Czy woźna w przedszkolu odpowiada za dzieci?

Przedszkole jest prężnie działającym „organizmem”, złożonym z wielu specjalistów, szerokiej kadry i oczywiście z dzieci. Idealnie funkcjonująca placówka dba bowiem nie tylko o kompetencje pedagogów, odpowiednie wyposażenie sali zabaw, smaczne posiłki, ale i o czystość i bezpieczeństwo. O te dwie, ostatnie cechy dba zespół sprzątający i woźna, która zgodnie z opisaną klasyfikacją „odpowiada za powierzone mienie, utrzymanie porządku i czystości w placówce, przeprowadzając bieżące i okresowe sprzątanie i porządkowanie pomieszczeń w wyznaczonym terenie”. Zatem, co robi woźna w przedszkolu i czy taka osoba może przejąć część obowiązków nauczycieli?

Ile woźnych w przedszkolu?

Nie ma obecnie żadnych, odgórnych zapisów prawnych, które wskazywałyby, ile woźnych powinno pojawić się w placówce. Nie ma także przelicznika, który pozwoliłby obliczyć, ile osób należy zatrudnić, aby zagwarantować porządek w przedszkolu. Ostatecznie więc liczba Pań sprzątających zależy od:

• wielkości placówki,
• liczby dzieci,
• potrzeb wewnętrznych i sposobu organizacji zajęć.

Tak oto w małych przedszkolach zatrudniona może być jedna woźna, podczas gdy w dużych placówkach — pracowników o tej profesji może być nawet kilkanaście.

Jaka jest rola woźnej w przedszkolu i jakie są jej główne obowiązki?

Podstawową rolą woźnej jest — w dużym uogólnieniu — dbanie o powierzone mienie. W tym kontekście mowa o dbaniu o czystość i porządek w placówce, a także o: prasowaniu, praniu i pomaganiu w przygotowaniu posiłków. Dokładny zakres obowiązek określa Kodeks Pracy oraz zawarta umowa.

Jak czytamy na portalach z ofertami pracy, woźna odpowiada za m.in.:[2]

• otwieranie i zamykanie sal,
• przekazywanie kluczy do portierni,
• wietrzenie klas,
• zamykanie okien po zajęciach,
• podlewanie kwiatów,
• wynoszenie śmieci,
• odkurzanie sali,
• pełnienie dyżurów na portierni.

W tworzeniu takiej listy ważne jest, aby wziąć pod uwagę kwalifikacje, doświadczenie, możliwości czasowe oraz kadrowe. Przyznawanie zbyt wielu obowiązków może bowiem obciążyć pracownika, co utrudni terminowe wykonywanie zadania.

Czy sprzątaczka może pilnować dzieci w przedszkolu?

Nie. Karta Nauczyciela jasno określa, że jedyną grupą zawodową, która może sprawować opiekę nad dziećmi, są nauczyciele. Muszą być to wykwalifikowani specjaliści, po konkretnych studiach. Mowa to o wykształceniu wyższym, co najmniej pierwszego stopnia i z przygotowaniem pedagogicznym (np. wychowanie przedszkolne).

Jeśli więc placówka angażuje woźną w opiekę (również poranną, przed zajęciami) nad maluchami — łamie zapisy i naraża je na niebezpieczeństwo.

• Ile dzieci pod opieką jednego nauczyciela na wycieczce w przedszkolu?

Jakie są wytyczne dot. współpracy woźnej z personelem przedszkola w kwestiach związanych z opieką nad dziećmi?

Wytyczne w tym zakresie są uzależnione od zapisów prawa i Kodeksu Nauczyciela. Placówki nie mają więc tu swobody interpretowania, a podział obowiązków jest zaskakująco prosty. Zazwyczaj personel pedagogiczny jest odpowiedzialny za opiekę nad dziećmi, prowadzenie zajęć, nadzór nad rozwojem, a woźna współpracuje z nimi w kwestiach logistycznych i organizacyjnych. Oznacza to, że pilnuje czystości, przygotowuje salę, odpowiada za utrzymanie odpowiednich warunków higienicznych, jednocześnie nie pomagając nauczycielom w obszarach dydaktycznych.

Czy woźna może przejść specjalne szkolenie dot. pracy z dziećmi?

Woźna oczywiście może zrealizować dedykowane kursy, niemniej jednak musi pamiętać, że te nie upoważnią jej do bezpośredniej pracy z dziećmi. Szkolenia i webinary online nie są wystarczającymi dowodami na to, że woźna mogłaby opiekować się przedszkolakami. Karta Nauczyciela jasno wskazuje, jakie kompetencje są konieczne do wykonywania tego zawodu. Jeśli więc Pani sprzątająca nie posiada konkretnego dyplomu z uczelni wyższej — nie może pełnić roli nauczyciela.

Może natomiast kwalifikować się do roli pomocy nauczyciela. Aby otrzymać to miano konieczne jest posiadanie minimum wykształcenia podstawowego. Warto jednak pamiętać, że taka pomoc nie prowadzi zajęć, nie opiekuje się przedszkolakami, nie realizuje programu edukacyjnego. Natomiast może pomóc w przynoszeniu zabawek, sprzątaniu sali, organizowaniu przestrzeni do zabaw, pilnowaniu norm BHP, wspieraniu podczas wycieczek etc.

Jakie są wyzwania związane z włączeniem woźnej do procesu opieki nad dziećmi w przedszkolu?

Podstawowym wyzwaniem jest odpowiednie przeszkolenie kadry, która powinna zdobyć konkretne wykształcenie i kompetencje. Konieczne jest więc, aby woźna zdobyła wykształcenie wyższe, co wymaga nakładu pieniędzy, czasu i pracy. Nie zawsze pracownik zgadza się na taką formę przeszkolenia — zwłaszcza że studia I stopnia trwają kilka lat. Dlatego też można przyjąć, że woźna jest wyłączona z procesu związanego z opieką dzieci w danej placówce.

Czy rodzice mają jakieś oczekiwania odnośnie roli woźnej w przedszkolu?

Rodzice zazwyczaj oczekują, że przedszkole zapewni bezpieczne i czyste środowisko dla ich dzieci. Mowa tu zarówno o sali zabaw, jak i jadalni oraz łazienkach, które muszą być higieniczne i komfortowe. Pokrywa się to więc z oczekiwaniami wobec woźnej, która dba o poszczególne pomieszczenia i bezpieczeństwo. Rodzic więc chce mieć przekonanie, że Pani sprzątająca dołoży wszelkich starań, aby miejsce zabaw było czyste i pozbawione drobnoustrojów. Oczekiwania najczęściej kończą się na tych aspektach — świadomi opiekunowie nie oczekują od woźnej wiedzy pedagogicznej czy umiejętności związanych z wychowywaniem i edukowaniem maluchów.

Bibliografia:

[1] Dz.U.2023.0.984 t.j. – Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela

[2] Woźny w szkole i przedszkolu: obowiązki, zarobki (2020) Pracuj.pl