Kiedy nauczyciel wspomagający w przedszkolu?

Nauczyciel wspomagający w przedszkolu, jak sama nazwa wskazuje, jest specjalistą, który ma wspierać dzieci wymagających szczególnej uwagi ze względu na specyficzne potrzeby — edukacyjne, emocjonalne, fizyczne. Jego rola koncentruje się na pomocy dzieciom z niepełnosprawnościami, trudnościami w uczeniu się lub innymi specyficznymi potrzebami, tak, aby mogły one w pełni uczestniczyć w życiu przedszkolnym i osiągać postępy w rozwoju na miarę swoich możliwości. W potrzebie kształcenia specjalnego są więc dzieci w różnym wieku i w różnych grupach, co nasuwa wiele pytań organizacyjnych i wychowawczych. Na część z nich postaramy się odpowiedzieć poniżej.

Kto decyduje o zatrudnieniu nauczyciela wspomagającego?

O momencie i czasie trwania umowy zawsze decyduje dyrektor szkoły. Dzieje się to bezpośrednio gdy do przedszkola wpłynie orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Decyzja ta więc musi mieć podstawę medyczną i nie wynika z np. woli czy życzenia rodziców.

Ile dzieci może mieć pod opieką nauczyciela wspomagającego?

Ze względów bezpieczeństwa obecne przepisy wskazują, że pod opieką nauczyciela wspomagającego może w tym samym czasie przebywać do 5 maluchów, posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

Ile godzin ma nauczyciel wspomagający w przedszkolu?

Każdy nauczyciel wspomagający w przedszkolu, niezależnie od zakresu obowiązków i niesionej pomocy pracuje 20 godzin tygodniowo (art. 42 ust. 3 lp 12 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela). Oznacza to, że średnia liczba godzin per dzień wynosi około 4. To ile godzin przypadnie nauczycielowi wspomagającemu w danym dniu, leży w decyzji dyrektora placówki.

Czy jest obowiązek zatrudnienia nauczyciela wspomagającego?

W przedszkolach oraz szkołach integracyjnych, a także w tych z oddziałami integracyjnymi, gdzie odbywa się edukacja dzieci zdrowych razem z dziećmi niepełnosprawnymi, zatrudnienie nauczyciela wspomagającego leży w obowiązku placówki.

• Jak piłka nożna w przedszkolu wpływa na rozwój dzieci?

Według zapisów prawa — jeśli dyrektor placówki otrzyma zgodę organu prowadzącego, może zatrudnić nauczyciela wspomagającego, specjalistów oraz pomoc nauczyciela.

W czym pomaga nauczyciel wspomagający?

Nauczyciel wspomagający w przedszkolu z racji swoich obowiązków współpracuje ściśle z głównym pedagogiem, rodzicami oraz ewentualnymi specjalistami zewnętrznymi (np. z psychologiem). Jego obecność — w dużym uproszczeniu — pozwala na większą koncentrację na indywidualnych potrzebach dziecka, dostosowywaniu planu edukacyjnego, a także na realizację zaleceń specjalistycznych.

Obowiązki nauczyciela wspomagającego to m.in.:

• indywidualna praca z dzieckiem z nastawieniem na realizacje zamierzonych celów rozwojowych,
• dostosowanie środowiska przedszkolnego w kontekście m.in. materiałów dydaktycznych i zabawek do potrzeb i możliwości dzieci,
• pomoc w komunikacji z innymi dziećmi,
• wsparcie w integracji społecznej i adaptacji,
• wymiana spostrzeżeń z rodzicami ucznia,
• wspieranie dziecka w codziennych czynnościach i obowiązkach,
• współpraca z innymi nauczycielami zajęć edukacyjnych.

Jakie zajęcia prowadzi nauczyciel wspomagający?

Podstawą są oczywiście zajęcia indywidualne, które skoncentrowane są na konkretnych potrzebach edukacyjnych ucznia, np. nauce czytania, pisania. W tym obszarze wymienia się także warsztaty, podczas których dzieci z np. spektrum autyzmu uczą się samodzielnego ubierania się i higieny.

Równolegle prowadzone są także klasyczne, grupowe zajęcia edukacyjne oraz udzielane jest wsparcie w postaci zajęć rewalidacyjnych, które skupiają się na rozwijaniu dziecka z konkretnymi niepełnosprawnościami. Niezwykle ważne są także konsultacje edukacyjne dla rodziców, podczas których opiekunowie zdobywają wiedzę i narzędzia w zakresie np. analizowania postępów dziecka.

Jakie są kryteria decydujące o konieczności zatrudnienia nauczyciela wspomagającego w przedszkolu?

O potrzebie kształcenia specjalnego wydane zostały konkretne artykuły — tj. § 7 ust. 1 i 2 rozporządzenia MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym. To w nim czytamy, że obowiązek zatrudnienia takiego wsparcia w przedszkolach ogólnodostępnych nałożony jest na wszystkie placówki, w których pojawiają się dzieci objęte kształceniem specjalnym (w tym zespół Aspergera, lub niepełnosprawności sprzężone).

Ponadto kluczowe znaczenie mają:

• indywidualne potrzeby edukacyjne przedszkolaków,
• rodzaj i stopień niepełnosprawności (im bardziej ograniczająca jest niepełnosprawność, tym większa może być potrzeba wsparcia przez nauczyciela wspomagającego),
• zalecenia specjalistów — np. psychologów, terapeutów, lekarzy,
• liczba dzieci z niepełnosprawnościami w grupie,
• możliwości adaptacyjne.

Jakie są korzyści z zatrudnienia nauczyciela wspomagającego dla dzieci i personelu przedszkola?

Praca nauczyciela wspomagającego pociąga za sobą szereg korzyści. Wśród tych najważniejszych wymienia się:

• indywidualne podejście wobec potrzeb każdego dziecka,
• wsparcie w integracji i adaptacji — obecność nauczyciela wspomagającego ułatwia dzieciom z niepełnosprawnościami integrację z rówieśnikami, pomagając im w nawiązywaniu relacji społecznych.
• rozwój umiejętności społecznych i edukacyjnych,
• duże poczucie bezpieczeństwa,
• specjalistyczną wiedzę, tak ważną w kontekście niepełnosprawności,
• wsparcie innych specjalistów i nauczycieli,
• ogólna poprawa jakości edukacji.

Czy nauczyciel wspomagający może być zatrudniony na określony czas, czy też jest to zatrudnienie stałe?

Zgodnie z art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela — nauczyciel wspomagający jest zatrudniony na umowę o pracę w sytuacji, gdy taką potrzebę zgłasza dana placówka. Oznacza to, że jego praca ma charakter określony, z uwzględnieniem, że żadne konkretne artykuły nie wskazują konkretnego okresu, na jaki należy zatrudnić takie wsparcie.

Jakie są kryteria oceny skuteczności pracy nauczyciela wspomagającego w przedszkolu?

Ocena skuteczności pracy nauczyciela wspomagającego w przedszkolu jest procesem wielowymiarowym, który mierzony jest zarówno poprzez postępy dziecka, jak i dzięki wnioskom, które otrzymują rodzice i nauczyciele.

• Postęp w rozwoju dziecka — tj. mierzenie osiągnięć dzieci w odniesieniu do ich indywidualnych celów edukacyjnych i rozwojowych poprzez obserwację zmian zachowań.
• Postęp w zakresie współpracy — tj. skuteczność w komunikowaniu się z innymi nauczycielami, specjalistami oraz kadrą zarządzającą przedszkolem.
• Zaangażowanie rodziców w proces edukacji — zwykle wynika to z regularności i jakości komunikacji z rodzicami/opiekunami na temat postępów i potrzeb dzieci.
• Wykorzystywanie metod pedagogicznych i wychowawczych — tj. chętne wdrażanie nowych, efektywnych strategii i narzędzi edukacyjnych wspierających rozwój dzieci (np. metody interaktywne, wizualne czy behawioralne, oparte na systemie nagród i kar).

Bibliografia:

[1] Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U. 2020 r., poz. 1309) – § 7 ust. 7