Decyzja o wybraniu przedszkola dla swojego malucha jest niezwykle ważna – nie tylko pod kątem relacyjnym, ale także rozwojowym czy emocjonalnym. Naturalne jest, że w głowach rodziców piętrzą się wątpliwości i pytania – głównie związane z odpowiednim przygotowaniem dziecka do tych zmian.
Jeśli stoisz przed tym etapem i boisz się, że po odebraniu malucha z przedszkola pojawi się lęk separacyjny i płacz – koniecznie zapoznaj się z naszym poniższym artykułem. Wskazujemy w nim, jak przygotować dziecko do zabawy z nowymi dziećmi i doradzimy co zrobić, gdy w pierwszy dzień maluch zacznie odczuwać dyskomfort.
Spis treści
ToggleDzieci rozwijają się w różnym tempie. Psycholodzy i pedagodzy odraczają więc stawianie jasnych wytycznych i norm dla poszczególnych grup wiekowych. Przyjmuje się jednak, że dziecko, rozpoczynające naukę w przedszkolu, powinno posiadać zespół cech i umiejętności, dzięki którym łatwiej odnajdzie się w nowym otoczeniu. Mowa tu o m.in. umiejętności sygnalizowania swoich potrzeb, wypróżniania się, trzymania łyżeczki, jedzenia, a także samodzielnego ubierania i rozbierania się. Dziecko samo powinno także sygnalizować ból czy złe samopoczucie.
Maluch, który rozpoczyna przygodę w przedszkolu, może czuć się zagubiony i nieco przytłoczony nową sytuacją. Dlatego też tak ważne jest wsparcie rodziców, którzy podczas pracy w domu mogą pomóc swojemu dziecku odnaleźć się w tej rzeczywistości.
Kluczowe jest więc wprowadzenie stałego rytmu dnia. Pokaż maluchowi jakie czynności należy wykonać rano, po przebudzeniu lub zaraz po skorzystaniu z łazienki. Regularne, powtarzane czynności – np. wstawianie, jedzenie, bawienie się i drzemanie – wzbudzą w nim uczucie bezpieczeństwa. Jeśli te same czynności pojawią się w przedszkolu – maluch z łatwością się w nich odnajdzie, a co za tym idzie – zazna spokoju.
Dodatkowo, jeszcze przed momentem pójścia dziecka do przedszkola, przedstaw mu nową rzeczywistość. Rozmawiaj i odpowiadaj na jego pytania, jednocześnie skupiając się na pozytywnych bodźcach i emocjach. Uprzedź malca, jak będzie wyglądał moment rozstania, wyjaśnij czemu zachodzą te zmiany i zapewnij, że po niego wrócisz. Nie zaskakuj go nową sytuacją i unikaj długich pożegnań, które mogą wzbudzić lub spotęgować lęk separacyjny. Pamiętaj, że pozytywne nastawienie dziecka do przedszkola to połowa (waszego wspólnego) sukcesu.
Przede wszystkim – rozmawiaj z przedszkolakiem. Zanim wybierzesz placówkę i podejmiesz kolejne kroki mów dziecku o przedszkolu, o tym jak wygląda takie miejsce, z czym się wiąże. Skup się wyłącznie na pozytywnych elementach, staraj się zachęcić dziecko, np. poprzez wzbudzenie ciekawości. Mów o zajęciach, zabawkach, innych dzieciach, opowiedz o swoim przedszkolu. Uprzedź także o rozstaniu i panujących zasadach w nowym miejscu. Staraj się mówić krótko, bez zbędnych emocji i przelewania swoich obaw na malca.
Przygotowanie dziecka powinno przebiegać wspólnie. Zaangażuj go w wyprawce do przedszkola – np. zabierz na wspólne zakupy, w których kupicie pierwszy plecak lub niezbędne przybory. Jeśli jest taka możliwość – wybierzcie się na dzień otwarty, podczas to którego pozna inne dzieci i opiekunki.
Jak najwcześniej ucz malca samodzielności, zachęcaj do wykonywania czynności i obowiązków bez pomocy rodzica. Gdy to możliwe – zostawiaj go samego w pokoju lub zapraszaj do samotnej zabawy klockami lub lalkami. Nie uzależniaj jego zabawy i bezpieczeństwa wyłącznie od swojej obecności. Nie strofuj za źle wykonane czynności – zamiast tego motywuj do podejmowania kolejnych prób.
Przed pójściem do przedszkola uprzedź, że maluch pójdzie do kolegów i koleżanek z grupy. Wytłumacz dlaczego jest to konieczne i cierpliwie odpowiedz na wszystkie pytania. Zaproponuj, aby córka lub syn zabrał do przedszkola swoją ulubioną przytulanke, z którą będzie czuł się pewniej i bezpieczniej. Unikaj sprzecznych informacji i negatywnych komunikatów (np. „Gdy będziesz płakał, to Pani opiekunka będzie zła i zadzwoni do Mamy”), zamiast tego skup się na pozytywach i nagrodach (np. „Gdy po Ciebie przyjadę, to w domu ulepimy ludziki z plasteliny.”)
Unikaj także długich i emocjonalnych rozstań – często piętrzące się emocje mogą wywołać atak paniki lub lęku. Nawet jeśli jest to dla ciebie trudny moment – staraj się nie przelewać swoich emocji na dziecko. Rozstanie powinno skończyć się na uścisku, życzeniu dobrej zabawy i informacji o godzinie odbioru malca (np. po drzemce).
Porozmawiaj z dzieckiem, skupiając się na pozytywnych bodźcach. Nie stosuj szantażu emocjonalnego i nie przekupuj go. Zamiast tego w naturalny sposób pokaż, że przedszkole to ciekawe, kreatywne miejsce, które pozwoli mu spędzić miło czas np. na placu zabaw. Staraj się przekonać dziecko, że placówka nie jest karą czy miejscem oczekiwania na powrót rodziców.
Kluczowym elementem, który może zachęcić dziecko do przedszkola, jest proces adaptacji przedszkolnej. Gdy przeprowadzisz ją w cierpliwy i empatyczny sposób, maluch zdecydowanie chętniej będzie angażował się w zabawy i aktywności w grupie.
Gdy przedszkolak nie chce pozostawać w przedszkolu – wprowadź pozytywne bodźce związane z powrotem do domu. Obiecaj więc, że po zajęciach wstąpicie na plac zabaw lub przygotujecie ciasteczka. Oczywiście po złożonej deklaracji musisz dotrzymywać słowa, aby maluch nie czuł się szantażowany lub okłamywany.
Wprowadź regularny rytm dnia i stałe obowiązki, które maluch będzie mógł wykonywać także w placówce. Dzieci w przedszkolu czują się dużo pewniej, jeśli obcują z elementami i czynnościami które znają i które przypominają im domowe ognisko. Twoje metody wychowawcze powinny więc bazować na cykliczności (np. spanie, jedzenie, ubieranie się), a także na samodzielności. To dzięki niej maluch poczuje się niezależny i zdolny do poradzenia sobie z problemem, który mógłby wywołać w nim lęk separacyjny.
Dobrym pomysłem jest również dorzucenie w wyprawce przedszkolaka znanych elementów – np. ubrań lub zabawek – dzięki którym dziecko poczuje się pewniej. Pomóc może np. ulubiona przytulanka. Sprawdź także, jak wyglądają zajęcia adaptacyjne w wybranym przedszkolu i upewnij się, że pedagodzy poświęcają wystarczająco dużo czasu na wspieranie Twojego dziecka.
Naucz dziecko podstawowych czynności – np. samodzielnego jedzenia czy ubrania się. Im więcej maluch będzie umiał, tym swobodniej i bezpieczniej poczuje się w nowym miejscu. Po zachowaniu dziecka poznasz, jakie czynności sprawiają mu trudności i mogą być źródłem stresu lub lęku.
Niezwykle ważną umiejętnością jest zdolność do zgłaszania swoich potrzeb. Dziecko powinno samo komunikować np. dolegliwości, swoje emocje lub obawy. Idąc do przedszkola pytaj opiekunki o problemy, które możesz rozwiązać w domu.
Wprowadź cykliczne czynności, które będą stałym punktem dnia. Możesz zrobić plan zajęć, który znajdzie swoje miejsce na lodówce lub w dziecięcym ipokoju. Odhaczanie codziennych obowiązków – np. rozpoczęcie dnia wczesnym, porannym wstawaniem czy wspólne czytanie przed snem – zapewni większe bezpieczeństwo i zminimalizuje stres, związany z nowym miejscem.
Nie zaskakuj dziecka nowymi aktywnościami i obowiązkami. Bądź konsekwentny i regularny – układanie planu dnia to wspólna praca.
Nowe środowisko – w tym konieczność obcowania z innymi dziećmi – może być źródłem niepokoju i konfliktów. Dlatego też:
Bibliografia:
[1] Przydatek, B. (2020). Lęk separacyjny u dzieci w wieku przedszkolnym w percepcji ich rodziców.
[2] Domagała-Zyśk, E. (2012). Relacje rówieśnicze uczniów z niespecyficznymi trudnościami w nauce. Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w środowisku rówieśniczym, 13.
Wyprawka do przedszkola - o czym trzeba pamiętać