Czy nauczyciel w przedszkolu może pójść na urlop?

Według zapisów Kodeksu pracy każdy pracownik ma prawo do urlopu. §  1.  art 152[1] ujmuje to słowami „pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego[…]”, a jego wymiar uzależniony jest od stażu pracy (20 lub 26 dni). Jak ten zapis odnosi się do pracowników związanych z edukacją przedszkolną? Czy nauczycielom zatrudnionym w nieferyjnych przedszkolach publicznych przysługuje urlop wypoczynkowy? Jeśli tak, to jak dokładnie opisuje to karta nauczyciela?

Czy nauczyciel może wziąć dzień wolny?

Artykuł 64 Karty Nauczyciela mówi, iż „Nauczycielowi zatrudnionemu w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze odpowiadającym okresowi ferii i w czasie ich trwania.” Mogłoby to oznaczać, że pedagog nie posiada żadnych innych, dodatkowych dni wolnych, które mógłby wziąć w czasie trwanie roku szkolnego. Jest to jednak duże uproszczenie.

• Czy dziecko w przedszkolu musi umieć mówić?

Według Karty Nauczyciela — pedagog zatrudniony w szkole może wziąć urlop dzienny, ale bez możliwości dzielenia wolnego na godziny (opcja ta jest możliwa w przypadku pracowników niepedagogicznych). W takiej nagłej sytuacji (tzw. urlopu z powodu sił wyższych) nauczyciel otrzymuje 50% wynagrodzenia. A jeśli pracuje w niepełnym wymiarze — wynagrodzenie jest proporcjonalne do czasu pracy. W ostateczności, w ramach ustawy, nauczyciel ma prawo do nieprzerwanego, co najmniej czterotygodniowego urlopu wypoczynkowego (art. 64 ust. 4 ustawy).

Warto w tym miejscu podkreślić, że nauczyciele przedszkolni mogą korzystać z urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych — oczywiście w czasie tzw. planu urlopów. Różnica ta wynika z faktu, że placówki związane z edukacją przedszkolną mają status nieferyjnych. Ponadto, w przypadku ustania stosunku pracy w danym roku kalendarzowym mogą korzystać z urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego (art. 64 ust. 3, ust. 5a Karty Nauczyciela).

Ile dni urlopu ma nauczyciel wspomagający w przedszkolu?

Nauczyciel wspomagający, tak jak nauczyciel zatrudniony w przedszkolu, ma prawo do urlopu w wymiarze 35 dni w całym roku kalendarzowym.

Kiedy nauczyciel przedszkola nabywa prawo do pierwszego urlopu?

Według art. 153 § 1 Kodeksu pracy: „Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.” Oznacza to, że nauczyciel, który podejmuje się pracy pierwszy raz w danym roku kalendarzowym, otrzymuje prawo do pierwszego urlopu po przepracowaniu całego miesiąca (w wymiarze 1/12).

W przypadku nauczyciela szkoły lub placówki feryjnej — uzyskuje to prawo w ostatnim dniu poprzedzającym ferie szkolne (art. 65 Karty Nauczyciela).

Czy nauczyciel ma 4 dni urlopu na żądanie?

Tak. Artykuły Kodeksu pracy wskazuje, że pracodawca jest zobowiązany do udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia oraz urlopu wypoczynkowego w wymiarze 4 dni (w ciągu całego roku kalendarzowego).

Co ważne — od kwietnia 2023 dni te zwiększono o 2 kolejne, co jest wynikiem zmian legislacyjnych Unii Europejskiej.

Czy nauczycielowi przedszkola przysługuje urlop uzupełniający?

Nauczyciel, który nie był w stanie wykorzystać co najmniej 8 tygodni urlopu w czasie wakacji lub ferii szkolnych zyskuje prawo do tzw. urlopu uzupełniającego (art. 66 ust. 1 Karty Nauczyciela).

Jeśli więc pedagog zatrudniony w przedszkolu nie wykorzystał przysługujących mu ustawowo dni wolnych (np. z powodów zdrowotnych czy urlopu macierzyńskiego), może skorzystać z tzw. urlopu uzupełniającego.

Jakie są procedury związane z wnioskowaniem o urlop dla nauczycieli przedszkola?

W kodeksie pracy czytamy, że pracodawca jest zobowiązany do udzielania urlopu w roku kalendarzowym, w którym nauczyciel zyskał do niego prawo. Aby go otrzymać, należy złożyć tzw. wniosek nauczyciela. To on pozwoli zaplanować harmonogram dni wolnych w całym roku szkolnym. Ma to szczególne znaczenie dla zachowania płynności zajęć i właściwej organizacji placówki, która nie może pozwolić sobie na zbyt duży deficyt pedagogów. W planie urlopów nie uwzględnia się wspomnianych już urlopów na żądanie (art. 163 § 1 Kodeksu pracy).

Uwaga! Dyrektor placówki ma prawo zobowiązać nauczycieli do tego, aby zaplanowali urlop we wskazanym przez siebie okresie, który wynika z konkretnej organizacji pracy przedszkola.

Więcej o tzw. planach urlopów przeczytać można w art. 64 ust. 3 Karty Nauczyciela i art. 163 § 1 Kodeksu pracy.

Jakie są różnice między urlopem płatnym a niepłatnym dla nauczycieli przedszkola?

Jak sama nazwa wskazuje — w pierwszym przypadku nauczyciel otrzymuje swoje stałe wynagrodzenie, podczas gdy podczas urlopu niepłatnego kwota ta jest mu potrącana, a tym samym — wynagrodzenie na koniec miesiąca jest niższe. Pedagog może otrzymać bezpłatny urlop, np. dla realizacji celów naukowych, albo z ważnych przyczyn prywatnych. Dyrektor szkoły udziela go na wspomniany już wniosek, uwzględniając m.in. tok pracy placówki.

Ponadto zasadniczą różnicą jest, że urlop bezpłatny nie wlicza się do stażu pracy, od którego z kolei zależą uprawnienia pracownicze — Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1465).

Bibliografia:

[1] Rozdział 1 – Urlopy wypoczynkowe – Kodeks pracy. Dz.U.2023.1465

[2] Art. 64. – [Wymiar urlopu wypoczynkowego] – Karta Nauczyciela.

[3] Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1465)