Kto jest zwolniony z opłat za przedszkole?

Z założenia przedszkole i edukacja przedszkolna jest bezpłatna. Oznacza to, że każdy maluch w wieku 6 lat może liczyć na pełną, darmową opiekę przez 5h dziennie. Każda kolejna godzina, od września 2023 roku, kosztować może nie więcej niż 1,30 zł[1]. Do opłat tych nierzadko doliczyć należy zajęcia dodatkowe oraz posiłki. Perspektywa comiesięcznego zobowiązania bywa więc wyzwaniem dla rodzin z trudną sytuacją finansową. Dlatego też wprowadzono szereg programów, które mają na celu zwolnić z powyższych opłat. Kto zatem może być z nich zwolniony? Jak na to zapatruje się Prawo Oświatowe?

Czy rodziny wielodzietne mają prawo do darmowego przedszkola?

Prawo do darmowej edukacji otrzymują wszystkie dzieci, które osiągnęły 6 rok życia (tj. które objęte są obowiązkowym wychowaniem przedszkolnym). Zapis ten jednak uwzględnia darmową edukację w wymiarze nie większym niż 25 godzin tygodniowo. Każda dodatkowa godzina wymaga od rodziców dodatkowych opłat. I w takiej sytuacji wielodzietność może być bodźcem do udzielenia upustów.

Obecnie wskazuje się, że można nałożyć zwolnienia z opłaty za pobyt w przedszkolu w momencie, gdy rodzice (lub opiekunowie) posiadają co najmniej troje dzieci. Co ważne — dzieci te muszą pozostawać na ich utrzymaniu oraz muszą zamieszkiwać wspólne gospodarstwo domowe. W wielu dużych miastach, np. w Krakowie, Karta Dużej Rodziny upoważnia do 50% ulgi w opłatach za przedszkole.

Czy dziecko z orzeczeniem płaci za przedszkole?

W ujęciu formalnym — w dużym uogólnieniu — dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawni w teorii płaci za przedszkole tak, jak dziecko całkowicie sprawne. Niemniej jednak trzeba pamiętać, że gmina ma w obowiązku zapewnić dzieciom niepełnosprawnym bezpłatnego transportu i opieki podczas przewozu do najbliższej placówki. Alternatywnie przedszkole jest zobligowane do zwrotu kosztów przejazdu ucznia i opiekuna środkami komunikacji publicznej.

Ile jest rodzinnego na dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności?

Obecnie zasiłek, wypłacany co miesiąc, wynosi 193 zł na jedno dziecko i nie więcej niż 386 zł na wszystkie dzieci. Kwota ta może być wyższa o 80 zł, jeśli dziecko legitymizuje się orzeczeniem o niepełnosprawności.

Jakie programy wsparcia rodziny mogą umożliwić zwolnienie z opłat za przedszkole?

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty — przedszkolem publicznym nazywamy każde przedszkole, które zapewnia bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę w czasie ustalonym przez organ prowadzący. Czas ten nie może być krótszy niż 5 godzin dziennie. Z założenia więc każdy maluch, który przeszedł rekrutację, ma zapewnioną bezpłatną edukację. Jeśli jednak rodzice dzieci zmuszeni są pozostawić malucha na dłużej — muszą liczyć się koniecznością uiszczenia dodatkowych opłat. Na te opłaty przeznaczyć można kwoty otrzymane z programów wychowawczo profilaktycznych, tj. Rodzina 500+, Dobry Start, Maluch +.

• Rodzina 500+ – program obowiązujący w Polsce od 2016 roku. Spełnia on wytyczne polityki społecznej, mającej na celu nieść pomoc rodzicom. Obecne, comiesięczne świadczenie wychowawcze na każde dziecko w rodzinie, wynosi 500 złotych.
• Dobry Start — program, wprowadzony w 2018 roku. Ma on na celu wyrównywać szanse edukacyjne — niezależnie od kapitału kulturowego, społecznego i materialnego.[2] Obecnie wynosi 300 złotych.
• Maluch + – rodzaj dofinansowania, przeznaczanego na utworzenie miejsc opieki nad dziećmi do trzech lat. Mogą je otrzymać nie tylko gminy, a także podmioty prywatne oraz fundacje.

Powyższe zapisy dotyczą wyłącznie przedszkoli publicznych. Przedszkola prywatne z racji swojej charakterystyki wdrażają inne zapisy — również te, dotyczące opłat (np. rodzice muszą zapłacić wpisowe).

Jakie dokumenty i formalności są wymagane, aby ubiegać się o zwolnienie z opłat za przedszkole?

W dużym uogólnieniu — rodzice muszą przedstawić wszelkie dowody, które potwierdziłyby słuszność przyznania programów. Mowa tu o np. orzeczeniu o niepełnosprawności, dowodach opieki nad większą liczbą dzieci i wszelkich dokumentach, które wpisałby się w nałożone przez placówkę kryteria.

• Czy można zapisać dziecko do przedszkola w ciągu roku?

Czy istnieją różnice w przepisach dotyczących zwolnienia z opłat za przedszkole w różnych krajach?

Normy, zapisy oraz regulacje prawne uzależnione są od kraju i regionu. Tak oto w niektórych krajach edukacja przedszkolna lub edukacja w szkole podstawowej jest w pełni finansowana przez państwo, podczas gdy w innych — opłaty mogą być obowiązkowe lub zależne od dochodów rodziny. Przykładowo więc przedszkola we Włoszech są całkowicie bezpłatne. Do bezpłatnego nauczania wychowania i opieki upoważnione są także dzieci z Niemiec i z Hiszpanii. Nieco inaczej jest w Szwecji, gdzie opłata za placówkę uzależniona jest od liczby dzieci i dochodów rodziców. Co więcej — w kraju tym przedszkole jest bezpłatne wyłącznie dla dzieci po 3. roku życia i w wymiarze zajęć nie większym niż 15h w tygodniu.

Bibliografia:

[1] OBWIESZCZENIE MINISTRA EDUKACJI I NAUKI z dnia 23 lutego 2023 r. w sprawie wysokości wskaźnika waloryzacji oraz maksymalnej wysokości opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego.

[2] Opr. Krzysztof Podwójcic, Diariusz polityki społecznej, w: Polityka Społeczna, nr 10/2018, s. 45, ISSN 0137-4729.