Czy dzieci muszą spać w przedszkolu?

Standardowy plan dnia w przedszkolu uwzględnia nie tylko czas na zabawę i posiłki, ale także przerwę na drzemkę. Ta ustalana jest „na sztywno” i zwykle powtarza się każdego dnia. Perspektywa snu w ciągu dnia nie jest atrakcyjna dla każdego dziecka. Niektóre maluchy nie wykazują takiej potrzeby, a proces wyciszenia jest dla nich zbyt trudny. Czy przedszkole może narzucić konieczność odbywania drzemek? Dlaczego sen dziecka jest tak ważny w procesie jego rozwoju?

Jakie są zalecenia dotyczące ilości snu, potrzebnej dla dzieci w wieku przedszkolnym?

Dla dzieci w wieku przedszkolnym zalecana ilość snu wynosi zwykle: 10-13 godzin na dobę. Odpowiednia ilość snu uzależniona może być od wieku, ale także stanu zdrowia malucha.

Co ważne — należy w procesie tym zadbać o regularność i utrzymanie stałego harmonogramu (np. mycie zębów poprzedza położenie się do łóżka), a także o rytuały. Te drugie usprawniają proces wyciszenia i sygnalizują porę snu. Podobnie jak odpowiednie środowisko — tj. ciemne, ciche pomieszczenie, pozbawione tzw. światła niebieskiego.

O której godzinie jest drzemka w przedszkolu?

Zwykle drzemka w placówce planowana jest po posiłku, tj. w godzinach 12-14:00. Czas jej trwania uzależniony jest od m.in. wieku przedszkolaków i zwykle nie przekracza 1h.

Dlaczego dziecko nie chce spać w przedszkolu?

We wstępie wspomnieliśmy, że nie każde dziecko zasypia w przedszkolu. Niechęć do tzw. leżakowania wynikać może z wielu czynników, dlatego też tak ważne jest zrozumienie potrzeb malca i gdy to możliwe — znalezienie rozwiązania.

Przyczyną, dla której dziecko nie chce leżakować, może być np.:

• Brak bezpieczeństwa, co wynika zwykle np. nieznanego środowiska. Nowe miejsce, z dala od domu, może wzbudzać niepokój, który utrudnia proces wyciszenia.
• Nowy harmonogram snu, który zaburza dotychczasowy rytm dobowy (zwłaszcza, jeśli maluch chodził w domu spać zawsze o tej samej porze).
• Dystres emocjonalny — przejście do przedszkola to duże wydarzenie w życiu dziecka. Może ono czuć się przytłoczone i tęsknić za rodzicami.
• Przeszkadzające bodźce — np. hasło lub ostre światło.
• Problemy zdrowotne — np. odczuwany ból, zaburzenia snu[1], bezdech senny, który dotyczyć może nawet 25% pacjentów [2].
• Lęki — związane z brakiem rodziców, strachem przed ciemnością itd.

Jakie są korzyści z regularnego odpoczynku w przedszkolu?

Sen jest niezwykle ważny zwłaszcza w pierwszych latach życia. Dlatego też „leżakowanie” to popularna praktykach w placówkach przedszkolnych, które w ten sposób dbają m.in. o regenerację fizyczną dziecka. Krótki odpoczynek lub drzemka dostarcza energii i pozwala zregenerować procesy poznawcze, poprawiając przy tym koncentrację. W trakcie drzemki mózg przetwarza informacje, które dziecko zdobyło w ciągu dnia, co przyczynia się do lepszego uczenia się i zapamiętywania. Dodatkowo odpoczynek może pomóc w zredukowaniu poziomu stresu i frustracji u dzieci, co prowadzi do lepszego samopoczucia i braku konfliktów z rówieśnikami. Regularny odpoczynek może pomóc dzieciom w radzeniu sobie z emocjami, ucząc je, jak relaksować się i odnajdywać spokój wewnętrzny. To z kolei pozwala ustanowić rutynę, która jest niezbędna dla poczucia bezpieczeństwa. Na dodatek badania sugerują, że odpowiednia ilość snu może wzmacniać system odpornościowy, co ma wpływ na zdrowie przedszkolaków.

Czy sen w przedszkolu jest obowiązkowy, czy rodzice mają wybór w tej kwestii?

To czy spać dziecko będzie w danym przedszkolu, jest wypadkową zarówno polityki placówki, jak i przepisów prawa oraz indywidualnych potrzeb dziecka. I tak oto prawo oświatowe nie narzuca konieczności przeprowadzenia leżakowania. W tym celu ważne są więc wewnętrzne ustalenia. Wiele przedszkoli ma ustaloną rutynę drzemki dla dzieci, zwłaszcza dla młodszych grup wiekowych. Jednak sposób realizacji tej rutyny może się różnić. W niektórych placówkach drzemka może być obowiązkowa, podczas gdy w innych dzieci mają wybór. Wszystkie ustalenia powinny jednak bazować na współpracy z rodzicami — otwarta komunikacja pozwoli poznać potrzeby malucha, a tym samym — zapewniać mu odpowiedni rytm dnia.

• Zajęcia kulinarne w przedszkolu – smakowite przygody maluchów

Czy sen w przedszkolu wpływa na rytm dnia dzieci i jakie mogą być tego skutki?

Tak, sen w przedszkolu wpływa na rytm dnia. Oznacza to, że drzemki mogą nieść zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki w tym kontekście. W przypadku tych pierwszych, mowa o: unormowaniu doby, wprowadzeniu efektywnej regeneracji, wspieraniu rozwoju. Warto jednak pamiętać, że przedszkolaki, które zasypiają w innych godzinach, niż dotychczas, mogą:

1) mieć trudność z zasypianiem w domu,

2) mieć zakłócony dobowy rytm, który wpłynie na ustalenia z rodzicami,

3) borykać się z silną frustracją i niechęcią do podejmowania konkretnych, późniejszych aktywności (np. na skutek rozkojarzenia, zmęczenia, poczucia roztargnienia).

Bibliografia:

[1] Andrzejczak, B., & Gmitrowicz, A. (2013). Wybrane zagadnienia z medycyny snu dzieci i młodzieży. Post. Psychiatr. Neurol, 22(1), 61-66.

[2] Kulus, M., Krauze, A., & Bartosiewicz, W. (2007). Obturacyjny bezdech senny u dzieci. Advances in Respiratory Medicine, 75(I), 23-27.