Opieka nad chorym członkiem rodziny – prawa nauczyciela przedszkola i zasady przyznawania zasiłku

Zasiłek opiekuńczy jest kluczowym wsparciem finansowym dla osób, które muszą przerwać pracę w celu opieki nad chorym członkiem rodziny. Przysługuje wszystkim objętym ubezpieczeniem chorobowym, niezależnie od formy zatrudnienia. Roczny limit świadczenia wynosi 60 dni, a o przyznanie zasiłku mogą ubiegać się rodzice lub opiekunowie dzieci oraz inni członkowie rodziny wymagający troski. Dowiedz się więcej o warunkach uzyskania i wpływie na wynagrodzenie.

Czym jest zasiłek opiekuńczy i komu przysługuje?

Zasiłek opiekuńczy to pomoc finansowa przeznaczona dla osób, które muszą przerwać pracę, aby zająć się chorym członkiem rodziny. Ma on na celu zrekompensowanie utraconych dochodów i przysługuje każdej osobie objętej ubezpieczeniem chorobowym – niezależnie od tego, czy jest pracownikiem, zleceniobiorcą, czy prowadzi własną firmę. Możesz ubiegać się o to świadczenie, gdy opiekujesz się:

• zdrowym dzieckiem, które nie ukończyło 8 lat, np. w sytuacji nagłego zamknięcia żłobka czy przedszkola,
• chorym dzieckiem do 14 roku życia,
• chorym dzieckiem z niepełnosprawnością, które ma mniej niż 18 lat,
• innym chorym członkiem rodziny, takim jak małżonek czy rodzic, pod warunkiem, że wspólnie prowadzicie gospodarstwo domowe.

Choć zasiłek przysługuje zarówno matce, jak i ojcu, w danym okresie świadczenie może pobierać tylko jedno z rodziców.

Jaki jest wymiar zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym?

Roczny limit zasiłku opiekuńczego wynosi maksymalnie 60 dni w roku kalendarzowym. Limit ten jest wspólny dla obojga rodziców i nie zależy od liczby dzieci ani innych członków rodziny wymagających opieki. W ramach tego ogólnego limitu wyróżnia się następujące okresy:

• do 60 dni na opiekę nad zdrowym dzieckiem do 8 lat lub chorym dzieckiem do 14 lat,
• do 14 dni na opiekę nad dzieckiem powyżej 14 lat albo innym chorym członkiem rodziny,
• do 30 dni na opiekę nad chorym dzieckiem z niepełnosprawnością w wieku 14-18 lat, a także nad dzieckiem z niepełnosprawnością (8-18 lat) w określonych przypadkach.

Co ważne, nie ma okresu wyczekiwania na zasiłek opiekuńczy – przysługuje on już od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego. Roszczenie o jego wypłatę przedawnia się po 6 miesiącach od ostatniego dnia, za który zasiłek był należny.

Jakie warunki wykluczają prawo do zasiłku opiekuńczego?

Zasiłek opiekuńczy nie zawsze jest przyznawany. Nie otrzymasz go, jeśli w Twoim gospodarstwie domowym przebywa inna osoba zdolna do sprawowania opieki nad chorym. Wyjątkiem jest dziecko, które nie ukończyło drugiego roku życia – w takim przypadku świadczenie może zostać przyznane. Świadczenie to nie przysługuje również, gdy masz prawo do wynagrodzenia, na przykład podczas urlopu zdrowotnego czy rehabilitacji uzdrowiskowej. Podobnie jest w przypadku urlopu bezpłatnego lub wychowawczego – one również wykluczają prawo do zasiłku. Co więcej, zasiłek nie należy się osobom aresztowanym ani przebywającym w więzieniu. Prawo do niego traci się także w innych sytuacjach, na przykład gdy podejmujesz pracę w trakcie zwolnienia lekarskiego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych może to zweryfikować. Podobnie, niewłaściwe wykorzystanie zwolnienia, niezgodne z jego przeznaczeniem, również skutkuje utratą zasiłku, co potwierdzi kontrola ZUS.

Jak oblicza się wysokość zasiłku opiekuńczego?

Zasiłek opiekuńczy to 80% Twojej przeciętnej pensji brutto z ostatniego roku przed rozpoczęciem sprawowania opieki. Od tej sumy odejmuje się 13,71% na składki społeczne, a następnie dzieli przez 30, aby ustalić dzienną stawkę. Finalna kwota zasiłku to iloczyn tej stawki i liczby dni opieki. Obliczeniami zajmuje się płatnik składek, którym może być Twój pracodawca lub ZUS.

Jakie dokumenty są potrzebne do uzyskania zasiłku opiekuńczego?

Aby otrzymać zasiłek opiekuńczy, niezbędne jest złożenie wniosku. Poza elektronicznym zaświadczeniem lekarskim (e-ZLA), należy wypełnić odpowiedni formularz:

• Z-15A, jeśli sprawujesz opiekę nad dzieckiem,
• Z-15B, gdy dotyczy ona innego członka rodziny.

W niektórych sytuacjach konieczne są dodatkowe załączniki, takie jak:

• oświadczenie o zamknięciu placówki opiekuńczej czy szkoły,
• decyzja sanepidu o izolacji dziecka,
• orzeczenie o niepełnosprawności, w przypadku opieki nad osobą niepełnosprawną.

Pracownicy przekazują te dokumenty swojemu pracodawcy, natomiast przedsiębiorcy wysyłają je bezpośrednio do ZUS, na przykład za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych (PUE).

Jakie prawa do opieki nad rodziną wynikają z Karty Nauczyciela?

Karta Nauczyciela to zbiór przepisów, który uzupełnia ogólne regulacje dotyczące wsparcia rodzin, wprowadzając jednocześnie specyficzne uprawnienia dla pedagogów. Nauczyciele mogą skorzystać z zasiłku opiekuńczego oraz przysługują im dwa dni płatnego zwolnienia rocznie na opiekę nad dzieckiem, które nie ukończyło 14 lat. Dodatkowo, Karta Nauczyciela gwarantuje urlop zdrowotny, który może obejmować rehabilitację lub leczenie uzdrowiskowe. W okresie tego urlopu nauczyciel nie jest uprawniony do pobierania zasiłku opiekuńczego.

Czym jest bezpłatny urlop opiekuńczy i komu przysługuje?

Urlop opiekuńczy to bezpłatne uprawnienie pracownicze, które różni się od zasiłku opiekuńczego, ponieważ nie wiąże się z wypłatą świadczenia finansowego. Przysługuje on w wymiarze pięciu dni rocznie i można go wykorzystać na sprawowanie opieki nad członkiem rodziny. Może to być:

• syn,
• córka,
• matka,
• ojciec,
• małżonek.

Możliwe jest również objęcie opieką innej osoby, pod warunkiem, że mieszka ona z pracownikiem i wymaga wsparcia medycznego. Mimo braku wynagrodzenia, czas spędzony na urlopie opiekuńczym wlicza się do stażu pracy, co ma znaczenie dla innych uprawnień pracowniczych. Aby skorzystać z tego urlopu, wystarczy złożyć odpowiedni wniosek, a pracodawca ma obowiązek go udzielić.

Jak zasiłek opiekuńczy wpływa na miesięczne wynagrodzenie?

Pobieranie zasiłku opiekuńczego wpływa na wysokość miesięcznego wynagrodzenia. W dniach sprawowania opieki pracownik nie otrzymuje pensji, lecz przysługuje mu zasiłek opiekuńczy, którego wysokość została wcześniej określona. Aby obliczyć należne wynagrodzenie, należy odjąć kwotę odpowiadającą dniom nieobecności. W tym celu:

• dzieli się miesięczne wynagrodzenie przez 30,
• następnie mnoży uzyskany wynik przez liczbę dni, za które przysługuje zasiłek,
• otrzymana suma to kwota, którą należy odjąć od podstawowego wynagrodzenia.

W efekcie pracownik otrzymuje wynagrodzenie za faktycznie przepracowane dni, a dodatkowo zasiłek opiekuńczy, wypłacany przez ZUS lub pracodawcę, zgodnie z obowiązującymi przepisami.