Czy wpisowe do przedszkola podlega zwrotowi?

Przedszkole niepubliczne, którego powstanie jest odpowiedzią na niewystarczającą liczbę miejsc w placówkach publicznych, oferuje wiele korzyści — zarówno pod kątem organizacji zajęć, rozwoju dziecka, jak i procesu rekrutacji. Jednakże biorąc pod uwagę ograniczenia i chęć zapewnienia jak najlepszych warunków do nauki, placówki te wprowadzają tzw. wpisowe. Z założenia ma to być odpłatne potwierdzenie zapisania dziecka do danego przedszkola. Co jednak zrobić, gdy rodzic się rozmyśli lub gdy zwolnią się miejsca w placówkach publicznych? Czy opiekun może domagać się zwrotu złożonej opłaty?

Co to jest wpisowe w przedszkolu?

Wpisowe to rodzaj jednorazowej opłaty, którą opiekunowie uiszczają na początku rekrutacji — tj. przy zapisie dziecka do przedszkola. Jest to forma opłaty wstępnej, która „upoważnia” do podjęcia udziału w rekrutacji, którą prowadzi przedszkole niepubliczne. Wpisowe z założenia nie obowiązuje w przedszkolach publicznych i państwowych, w których to rekrutacja opiera się wyłącznie na złożeniu odpowiednich dokumentów i wniosków.

Wysokość wpisowego bywa różna (zwykle od 400 zł) i zależy od konkretnego przedszkola — tj. jego lokalizacji i standardu oferowanych usług. Kwota ta docelowo ma pokryć koszty administracyjne, które są ściśle związane z przyjęciem malucha do placówki. W niektórych przypadkach traktuje się ją jako formę zabezpieczenia (tj. dziecko otrzymuje rezerwację miejsca w grupie).

Przedszkola prywatne i organ prowadzący często podkreśla, że wpisowe nie obejmuje bieżących kosztów uczęszczania dziecka do przedszkola (np. czesne miesięczne, wyżywienie czy opłaty za dodatkowe zajęcia). Jest więc to forma opłaty dodatkowej, którą reguluje m.in. regulamin przedszkola.

Czy wpisowe jest obowiązkowe?

Zasada jest prosta — jeśli rodzic chce mieć gwarancję zarezerwowanego miejsca, musi wnieść opłatę, zarządzoną przez placówkę. Pod tym względem zarówno wpisowe, jak i zawarcie umowy jest obowiązkowe i pełni formę zabezpieczenia/potwierdzenia kandydatury.

• Czy przedszkole może odmówić przyjęcia dziecka z autyzmem?

Opiekun oczywiście ma możliwość wyboru — jeśli opłata jest dla niego za wysoka, może zrezygnować z procesu rekrutacji, np. na poczet innej placówki. Przedszkole prywatne nie może więc zakazać zawarcia innej umowy.

Czy rodzic może ubiegać się zwrotu wpisowego?

Zwrotność wpisowego to przestrzeń do dyskusji. Co do zasady — wpisowe podlega rozliczeniu — tj. w momencie rozwiązania umowy powinno zostać zwrócone w sposób proporcjonalny, do trwania tejże umowy[1]. Wiele placówek jednak próbuje obejść ten zapis, tworząc restrykcyjną listę okoliczności i sytuacji, które znoszą obowiązek zwrotu.

W dużym uogólnieniu można więc uznać, że wpisowe powinno być zwrócone, ale organ prowadzący może pomniejszyć kwotę o np. koszty, które związane są z rezerwacją miejsca. Na żądanie rodzica koszty te powinny być udokumentowane. Jeśli placówka nie może przedstawić konkretnych dokumentów — rodzicowi przysługuje 100% zwrot opłat. Oznacza to więc, że na mocy umowy w sprawie kształcenia, szkoła lub przedszkole prywatne nie może umieścić zapisu o bezzwrotności wpisowego.

Gdzie szukać informacji o wpisowym?

• Regulamin przedszkola — to w nim zwykle znajdują się zapisy dotyczące warunków, w jakich może nastąpić zwrot.
• Umowa — ze szczególnym wskazaniem na zapisy dot. okresu wypowiedzenia. Jeśli rodzic zrezygnuje po tym terminie, przedszkole może mieć podstawę, aby nie zwracać wpisowego.

Można więc uznać, że popularne stwierdzenie, jakoby wpisowe było „jednorazową i bezzwrotną opłatą” jest dużym uogólnieniem, które wprowadza w błąd.

Kiedy rodzic nie ma prawa do zwrotu wpisowego?

Placówki, chcąc zabezpieczyć się finansowo, wprowadzają zapisy, które ograniczają możliwości wypowiedzenia i zwrotu opłat. Ostatecznie jednak nie jest ważne to, na jakich zasadach rodzice płacą wpisowe, ale to, na jakiej zasadzie placówka je przeznacza na proces rekrutacji.

Zatem, kiedy rodzic traci prawo do zwrotu wpisowego?

• W sytuacji gdy przedszkole posiada odpowiednią dokumentację, wskazującą, że opłat została przeznaczona na rezerwację miejsca dla dziecka.
• Gdy upłynie termin, do którego rodzice mogą zrezygnować z miejsca w przedszkolu.

W niektórych przypadkach przedszkola mogą oferować tzw. częściowy zwrot wpisowego. Dochodzi do niego, np. jeśli rodzic anuluje rezerwację przed planowanym rozpoczęciem edukacji, a placówka podjęła już część odpłatnych działań.

Co zrobić, aby zgłosić chęć zwrotu wpisowego w przedszkolu?

Proces zwrotu wpisowego uzależniony jest od zapisów, zawartych w umowie. Zgodnie z regulaminem wychowania przedszkolnego — zwykle wystarczy formalne poinformowanie dyrektora o zmianie decyzji. W tym celu należy złożyć wniosek, najlepiej z zachowaniem okresu wypowiedzenia.

Jakie są niedozwolone klauzule umowne dot. wpisowego w przedszkolu?

Przedszkole, aby zwiększyć szansę na zarobek, stosuje klauzule, które niestety nie zawsze są zgodne z prawem i odgórnymi przepisami. Warto więc dokładnie zapoznać się z umową i regulaminem, wyjaśniając z dyrekcją ewentualne, sporne kwestie. Niedozwolone postanowienia umowne to te, które są niezgodne z obowiązującym prawem, naruszają zasady współżycia społecznego, są niesprawiedliwe lub nadmiernie ograniczają prawa jednej ze stron umowy.

Niedozwolone postanowienie umowne obejmuje, np.

• całkowity brak zwrotu wpisowego — bez względu na okoliczności,
• wysokie kary umowne, które nakłada się ze względu na rezygnację z miejsca w przedszkolu,
• wszelkie niejasności i dwuznaczności, które związane są z warunkami wpisowymi,
• automatyczne odnowienie zobowiązań finansowych.

Tak oto wg. Rejestru Klauzul Niedozwolonych zakazane jest umieszczanie zapisów o treści, np. Przy zapisie do przedszkola pobierana jest jednorazowa, bezzwrotna opłata w wysokości 500 zł.

Bibliografia:

[1] Raport Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z kontroli wzorców umownych stosowanych przez przedszkola niepubliczne z maja 2008 r. [dostęp online: https://konsument.um.szczecin.pl/chapter_127007.asp?soid=1532CDFAE3B443EBA152EFB085256EC2]