Freblowskie przedszkola – cechy i metody pracy przedszkoli opartych na pedagogice Freblowa

Friedrich Wilhelm Fröbel (Froebel) – niemiecki pedagog i kreator nowej metody wychowania przedszkolnego, skoncentrowanej na orientacji humanistycznej [1]. W 1805 roku, kiedy to zaczął pracę nauczyciela, stworzył nową koncepcję, którą określano ogrodem dziecięcym. Miejsce to z założenia miało być bezpieczną oazą, w której osoby dorosłe pielęgnują maluchów niczym rośliny. Wśród wielu ekspertów — Froebel stał się ojcem nowożytnego wychowania przedszkolnego. Czym dokładnie jest owa pedagogika i jak wpływa na tempo edukacji dzieci? Co o niej sądzą rodzice oraz współcześni pedagodzy?

Czym dokładnie jest pedagogika Freblowa i jakie są jej główne założenia?

Pedagogika Freblowa opiera się na koncepcjach i ideach Friedricha Froebela, niemieckiego pedagoga, który jest uważany za twórcę pierwszego przedszkola na świecie. Jego metody nauczania były rewolucyjne na tamten czas, przez co znacząco wpłynęły na współczesną edukację wczesnoszkolną. Według niemieckiego pedagoga — przedszkole ma być bezpieczną przestrzenią, w której dzieci od najmłodszych lat uczą się samodzielności. Według jego założenia: zajęcia umożliwiają rozwój zdolności artystycznych, wspierają naturalny rozwój dziecka i niosą dar zabawy. Według Niemca to właśnie zabawy edukacyjne mają przygotować dziecko do nauki w szkolnej ławce. Podstawowymi wartościami tej metody była: jedności wszechświata, podkreślenie wspólnoty dorosłych i wspieranie zabawy, która była główną formą aktywności dziecka.

Froebel, który zbudował własną filozofię wychowania, wprowadził tzw. dary (zwanymi darami natury). W ich rozumieniu, dzieci poprzez aktywny kontakt z materiałami edukacyjnymi, mały odkrywać tzw. podarki.

• I okres — dziecko otrzymywało kulę (do zabawy w ogródku),
• II okres — dzieci otrzymywały walec,
• III okres — dzieci otrzymywały klocki/ sześciany.

Wszystkie te dary służyły do zabaw percepcyjno-manipulacyjnych, a także do nauki np. mówienia, czy śpiewania.

Jakie są główne cechy i metody pracy przedszkoli opartych na pedagogice Freblowa?

• Użycie „darów Freblowskich” – specjalnych zestawów materiałów edukacyjnych, które wspierały rozwój zdolności artystycznych, manualnych i ruchowych.
• Nacisk na indywidualne podejście do każdego dziecka.
• Kluczowa jest swobodna zabawa dziecka — to dzięki niej maluch poznają m.in. świat matematyki. Przywrócenie wartości zabawie sprawia, że maluch toruje naukę pozytywnymi emocjami.
• Aktywne wykorzystanie śpiewu, tańca i ruchu.
• Wykorzystanie materiałów dydaktycznych w sposób umiarkowany — kluczowa jest naturalność i swoboda działania.
• Zastosowanie prac ręcznych i twórczych w procesie nauczania.

Jakie korzyści niesie ze sobą wybór freblowskiego przedszkola?

Froebel, który jest uznawany za twórcę wychowania przedszkolnego, kładł przede wszystkim nacisk na indywidualne, dziecięce cechy i umiejętności. Wskazał on bowiem, że zabawa i pozytywne bodźce w pełni służą rozwojowi dziecka, które uczy się poprzez doświadczanie. Podstawową korzyścią jest więc rozwój kreatywności i wyobraźni, budowanie pewności siebie poprzez samodzielne działanie, rozwijanie umiejętności społecznych przez interakcje z rówieśnikami oraz wzmocnienie połączenia z naturą i otoczeniem.

Ponadto specjaliści wskazują korzyści, tj.:

• wszechstronny, kompleksowy rozwój — od fizycznego, emocjonalnego, aż po społeczny i intelektualny,
• rozwój kreatywności,
• rozwój samodzielności — a także budowanie pewności siebie,
• połączenie z naturą — dzięki temu dziecko buduje szacunek dla środowiska,
• rozwój umiejętności społecznych i umiejętność pracy w grupie,
• edukacja przez doświadczenie, działanie i eksperymentowanie,
• indywidualne podejście do każdego dziecka, poprzez dostosowanie metody nauczania do jego potrzeb i tempa rozwoju,
• przygotowanie do nauki szkolnej.

Czy istnieją różnice między przedszkolami tradycyjnymi,a stosującymi pedagogikę Freblowa?

Na pierwszy rzut oka pedagogika stworzona przez niemieckiego pedagoga nie różni się od obecnych metod, stosowanych we współczesnych przedszkolach. Wynika to z faktu, że Froebel był ich pionierem. Warto jednak podkreślić, że w swojej teorii kładł większy nacisk na aktywną rolę dziecka w procesie edukacyjnym, a także był za stosowaniem wyłącznie specyficznych metod i materiałów nauczania, które powstałyby wyłącznie pod założenia nowej pedagogiki.

Pomimo tych różnic, Friedrich po dziś dzień nazywany jest teoretykiem wychowania przedszkolnego, znanego nam we współczesnej formie.

Jakie są wyzwania związane z prowadzeniem przedszkoli opartych na tej metodologii?

W okresie dzieciństwa dziecko potrzebuje poznawać świat w sposób naturalny i swobodny. Stworzenie takiego bezpiecznego i otwartego środowiska nierzadko jest głównym wyzwaniem dla pedagogów i placówek. Wraz z nim idzie konieczność większego zaangażowania ze strony nauczycieli oraz dostarczanie specyficznych materiałów edukacyjnych. Ich koszty mogą być wyższe niż klasyczne materiały.

Jakie są perspektywy i trendy związane z przedszkolami opartymi na pedagogice Freblowa?

Od ponad 200 lat freblowskie przedszkole cieszy się sporym zainteresowaniem. I nic nie wskazuje na to, że ów trend miałby się zmienić. Specjaliści wskazują, że ta metoda odnotowuje większy popyt w kontekście edukacji holistycznej. Co więcej — jako jedna z nielicznych wspiera nowe technologie. Pozwala to wysnuć wniosek, że będzie chętnie wykorzystywana przez nowoczesne placówki i przedszkola prywatne. To pokrywa się z nowymi teoriami psychologów, którzy podkreślają, jak ważna jest indywidualność młodego człowieka — w tym jego samodzielność i niezależność w odkrywaniu świata.

• Przedszkole Montessori – wsparcie dla samorozwoju i niezależności Twojego dziecka

Jakie są opinie rodziców i ekspertów na temat skuteczności przedszkoli Freblowskich?

Wielu rodziców, psychologów, pedagogów i ekspertów pozytywnie ocenia metody Freblowskie za ich nacisk na aktywne uczestnictwo dziecka w procesie edukacyjnym i rozwijanie kreatywności. Specjaliści doceniają fakt, że niemiecki pedagog podkreślał znaczenie umysłu. Jego metoda bowiem mocno skoncentrowana jest na trenowaniu półkul poprzez mówienie, śpiewanie, budzenie u dzieci wrażliwości zmysłowej. Co więcej — Froebel podkreślał, jak kluczowe jest rozwijanie dziecięcej uporczywości i chęci zakańczania zadań. [2] To według niego buduje motywację wewnętrzną i wskazuje, jak ważna jest konsekwencja — również w kontekście edukacji. Perspektywa ta satysfakcjonuje rodziców i sprawia, że spoglądają na ową metodę łaskawym okiem.

Bibliografia:

[1] Wincenty Okoń: Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2001, s. 107–108. ISBN 83-88149-41-5.

[2] Barbara Bilewicz-Kuźnia, Historyczny i współczesny obraz edukacji przedszkolnej według koncepcji Friedricha Wilhelma Froebla [w:] Barbara Bilewicz-Kuźnia, Teresa Parczewska (red.), Edukacja przedszkolna w Polsce i na świecie. Wybrane zagadnienia. Wyd. UMCS, Lublin 2013