Jak przekształcić oddział przedszkolny w przedszkole?

Oddział przedszkolny jest osobną, różniącą się od przedszkola jednostką. Jak czytamy na stronie GOV — oddział w szkole podstawowej nie wchodzi w skład struktury tej szkoły i jednocześnie jest podstawową jednostką organizacyjną przedszkola, mieszczącą się w budynku szkoły podstawowej i co kluczowe — zachowująca odrębności programowe. Mając na względzie tę definicję, nierzadko pojawia się pytanie — czy w przypadku oddziałów przedszkolnych zorganizowanych w szkołach podstawowych możliwe jest przekształcenie ich w „tradycyjne” przedszkole? Czym w ogóle różnią się obie te placówki?

Czy oddział przedszkolny to to samo co przedszkole?

Nie. Co prawda obie te placówki służą podobnym celom, ale w rzeczywistości oddział przedszkolny i przedszkole to dwie różne formy wychowania przedszkolnego.

• Przedszkole — samodzielna placówka edukacyjna. Wychowanie przedszkolne obejmuje dzieci od 3 do 6 lat. W Polsce przedszkola mogą być publiczne lub prywatne i zazwyczaj działają niezależnie, oferując cały dzień opieki wraz z programami edukacyjnymi, zabawami oraz innymi aktywnościami rozwijającymi umiejętności dzieci.
• Oddział przedszkolny — funkcjonuje jako część innej instytucji, najczęściej szkoły podstawowej. Dzieci w oddziałach przedszkolnych uczestniczą w zajęciach prowadzonych zazwyczaj przez nauczycieli wczesnej edukacji i często korzystają z infrastruktury szkoły podstawowej (np. z boiska), przez co obcują nie tylko z rówieśnikami, ale także ze starszymi dziećmi.

Czy istnieją różnice w infrastrukturze między oddziałem przedszkolnym a pełnoprawnym przedszkolem?

Tak, różnice w infrastrukturze między oddziałem przedszkolnym a pełnoprawnym przedszkolem są na tyle znaczące, że głównie na tej podstawie decyduje się o nazewnictwie i formach wychowania przedszkolnego. Tak oto:

• lokalizacja — przedszkole zazwyczaj znajduje się w samodzielnym, osobnym budynku zaprojektowanym specjalnie na potrzeby opieki przedszkolnej. Oddział przedszkolny z kolei znajduje się w tym samym budynku co szkoła, przez co dzieci dzielą zasoby z innymi klasami.
• wyposażenie — przedszkole zwykle ma dedykowane, specjalistyczne wyposażenie do nauki i zabawy (np. kącik czytelnika). Oddział z kolei ma wyposażenie uniwersalne, a grupy nierzadko dzielą je między sobą.

Jakie są kluczowe kroki do przekształcenia oddziału przedszkolnego w samodzielne przedszkole?

Krok 1: przeanalizowanie potrzeb oraz możliwości, które nakłada prawo oświatowe

Na tym etapie należy nie tylko uwzględnić lokalizację, ale także możliwości finansowe, przestrzenne i organizacyjne. Cierpliwe stworzenie biznesplanu i zapoznanie się z obecnym prawem to podstawa wszelkich zmian w oddziale przedszkolnym.

Krok 2: zabezpieczenie obecnej infrastruktury

Czyli znalezienie odpowiedniego budynku/lokalu, który spełni potrzeby dzieci, normy bezpieczeństwa oraz zapewni rozwój placówki, wraz z utworzeniem nowych grup.

Krok 3: rekrutacja

Podstawą każdej placówki edukacyjnej jest zespół wykwalifikowanych, doświadczonych i empatycznych nauczycieli oraz całego personelu, który wie, jak pracować z dziećmi w wieku przedszkolnym.

Krok 4: program nauczania

Ostatnim krokiem jest opracowanie i zaadaptowanie programów nauczania, które nie tylko będą wspierać rozwój intelektualny, ale także społeczny, emocjonalny i fizyczny.

Jakie są wymagane zasoby ludzkie do prowadzenia pełnoprawnego przedszkola?

Jak już wspomnieliśmy — prowadzenie pełnoprawnego przedszkola wymaga zespołu wykwalifikowanych profesjonalistów, którzy nie tylko dbają o edukację, bezpieczeństwo i rozwój dzieci, ale także zapewniają im doskonałe samopoczucie. W standardowym przedszkolu spotkać więc można:

• Dyrektor przedszkola — osoba odpowiedzialna za zarządzanie całym przedszkolem, w tym za politykę edukacyjną, zarządzanie personelem, budżet i nierzadko także za kontakty z rodzicami.
• Nauczyciele przedszkolni — prowadzą zajęcia dydaktyczno-wychowawcze. To głównie pierwszy „front” do kontaktu z rodzicami, rozwiązywania problemów rozwojowych i sporów między rówieśnikami.
• Asystenci nauczyciela — wspierają nauczycieli w codziennych zajęciach, pomagają w organizacji. Nie prowadzą zajęć edukacyjnych.
• Specjaliści — np. psycholog dziecięcy i logopeda, który monitoruje postępy rozwoje, diagnozuje, pomaga w ewentualnych trudnościach.
• Inni pracownicy obsługi i administracji — zespół odpowiedzialny za utrzymanie czystości, przygotowywanie posiłków oraz zarządzanie dokumentacją przedszkola.

Czy istnieją różnice w programie nauczania między oddziałem przedszkolnym a przedszkolem?

Program nauczania w przedszkolach i oddziałach przedszkolnych zwykle jest zbliżony, a ewentualne różnice uzależnione są od organizacji i możliwości poszczególnych placówek. Ostatecznie obie z nich nastawione są na wsparcie w rozwoju edukacyjnym, społecznym i emocjonalnym, z tą różnią, że przedszkola zwykle mają znacznie bardziej elastyczny i zróżnicowany program. Dodatkowo zajęcia, ze względu na sposób organizacji infrastruktury, nastawione są na konkretne umiejętności przedszkolaków, z dużym naciskiem na zajęcia kreatywne, grupowe, artystyczne. W przypadku oddziałów przedszkolnych zwykle kładziony jest większy nacisk na umiejętności, które przydadzą się w szkole — tj. podstawy czytania, pisanie, matematyka.

Jakie są korzyści wynikające z przekształcenia oddziału przedszkolnego w przedszkole dla dzieci, rodziców i personelu?

Główną korzyścią dla dzieci jest stworzenie lepszego, dostosowane do wieku, środowiska, które pozytywnie wpływa na ich komfort i bezpieczeństwo. Ponadto zmiana ta pociąga za sobą niewielkie zmiany w programie nauczenia, dzięki czemu kłaść można większy nacisk na naukę poprzez doświadczanie i zabawę.

Dla rodziców natomiast zmiana ta oznacza konieczność większego zaangażowania w życie placówki. Opiekunowie zyskują sporo nowych możliwości, np. poprzez przedstawianie swoich pomysłów i wizji. Powstawanie nowych, różniących się między sobą placówek, sprawia, że rodzic ma dużą elastyczność w wyborze najlepszej, edukacyjnej drogi dla swojego dziecka.

• Czy monitoring w przedszkolu jest bezpieczny i zgodny z prawem?

Z kolei personel zyskuje przestrzeń do budowania nowej specjalizacji zawodowej, a także do otrzymania lepszych warunków pracy. Bardzo często nauczyciele podkreślają, że praca w przedszkolu jest bardziej komfortowa, spokojniejsza i skoncentrowana na dzieciach w określonym wieku (co zwykle generuje mniej problemów i wyzwań wychowawczych).

Jakie są najczęstsze wyzwania związane z przekształceniem oddziału przedszkolnego w przedszkole?

#1 wyzwanie: rekrutacja odpowiedniego personelu

Rynek pracy obfituje w szereg kandydatów, którzy nie zawsze mogą pochwalić się bogatym CV, doświadczeniem, ukończonymi kursami. Dlatego też znalezienie wykwalifikowanych nauczycieli przedszkolnych jest głównym wyzwaniem — nawet jeśli w planie biznesowym pojawiło się miejsce na szkolenie.

#2 wyzwanie: zbudowanie społeczności i zaufania wśród rodziców

Podstawą dobrze prosperującego przedszkola są rekomendacje, zadowolenie opiekunów, konkretne sukcesy edukacyjne. Zrzeszanie zadowolonych rodziców, wzbudzenie zaufania i utrzymanie odpowiedniego poziomu edukacji oraz opieki jest niezwykle trudne — zwłaszcza w początkowej fazie zachodzących zmian. Badanie Ipsos Global Trustworthiness Index wskazuje, że Polacy ufają nauczycielom znacznie mniej, niż mieszkańcy innych krajów.

#3 wyzwanie: zachowanie ciągłości w edukacji

Przekształcenie oddziału przedszkolnego w samodzielne przedszkole wymaga czasu i cierpliwości. To z kolei może wpłynąć na sposób organizacji zajęć, ciągłość edukacyjną dzieci, a także komfort pracowników. Znalezienie balansu pomiędzy tymi wymaganiami jest bardzo trudne i zwykle wymaga kompromisów.

Bibliografia:

[1] 6-latki w wychowaniu przedszkolnym, GOV.pl [dostęp: https://www.gov.pl/web/edukacja/6-latki-w-wychowaniu-przedszkolnym]

[2] Ranking zaufania do zawodów: komu ufają Polki i Polacy? (2023) [dostęp: https://www.ipsos.com/pl-pl/ranking-zaufania-do-zawodow-komu-ufaja-polki-i-polacy]