Jak zapytać dziecko jak było w przedszkolu?

Aby poznać swoje dziecko, należy z nim rozmawiać[1]. Psycholodzy jasno wskazują, że w budowaniu silnej, rodzicielskiej więzi ważna jest otwartość na historie i emocje pociechy. Jednym z obszarów, które warto omawiać z malcem, jest przedszkole.

W jaki sposób prowadzić taką rozmowę? Dlaczego słynne pytanie „jak było w przedszkolu” nie jest najlepszym rozwiązaniem? Czym je zastąpić?

Dlaczego warto pytać dziecko o jego doświadczenia w przedszkolu?

Rozmowa z dzieckiem jest podstawą do budowania relacji, zaufania i wsparcia. Traktowanie swojego syna lub córkę jako pełnoprawnego rozmówcy uczy rozpoznawania emocji, budowania zdań, zarządzania wspomnieniami, odpowiadania na pytania, tworzenia ciągu przyczynowo-skutkowego. Nierzadko to właśnie rozmowa jest pierwszym sygnałem dla rodzica, że maluch ma problemy relacyjne lub rozwojowe, a także że wymaga wsparcia lub interwencji dorosłego. Obserwacja zachowań, analiza słów, ale także otwartość na komunikaty werbalne i niewerbalne to podstawa do poznawania dziecka. Rodzice muszą nauczyć się swojego potomka, który powinien czuć wsparcie, zaangażowanie i zainteresowanie ze strony świata dorosłych.

Czy sposób zadawania pytań może wpływać na otwartość dziecka?

Forma i sposób zadawania pytań jest kluczowa dla poprowadzenia rozmowy, a tym samym — dla uzyskania uwagi swojego dziecka. Maluch nie powinien czuć się oceniany, a same pytania nie mogą sugerować odpowiedzi.

1. Buduj pytania w sposób prosty, zwięzły, o znaczeniu węższym.
2. Słuchaj odpowiedzi i gdy jest to konieczne — pomagaj w wyrażeniu dziecięcej myśli.
3. Nie sugeruj odpowiedzi i nie buduj pytań w sposób sugestywny (np. Dlaczego jesteś smutny, czy to przez koleżanki?).
4. Nie używaj zawiłych słów lub niezrozumiałych emocji (np. rozdrażniony, zestresowany).
5. Pytaj o konkretne elementy — np. obiad, zajęcia, zabawy. Lepiej zadaj kilka, krótkich pytań niż jedno ogólne i zawiłe.
6. Gdy maluch ma trudności w nazwaniu emocji i sytuacji — zaaranżuj scenkę i użyj maskotek.

Co zamiast „jak było w przedszkolu”?

Pytanie „jak było w przedszkolu?” jest wyjątkowo ogólne i niedoprecyzowane. Dlatego też dzieci zwykle sprowadzają odpowiedź do krótkiego sformowania, które nie zdradza zbyt wiele. Rodzic więc nie powinien być zdziwiony odpowiedzią „ok” lub „dobrze”, ponieważ najpewniej maluch nie jest w stanie wydać innej oceny na podstawie wydarzeń. A to właśnie te konkretne sytuacje mogą wiele powiedzieć o atmosferze w placówce, o relacjach i sposobie pracy nauczycieli.

Zamiast słynnego „jak było w przedszkolu?” zadaj pytanie:

• Co było na obiad?
• Czego nowego się nauczyłeś/nauczyłaś?
• Co Ci się podobało?
• W co się bawiłeś/bawiłaś?
• Gdzie się bawiłeś/bawiłaś?
• Z czego się dziś śmiałeś/śmiałaś?
• Czy podobały Ci się zajęcia/ ćwiczenia?

Poproś także, aby maluch pokazał Ci, co zrobił podczas zajęć — pochwal go za wycinanki, kolorowanki, rysunki. Dopytaj, jak je robił, kto mu pomógł, jak się czuł podczas tych kreatywnych prac i co sprawiło mu najwięcej trudności. Im bardziej doprecyzowane i otwarte pytanie, tym lepiej — maluch w ten sposób zyska przestrzeń do opowiedzenia swojego dnia własnymi słowami.

• Jak przetrwać kryzys w przedszkolu?

Jakich pytań nie zadawać dziecku?

Unikaj pytań, które sugerują odpowiedź lub są zbyt skomplikowane. Bardzo często pytania wielokrotnie złożone są na tyle trudne, że maluch odpowie tylko na wybraną przez siebie część. Często popełnianym przez rodziców błędów jest tworzenie pytań, które mają potwierdzić ich wcześniejsze przypuszczenia (np. które związane są z krytycznym oddziaływaniem środowiska społecznego w przedszkolu — np. „Czy Pani z przedszkola znowu była dla Ciebie niemiła?”).

Podobnie zadziałają pytania zamknięte, które narzucają dziecku odpowiedź „tak/nie” i nie pozwalają mu na opisanie dnia swoimi słowami.

Jakich błędów można uniknąć, pytając dziecko o jego doświadczenia w przedszkolu?

Wychowanie dziecka bazuje na rozmowie. Dzielenie się swoim doświadczeniem, słuchanie historii, wykazywanie się zaangażowaniem i ciekawością to pierwszy krok do tego, aby uniknąć problemów rozwojowych i błędów wychowawczych. Regularny dialog pozwoli uniknąć:

• problemów relacyjnych — dzięki rozmowie z dzieckiem, dowiesz się, z kim nie dogaduje i jakich problemów społecznych doświadcza,
• konfliktów z innymi rodzicami lub nauczycielami — te często wynikają z nieporozumienia lub nadinterpretacji,
• problemów rozwojowych — rozmowa z malcem pozwoli Ci odkryć jakie umiejętności wymagają szlifu i Twojego wsparcia,
• konfliktów z własnym dzieckiem — słuchanie swojego malca, reagowanie na jego problemy i wspieranie go to prosta droga do budowania silnej więzi.

Jakie korzyści mogą przynieść rozmowy z dzieckiem o jego dniu w przedszkolu?

Pytając małego człowieka o jego dzień, pamiętaj, aby kształtować jego tożsamość, uczyć go nazywania emocji, budowania pełnych zdań. Dzięki rozmowom zyskasz wiele korzyści, tj.:

• zbudujesz wieź z dzieckiem, udowadniając, że maluch może na Ciebie liczyć,
• nauczysz dziecko prowadzenia dialogu, opowiadania, tworzeni ciągu przyczynowo-skutkowego,
• poszerzysz jego słownictwo,
• zwrócisz uwagę na problemy lub trudności rozwojowe,
• dowiesz się, jaka atmosfera pracuje na zajęciach,
• zyskasz tematy do rozmowy ze swoim dzieckiem,
• lepiej poznasz swojego malca — jego hobby, cechy charakteru i obszary, które go interesują.

Bibliografia:

[1] Śnieżyński, M. Komunikacja w rodzinie, czyli jak rozmawiać z dzieckiem.