Czy dziecko po przedszkolu musi umieć czytać?

Maluch uczy się każdego dnia. Oprócz poznawania świata, rozpoznawania emocji, nauki mówienia, wiązania przyczynowo-skutkowego oraz samodzielności, niezwykle ważne jest, aby opanował czytanie. Umiejętność ta jest przełomowa[1] nie tylko pod kątem rozwoju dziecka, ale także późniejszej nauki w szkole podstawowej. Czy nauka czytania znajduje się w podstawie programowej? Jak zachęcić malucha do zgłębiania tej wiedzy i jaką rolę w tym procesie pełnią rodzice? Odpowiadamy!

Czy 5-latek powinien umieć czytać?

Każde dziecko rozwija się w innym tempie, dlatego też łączenie konkretnych umiejętności z wiekiem jest błędne. Na opanowanie tych zdolności wpływ ma bowiem szereg czynników zewnętrznych — tj. pomoc ze strony rodziców — jak i wewnętrznych, wynikających z cech osobowościowych. Dlatego też nie wszystkie dzieci w wieku 5 lat potrafią czytać. Brak tej zdolności nie powinien więc wzbudzać niepokoju w oczach opiekunów — dużo ważniejsze jest, aby Ci wykazywali się zrozumieniem i cierpliwością.

W której klasie dziecko musi umieć czytać?

Program edukacyjny stworzony przez ME zakłada, że dziecko powinno umieć czytać na poziomie pierwszej klasy szkoły podstawowej. Oznacza to, że dziecko po 7 roku życia powinno opanować zdolność czytania sylabami, a w dalszych klasach — czytania płynnego.

Czy istnieją określone oczekiwania co do umiejętności czytania u dzieci po przedszkolu?

ME nie tworzy jednolitych standardów w tym zakresie, niemniej jednak pedagodzy często oczekują, że dzieci będą miały pewne, podstawowe umiejętności językowe, takie jak rozpoznawanie liter i prostych słów.

Ostatecznie wszystko zależy od ustaleń wewnętrznych danej placówki. Zdarza się bowiem, że pedagodzy prowadzą program z myślą o maluchach, którzy opanowali już zdolność czytania — dotyczy to zwłaszcza starszych grup. Inne przedszkola z kolei są nastawione na pomoc w nauce czytania „od podstaw”.

Jakie są korzyści z tego, że dziecko potrafi czytać przed rozpoczęciem nauki w szkole?

Dzieci, które wcześnie uczą się czytać, nierzadko mają nieco łatwiejszy start w szkole. To dzięki tej zdolności nie tylko lepiej radzą sobie na zajęciach, ale także wykazują się większym zainteresowaniem i otwartością na dalsze zdobywanie wiedzy. Nauka przychodzi im naturalniej i swobodniej, a zdolność czytania pomaga od razu przejść do nauki pisania.

Warto więc rozpocząć naukę czytania jak najszybciej — opanowanie tej umiejętności wspiera również rozwój językowy, buduje pewność siebie, pomaga w komunikacji z rówieśnikami i dorosłymi. Psycholodzy i pediatrzy sygnalizują także, że czytanie w przedszkolu lub w domu kształtuje moralność, usprawnia pamięć wzrokową i stanowi za wdzięczne tło do budowania hobby.

Czy brak umiejętności czytania u dziecka po przedszkolu jest powodem do niepokoju?

Rodzice często czują niepokój, gdy ich maluch nie poczynił postępów i nie potrafi czytać ulubionych książek. Ten niepokój to zwykle wynik porównywania z innymi dziećmi i budowania presji społecznej. Dlatego też tak ważne jest zachowanie dystansu, cierpliwości i wyrozumiałości. W rzeczywistości bowiem każde dziecko jest inne i podchodzi do nauki czytania w swoim własnym, idealnym tempie. Brak tej umiejętności to niekoniecznie powód do niepokoju — zamiast tego warto monitorować postępy dziecka i w razie potrzeby skonsultować się ze specjalistą, który rozwieje ewentualne wątpliwości oraz postawi słuszną diagnozę.

• Zajęcia baletu dla dzieci w przedszkolu – czyli wpływ na poczucie rytmu od najmłodszych lat

Jaka jest rola przedszkola w przygotowaniu dzieci do nauki czytania?

Przedszkole pełni rolę wychowawczo-opiekuńczą, co oznacza, że bierze znaczący udział w procesie nauki czytania. Wiedza pedagogów, świadomość konkretnych metod i dostęp do wielu materiałów dydaktycznych sprawia, że pedagog może uczyć czytania poprzez zabawy, gry edukacyjne, czytanie na głos, ćwiczenia związane z rozpoznawaniem liter, a także zajęcia grupowe. Nauczyciel może nie tylko uczyć konkretnych umiejętności dziecka, ale także nadzorować rozwój, zgłaszać ewentualne problemy, wspierać i sygnalizować rodzicom podjęcie konsultacji z innymi specjalistami.

Przedszkole wykorzystywać może metody nauki czytania, tj.[2]:

• metoda syntetyczna — najstarsza metoda, polegająca na przechodzeniu od elementu do całości zdania,
• metoda alfabetyczna — skupiająca się najpierw na nauce liter,
• metoda fonetyczna — polegająca na rozkładaniu wyrazów na dźwięki (głoski).

Czy rodzice powinni aktywnie uczestniczyć w rozwijaniu umiejętności czytania u swojego dziecka?

Rola rodzica jest nieoceniona i kluczowa w procesie wychowywania i uczenia nowych umiejętności. To rodzic, pomimo zajęć w przedszkolach, pełni najważniejszą rolę w życiu młodego człowieka. Dlatego też tak ważne jest, aby stanowił on za ważny punkt jego życia, edukacji i rozwoju. Całkowite oddanie tego zadania pedagogom jest zdecydowanie mniej efektywne — dlatego też tak ważne jest, aby wprowadzić metodę nauki czytania do domu. Rodzice mogą nauczyć dziecko czytać, poprzez:

• kupowanie książki do nauki czytania,
• wspólne czytanie,
• tworzenie domowe biblioteczki, gdzie znajdują się pierwsze czytanki,
• odpowiadanie na pytania,
• zabawy, wykorzystujące karty z rysunkami, memory, rebusy itd.,
• wprowadzanie ćwiczeń, które będą uczyć sylab i pokażą jak czytać krótkie zdania,
• nauka czytania sylabami — np. w formie uproszczonych rysunków,
• ćwiczenie percepcji słuchowej,
• wspieranie, pomaganie, rozmawianie i tworzenie pozytywnej atmosfery.

Warto więc zacząć naukę czytania jeszcze przed pierwszym dniem w przedszkolu — np. poprzez wspólne przeglądanie książeczek i omawianie obrazków. Świetną zabawą jest czytanie książki na głos, a następnie poproszenie dziecka o opisanie historii własnymi słowami.

Czy nauka czytania w przedszkolu powinna być zabawą, czy bardziej formalną nauką?

Pedagodzy, psycholodzy, pediatrzy i rodzice niemalże jednogłośnie twierdzą, że najefektywniejsza nauka jest wynikiem zabawy oraz konkretnych metod edukacyjnych, które dostosowuje się do wieku i możliwości dziecka. Oznacza to, że nauka czytania powinna odbywać się z w pozytywnej atmosferze, jednocześnie z wykorzystaniem materiałów dydaktycznych, które rozwijać będą słownictwo, ułatwią rozpoznawanie wyrazów i pokażą jak czytać sylabami.

Bibliografia:

[1]Kamińska, K. (2004). Nauka czytania dzieci w wieku przedszkolnym. Sklep WSiP 10% rabatu.

[2] Vaškevič-Buś, J. (2011). O początkowej nauce czytania.