Jak relacje z rówieśnikami wpływają na dziecko?

Badania wskazują, że na pewnym etapie rozwojowym, dla dziecka szczególnie istotne są relacje z koleżankami i kolegami. Według zebranych danych eksperymentalnych – złe relacje z rówieśnikami mogą odbić się echem również w wieku dorosłym, przyczyniając się do niskiej samooceny, braku pewności siebie i trudności w utrzymywaniu relacji partnerskich.

Wnioski te są niezwykle ważne dla rodziców i opiekunów, którzy zauważają, że ich pociecha nie jest akceptowana w środowisku przedszkolnym i szkolnym. Część z nich niestety lekceważy ów problem, podczas gdy w ich obowiązku powinno być znalezienie przyczyny i skutecznego rozwiązania.

• Jak wybrać nianię idealną? Te pytania musisz zadać!

W poniższym poradniku odpowiemy na pytanie jak budować relacje z rówieśnikami, aby uniknąć przykrych konsekwencji, które odcisnął swoje piętno na wiele, późniejszych lat.

Relacje z rówieśnikami w przedszkolu – wpływ na rozwój

Naszą osobowość, zwyczaje, przekonania i postawy kształtuje środowisko, geny, ale także ludzie, którymi się otaczamy. Właściwie od najmłodszych lat jesteśmy niczym glina, którą lepią nasi rodzice i przyjaciele. W tym kontekście zarówno dobre, jak i złe relacje są niezwykle ważne dla własnego rozwoju.

Co ważne – proces socjalizacji zaczyna się od najmłodszych lat i przyjmuje formę zarówno zabawy, jak i rozmów oraz nauki. Jeśli dziecko ma problemy na tym tle, najpewniej spotka się z konsekwencjami, które trwać mogą aż do czasów pełnej dojrzałości.

Warto pamiętać, że kontakty z rówieśnikami nie sprowadza się wyłącznie do relacji koleżeńskich. W tym kontekście mowa o jakimkolwiek obcowaniu z innymi dziećmi – np. poprzez chodzenie do szkoły, na place zabaw, zajęcia dodatkowe. Maluch, który trzymany jest pod kloszem lub dziecko, które nie dostaje wsparcia w budowaniu relacji, może w przyszłości być wycofane, niepewne[1], może czuć się zagrożone, samotne, a w skrajnych wypadkach – może unikać zobowiązania i relacji partnerskich, w obawie, że nie udźwignie kontaktów z drugim człowiekiem.

• Nauka języków: kiedy, gdzie i od czego zacząć?

Jakie mogą być relacje z rówieśnikami? Relacje bywają skomplikowane, bardzo często wymagają kompromisów, nauki, wyciągania wniosków. To podczas nich młody człowiek odkrywa siebie, zaczyna rozumieć związki przyczynowo-skutkowe, utożsamia emocje i poznaje swoje możliwości. Dla wielu trudnością może być krytyka lub poczucie odrzucenia. Zderzenie z tymi sytuacjami wymaga nie tylko konkretnych umiejętności interpersonalnych, ale także rozwiązań, których nie zawsze znają dorastające maluchy. Dlatego też tak ważną rolę pełnią rodzice.

Największym zagrożeniem późna socjalizacja?

Nie tylko konflikty z rówieśnikami mają kluczowe znaczenie dla rozwoju. Niezwykle ważnym czynnikiem, który może pociągać za sobą ogrom konsekwencji, jest zbyt późna socjalizacja. Psycholodzy podkreślają, że zbyt późne budowanie kontaktów i powolne uczenie empatii może wpłynąć na wszystkie zażyłości międzyludzkie. Izolacja dziecka i doprowadzenie do zbyt późnej socjalizacji to prosta droga do np. zaburzeń rozwoju, niedostosowania społecznego, lęków społecznych.

Dziecko musi czuć, że jest częścią społeczeństwa, musi znać swoją rolę w grupie. Co więcej – powinno budować swoje hobby i emocje w oparciu o odczucia z innymi koleżankami i kolegami.

Jak poprawić relacje z rówieśnikami?

No dobrze, ale co robić, jeśli Twoje dziecko ma problemy w szkole? Jak pomóc dziecku nawiązać relacje z rówieśnikami?

• Porozmawiaj z dzieckiem. Nie podejmuj kroków samodzielnie, bez wcześniejszej rozmowy z maluchem. Zapytaj go co czuje, skąd wynika ewentualny konflikt, czego potrzebuje? Nie zawsze sytuacja, którą identyfikujesz jako problem, jest głównym źródłem negatywnych emocji. Otwórz się więc na swoje dziecko i potraktuj go jako partnera w rozmowie.
• Porozmawiaj z pedagogiem i wychowawcą. Bez względu czy mowa o przedszkolu czy szkole, podstawą powinna być rozmowa z głównym opiekunem, który bardzo często jest świadkiem konfliktowych sytuacji. Najpewniej nauczyciel przedstawi Ci inny punkt widzenia, pozwoli na chłodno ocenić relacje w klasie, nakreśli sytuację rodzinną innych dzieci. Jeśli czujesz, że brakuje ci kompetencji i umiejętności – nie bój się poprosić o pomoc pedagoga szkolnego.
• Nie kieruj się emocjami. Tak, Twoje dziecko jest prawdziwym skarbem, któremu dałbyś gwiazdkę z nieba. Warto jednak odłożyć te silne emocje na bok i dopuścić nieco więcej racjonalności i zdrowego rozsądku. Pamiętaj, że miłość to także troska, dlatego przed jakimkolwiek działaniem zbierz potrzebne informacje i przygotuj się na rozmowę.
• Porozmawiaj z rodzicami innych dzieci. Poproś o zorganizowanie spotkania z wszystkimi rodzicami, których dzieci sprawiają kłopoty. Wysłuchaj drugiej strony i zakomunikuj potrzeby swojego dziecka. Nigdy nie rozmawiaj bezpośrednio z dzieckiem, które ma konflikt z Twoją pociechą.
• Zorganizuj przyjęcie. Jeśli trudności z rówieśnikami polegają nie tyle na konflikcie, co na trudności w nawiązaniu relacji – pomóż swojemu maluchowi “dostać” się do grupy znajomych. Zorganizuj przyjęcie urodzinowe, zaproś dzieci na grilla lub garden party, stwórz przestrzeń do zabawy i rozmów, dzięki której maluchy będą mogły poznać się nawzajem.
• Psycholog. Jeśli zauważasz, że relacje z rówieśnikami negatywnie odbijają się na Twojej córce lub na synku – reaguj. Nigdy nie pozostawiaj dziecka samego, niech ma poczucie wsparcia i pomocy. Gdy dziecko z powodu konfliktu jest apatyczne, nie chce chodzić do szkoły, zamyka się w sobie – udaj się do psychologa dziecięcego, który pomoże Wam wspólnie przetrwać ten trudny czas.

Bibliografia:

[1] Branden, N. Jak wzmacniać poczucie własnej wartości u dzieci?.