Czym jest obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego?

Prawo oświatowe jasno wskazuje, że dziecko w wieku 6 lat ma obowiązek uczestniczenia w rocznym przygotowaniu przedszkolnym, odpowiednio w — przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego. Obowiązek ten jest nałożony odgórnie i wynika z konieczności przygotowania dziecka do kolejnych etapów edukacji. W obliczu tak stworzonych zapisów w głowach rodziców często pojawiają się pytania — poniżej staramy się odpowiedzieć na część z nich.

Kto jest objęty obowiązkiem rocznego przygotowania przedszkolnego?

Zgodnie z prawem: roczne przygotowanie przedszkolne rozpoczyna się wraz z początkiem roku szkolnego w tym samym roku, w którym dziecko kończy 6 lat. Jeśli więc maluch ma 6. urodziny w grudniu 2024 roku, obowiązek ten nałożony jest od września 2024 roku.

Co ważne — wychowanie przedszkolne obejmuje dzieci również młodsze. Rodzice mogą podjąć decyzję o wcześniejszym zapisaniu swojej córki lub syna na zajęcia przedszkolne. Zdarza się, że swoją edukację rozpoczynają dzieci w wieku 3., a nawet 2,5 lat. Wynika to jednak z indywidualnych decyzji opiekunów, a nie narzuconego obowiązku.

Jakie są cele i znaczenie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego?

Zapis o rocznym obowiązku nie jest przypadkowy — wynika on bezpośrednio z nałożonego obowiązku edukacji do ukończenia 18. roku życia. Dlatego też, aby zachować płynność oraz ułatwić proces adaptacji w nowych miejscach, nałożono także obowiązek na dużo młodsze dzieci. Jest to więc pewna forma prewencji, która ma zapobiegać wszelkim trudnościom edukacyjnym i rozwojowym w kolejnych etapach edukacji.

Zajęcia przedszkolne mają za cel:

• wspierać rozwój społeczny i emocjonalny, uczyć empatii, współpracy, nawiązywania relacji i budowania przynależności społecznej,
• przygotować do edukacji w szkole podstawowej,
• rozwijać kompetencje językowe, które są niezbędne do nauki czytania i pisania,
• stymulować poznawczo, pobudzać ciekawość świata, wprowadzać do świata kształtów, kolorów, liczb,
• pokazywać nowe struktury, uczyć nowej rutyny, zachęcać do samodzielności i niezależności,
• rozwijać motorycznie i kondycyjnie, poprawiać koordynację i zdolności manualne,
• wyrównać szansę edukacyjną, bez względu na status społeczny dziecka,
• wspierać opiekunów w procesie edukacji, zachęcać ich do podjęcia pracy zawodowej i proponować profesjonalną pomoc w obrębie rozwoju.

Jakie są korzyści dla dzieci, wynikające z uczestnictwa w rocznym przygotowaniu przedszkolnym?

Pedagodzy, psycholodzy, lekarze i naukowcy jasno wskazują, że edukacja przedszkolna pociąga za sobą konkretne korzyści, z których powinny korzystać maluchy w kluczowym momencie swojego rozwoju. Przedszkole bowiem niesie kluczowe wsparcie w:

• rozwoju emocjonalnym,
• edukacji liter, cyfr, kolorów, ale także czytania, pisania i liczenia,
• rozwoju językowym,
• nauce i adaptacji do różnych, odmiennych środowisk,
• rozwoju niezależności, samodzielności, w budowaniu życiowej odwagi,
• rozwijaniu hobby,
• nauce nawiązywania relacji i pierwszych przyjaźni,
• rozwoju motorycznym, ale także w plastyce i koordynacji ruchowej.

Jakie są metody realizacji obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego?

Obowiązek ten jest nakładany wraz z rozpoczęciem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy lat 6. Oznacza to, że rodzice dziecka podlegającego tym przepisom, zobligowani są do terminowego wzięcia udziału w rekrutacji w wybranej przez siebie placówce. Maluch, który ma nałożony ów obowiązek, ma pierwszeństwo dostania się na zajęcia, co (przynajmniej w praktyce) nieco upraszcza cały proces rekrutacyjny.

Co ważne — zapisy nie narzucają odgórnie o formach wychowania przedszkolnego, dlatego też rodzice mogą zapisać dziecko do:

• niepublicznych przedszkoli,
• publicznych przedszkoli,
• oddziałów przedszkolnych,
• innych form wychowania przedszkolnego — tj. w zespołach wychowania przedszkolnego i punktach przedszkolnych (funkcjonowanie tych innych form wychowania przedszkolnego regulują przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2017 r.[4]).

W przypadku dzieci posiadających orzeczenie — wychowaniem przedszkolnym może być objęte dziecko w wieku powyżej 7 lat, nie dłużej niż do ukończenia 9 roku życia w danym roku kalendarzowym. Obowiązek szkolny tych dzieci odracza się zgodnie z art. 38. [3]

• Jak rozwijać mocne strony dziecka?

Kto kontroluje obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego?

Art.  33. [2] jasno wskazuje, że to rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi, o którym mowa w art. 31 ust. 4, są obowiązani do:

• dopełnienia wszelkich czynności, które związane są ze zgłoszeniem dziecka do przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej lub innej formy wychowania przedszkolnego;
• dopilnowania i zapewniania regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia przedszkolne,
• informowania, w terminie do dnia 30 września każdego roku, dyrektora szkoły podstawowej, w obwodzie o spełnianiu tego obowiązku w sposób, który dokładnie określa w art. 36 ust. 10;
• udostępniania dziecku warunków nauki określonych w zezwoleniu, o którym mowa w art. 37 ust. 1.

Oznacza to więc, że pełny obowiązek szkolny oraz roczne przygotowanie przedszkolne spoczywa wyłącznie na barkach opiekunów, a nie — jak często twierdzą rodzice — danej placówki czy gminy.

Co zrobić gdy dziecko nie realizuje obowiązku przedszkolnego?

Niespełnienie obowiązku szkolnego i nauki podlega egzekucji, co bezpośrednio związane jest z przepisami o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. [5] Środkiem przymuszającym do wyegzekwowania opisywanego obowiązku szkolnego jest grzywna, którą nakłada się na opiekunów (a nie na dziecko). Art. 121 § 2 i § 3 wskazuje, że jednorazowo grzywna nie może przekroczyć kwoty 10 tysięcy złotych. Maksymalna, dopuszczalna grzywna wynieść może 50 tysięcy złotych.

Co ważne — niespełnienie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego rozumie się również poprzez nieusprawiedliwioną nieobecność na zajęciach (w wymiarze 50% i więcej), w ciągu jednego miesiąca.

Bibliografia:

[1] Przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe – j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 910 ze zm.

[2] Art. 33. – [Realizacja obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego] – Prawo oświatowe – Dz.U.2023.900 t.j.

[3] Rozdział 2 – Wychowanie przedszkolne, obowiązek szkolny i obowiązek nauki – Prawo oświatowe – Dz.U.2023.900 t.j.

[4] Rozporządzenie MEN w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania – Dz. U. z 2020 r., poz. 1520.

[5] Ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1619 ze zm.) – art. 120 § 2, art. 121 § 2 i § 3, art. 124 § 1.