz skala odpowiedzialności powinna być wyceniona na kwotę wyższą, niż wskazują to powyższe dane. Kwestie związane z wynagrodzeniem nauczycieli stały się na tyle kluczowe, że podjęli je politycy w ostatnich wyborach parlamentarnych.
Wysokość minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego, dla początkującego nauczyciela, wynosi wspomniane już 3580 zł brutto za pełen etat.
Rodzaj i zakres kwalifikacji uzależniony jest od pełnionego stanowiska. Tak oto:
Bibliografia:
[1] art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych
[2] art. 9a ust. 2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela
Wyprawka do przedszkola - o czym trzeba pamiętać