Kiedy nauczyć dziecko czytać?

Każde dziecko rozwija się w indywidualnym tempie. Pomimo pewnych wytycznych i norm, które tworzą pedagodzy, lekarze i psycholodzy, warto wziąć pod uwagę, że każdy maluch jest inny, a tym samym – jego organizm mierzy się z innymi wyzwaniami.

W nauce chodzenia, pisania czy czytania, należy brać pod uwagę potrzeby i możliwości rozwojowe swojej pociechy. Wiele prac i pierwszych kroków wykonywać możesz w domu – np. w formie zabawy lub ogólnie rozumianej edukacji.

W poniższym artykule przyjrzymy się bliżej nauce czytania, która bardzo często rozpoczyna się wcześniej niż w przedszkolu lub szkole. Szczególnie skuteczna jest tzw. nauka czytania sylabami, która w ten sposób rozwija też słownictwo i usprawnia prawą półkulę mózgu, która odpowiedzialna jest za rozumienie słów i graficznych znaków.

Czytanie, nauka i dzieci

Zanim dowiesz się czym jest nauka czytania dla dzieci, warto poznać podstawowe metody i reguły, dotyczące tej umiejętności. Jako rodzic musisz bowiem pamiętać, że:

1. Po pierwsze – dla dziecka jest to niezwykle trudna i nowa umiejętność, świadcząca o znaczącym skoku rozwojowym. Cały proces wymaga z jego strony ogromnej koncentracji i integracji dwóch półkul. Nie jest więc to zadanie proste, dlatego nie należy tworzyć presji, a kluczem do sukcesu jest… regularność i cierpliwość.
2. Po drugie – nauka nie powinna być związana z negatywnymi emocjami. Dużo efektywniejsza jest edukacja połączona z zabawą, dzięki czemu dziecko odczuwa radość i satysfakcję z całego procesu,
3. Po trzecie – nauka czytania to nie tylko znajomość liter. To głównie umiejętność łączenia ich w całość i identyfikowania wyrazów, które przypisuje się konkretnym przedmiotom.
4. Po czwarte – dziecko, które umie czytać, potrafi powiedzieć jaką głoskę słyszy na początku i na końcu wyrazu,
5. Po piąte – jeśli rozwój dziecka był zachwiany i opóźniony, to proces czytania także może zachodzić później,
6. Po szóste – nie wierz “ekspertom”, którzy twierdzą, że dziecko jest zbyt małe, aby zacząć czytać w przedszkolu. Każdy maluch jest indywidualnym bytem i każdy może zacząć edukację na innym poziomie i etapie.

Nauka czytania ile lat?

Oczywiście trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytania – dzieci są różne, a co za tym idzie – ich organizmu mają różne możliwości i predyspozycje. Odchodzi się więc od sztywnego wyznaczania norm i lat, w którym dziecko powinno opanować jakąś umiejętność i zdolność.

• Jak zrozumieć dziecko, chorujące na autyzm?

Może się bowiem okazać, że dziecko w wieku 5. lat wykaże się chęcią nauki czytania. Wiele dzieci opanowuje pierwsze słowa w wieku wczesnoszkolnym – np. po skończeniu 7. roku życia. Ostatecznie w obu przypadkach warto ułatwić dziecku ten proces i w miarę możliwości naturalnie stymulować proces uczenia poprzez np. wspólne przeglądania książek czy kupowanie bajek z ulubionymi bohaterami.

Jak długo trwa nauka szybkiego czytania?

Ponownie – to zależy od tego jak szybko uczy się Twoje dziecko. W procesie czytania ważne są nie tylko osobiste preferencje i umiejętności, ale także regularność, systematyczność i pomoc rodzica.

Technika szybkiego czytania wymaga wykonywania regularnych, określonych ćwiczeń. Obecnie dostępnych jest wiele kursów i zajęć pozalekcyjnych, dzięki którym dziecko opanowuje proste techniki. Standardowy kurs składa się z 4 spotkań, które dają łącznie 16 godzin aktywnej nauki. Według specjalistów – efektywne i aktywne uczestniczenie w tych lekcjach pozwala na naukę czytania niemal 3.krotnie szybciej, a zdobyte techniki umożliwiają ćwiczenie koncentracji i pamięci. Ostatecznie więc nauka szybkiego czytania wspomoże także naukę innych dziedzin i nowych umiejętności, pociągając za sobą szereg, dodatkowych zalet.

Nauka czytania – podstawowe zasady

Zasada I: nic na siłę

Presja w wieku dziecięcym jest niezwykle duża i niestety – bardzo destrukcyjna. Porównywanie malucha do innych dzieci może być trudne zarówno dla niego samego, jak i dla rodziców, którzy nagle zauważają nieprawidłowości (często rzekome) rozwojowe. Rodzice wpadają wtedy w pułapkę, a nauka nie spełnia swojego pierwotnego założenia i celu. Obserwuj więc swoje dziecko. Jeśli maluch ma kłopoty lub samoistnie wykazuje zainteresowanie książkami – zaproponuj mu pomoc i wsparcie.

Tak naprawdę największy kłopot jest wtedy, gdy maluch nie wykazuje zainteresowania i chęci nauki, pomimo np. pójścia do szkoły, a jego niechęć determinowana jest wyłącznie przez lenistwo i brak zaangażowania.

Zasada II: czas

Wspominaliśmy już, że czas w kontekście efektywnej nauki jest kluczowy. Oczywiście nie warto ślepo wierzyć ekspertom – odpowiedni czas wyznacza dziecko w porozumieniu z rodzicem. Nie zaczynaj więc procesy zbyt szybko i nie zwlekaj z tym zbyt długo, bowiem w dziecku pojawi się duża niechęć i poczucie wyalienowania.

Zasada III: sylabizowanie

Nauka czytania na początku opiera się głównie na metodzie sylabizowania. Dziecko więc nie czyta całych wyrazów lub zdań, a dzieli je na części, sylabizując poszczególne wyrazy. Po przeczytaniu całego wyrazu warto go powtórzyć i wyjaśnić, jeśli jest niezrozumiały. Pomocne okażą się plansze z rysunkami lub postaciami lub animowane książeczki, na których można pokazywać poszczególne elementy i przedmioty.

Zasada IV: metoda literowa

Jeśli sylabizowanie jest zbyt skomplikowane i trudne, zalecana jest tzw. metoda literowa. Jej zasady polegają na podawaniu i uczeniu się alfabetu, który podlega analizie i syntezie głoskowej. Poznanie każdej litery, nauka ich rozróżniania i pisania jest często dużym ułatwieniem w procesie nauki czytania.

Bibliografia:

[1] Langer, J. A. (1986). Children reading and writing: Structures and strategies. Ablex Publishing.

[2] Stothard, S. E., & Hulme, C. (1992). Reading comprehension difficulties in children. Reading and writing, 4(3), 245-256.