Co czuje dziecko w przedszkolu?

Młody człowiek każdego dnia doświadcza nowych wyzwań i bodźców, które mogą mieć wpływ na jego samopoczucie i nastrój. Dziecko, tak jak dorosły, aktywnie reaguje na sytuacje pozytywne i negatywne, nierzadko poprzez emocje dając obraz swojego niezadowolenia, lęku czy frustracji. Rodzic powinien szanować, uwzględniać i akceptować różne emocje swojego dziecka. Nierzadko to uśmiech, śmiech, płacz lub smutek zwiastuje problemy, wyzwania, ale także uciechy i pasje dorastającego, młodego człowieka. Z tego też względu każdy rodzin powinien zastanowić się co czuje dziecko w przedszkolu, jaki nastrój mu towarzyszy każdego dnia i co jest źródłem tych (nierzadko trudnych) emocji? Jak te emocje wpływają na rozwój dziecka lub interakcje społeczne?

Co czuje dziecko w przedszkolu?

Dziecko w przedszkolu przeżywa szeroką gamę emocji, które wynikają z jego wrażliwości, wieku oraz indywidualnych doświadczeń. Nowe środowisko może być jednocześnie ekscytujące i trudne, a każdy stan może realnie wpływać na jego codzienny nastrój i samopoczucie. Każda emocja jest dobra i wynika z czegoś, dlatego też rodzic (i nauczyciel przedszkolny) powinien pozostawać czujnym i otwartym — tj. nie oceniać i nie tworzyć presji przez pryzmat tego, co czuje lub jaki nastrój ma maluch. 

Jakie emocje towarzyszą dziecku w przedszkolu?

Dziecko może odczuwać zarówno pozytywne, jak i negatywne emocje. Zwykle wraz z rozpoczęciem zajęć pojawiają się silne emocjonalne potrzeby, tj.:

• ekscytacja, 
• ciekawość przed np. nowymi znajomościami,
• niepewność, 
• zachwiana tożsamość przedszkolaka,
• lęk przed rozstaniem z domem, zabawkami, 
• tęsknota za rodzicami,
• stres,
• problemy wychowawcze,
• zaburzone poczucie bezpieczeństwa,
• lęk przed nieznanym. 

Lęk przed pójściem do przedszkola i lęk przed rozstaniem

Lęk przed rozstaniem z rodzicami to jedna z najczęstszych trudności, z jakimi mierzą się dzieci. To ona stanowi nierzadko za podstawę głównego wyzwania — tj. adaptacja. Ta obawa przed utratą kontaktu z bliskimi wynika z zachwianego poczucia bezpieczeństwa i stabilności. To wtedy maluch może płakać, chować się za rodzicami lub odmawiać wejścia do przedszkola. Co robić w takiej sytuacji? Ważne jest stopniowe oswajanie malucha z nowym miejscem, pomoc w adaptacji oraz budowanie poczucia bezpieczeństwa poprzez rutynę i wsparcie emocjonalne.

Jakie trudności może napotkać dziecko w nowym środowisku?

Od trudności z komunikacją, szczególnie jeśli nie są jeszcze biegłe w mowie, przez problemy rozwojowe, aż po ogólne problemy związane z komunikacją i konfliktami. Część dzieci może czuć się przytłoczona hałasem lub brakiem znajomych twarzy. Inna z kolei może czuć się samotna, przestraszona lub niezdolna do bycia samodzielnym. Ta różnorodność wynika z faktu, że nowe środowisko zawsze niesie za sobą wyzwania, tj. konieczność dzielenia się zabawkami, przestrzegania zasad czy odnalezienia się w grupie rówieśników. 

Jak dziecko radzi sobie z nudą i dyskomfortem?

Nuda i dyskomfort w przedszkolu mogą być efektem niezrozumienia zasad, złych relacji z rówieśnikami, problemów emocjonalnych, braku ulubionych zajęć lub tęsknoty za domem. Dzieci często wyrażają swoje uczucia poprzez gwałtowne zachowanie – mogą być bardziej drażliwe, wycofane lub szukać uwagi u nauczyciela w nie zawsze przewidywalny sposób. 

Jakie są przyczyny zdenerwowania i rozczarowania?

Zdenerwowanie i rozczarowanie mogą wynikać z np.:

• konfliktów z rówieśnikami, 
• niespełnionych oczekiwań,
• nudy, 
• zaburzony rytm dnia,
• braku zrozumienia zasad przedszkola, 
• tęsknoty,
• niesprawiedliwego traktowania, 
• trudności z przystosowaniem się do reguł.

Emocjonalne potrzeby dziecka

Oprócz podstawowych potrzeb fizjologicznych każde dziecko ma unikalne potrzeby emocjonalne, które wynikają z poszczególnych etapów rozwojowych, temperamentu i indywidualnych doświadczeń. Dlatego też kluczowym zadaniem dorosłych – rodziców, nauczycieli czy opiekunów – jest stworzenie środowiska, które pozwoli dziecku rozwijać się w poczuciu bezpieczeństwa, akceptacji i wsparcia. Maluch potrzebuje bowiem miłości, troski, stabilności 

Jak zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa?

Poczucie bezpieczeństwa to fundament zdrowego rozwoju emocjonalnego dziecka. Pod tym kątem mamy zwykle na myśli trzy, główne filary, tj.:

• Stałość i przewidywalność – rytuały, takie jak wspólne posiłki czy wieczorne czytanie oraz ramowy rozkład dnia pomaga dziecku czuć się pewniej w codziennym życiu.
• Cierpliwość i empatię – wysłuchanie dziecka i akceptacja jego emocji, nawet tych trudnych, daje poczucie zrozumienia, troski i wsparcia.
• Bliskość — przytulenie czy trzymanie za rękę w trudnych chwilach to kotwica, która daje dziecku poczucie, że jest chronione.

Dojrzałość emocjonalna i samodzielność

Rozwijanie dojrzałości emocjonalnej to proces, który wymaga cierpliwości i odpowiedniego wsparcia. To nierzadko zadanie trudne, wieloetapowe, złożone, dlatego też tak ważne jest, aby rodzic wykazał się dużą dozą empatii. Cały proces można sprowadzić do np.

• nauki rozpoznawania i wyrażania emocji, np. poprzez pytanie „Widzę, że jesteś smutny, chcesz mi o tym opowiedzieć?”, 
• pozwalanie dziecku na podejmowanie drobnych wyborów, np. wybór ubrania czy zabawki, wspiera poczucie kompetencji.
• uczenie radzenia sobie z trudnościami – np. jak pogodzić się z kolegą po kłótni.

Jak regulamin i ramowy rozkład dnia wpływają na emocje dziecka?

Psycholodzy i pedagodzy podkreślają, że dzieci lepiej funkcjonują w środowisku, które oferuje przewidywalność i jasno określone zasady. Dlatego też stały rytm dnia i regulamin to gwarancja poczucia stabilności, efektywnej nauki samodyscypliny oraz redukcji poczucia chaosu. To także bezpieczeństwo i wspomaganie rozwoju dziecka. Jasne zasady, dotyczące protych czynności, tj. sprzątanie zabawek po zabawie, pomagają dziecku zrozumieć, jak funkcjonuje otaczający je świat.

Zajęcia przedszkolne i ich wpływ na emocje dziecka

Przedszkole to miejsce, gdzie dziecko nie tylko zdobywa wiedzę, ale także rozwija swoje kompetencje emocjonalne. Program edukacyjny i zjęcia przedszkolne mają więc szeroki cel — m.in. pomagają w budowaniu pewności siebie, nauce współpracy oraz radzeniu sobie z wyzwaniami emocjonalnymi i relacyjnymi. Zajęcia to także wsparcie dla rodziców w codziennym procesie edukacji i wychowywania. 

Jakie zajęcia pomagają w rozwoju emocjonalnym?

Zajęcia wspierające rozwój emocjonalny dziecka koncentrują się na nauce wyrażania i rozumienia emocji. Tak oto np. zajęcia plastyczne pozwalają dziecku wyrażać swoje uczucia w sposób kreatywny i swobodny, a zajęcia teatralne — wczuwać się w emocje innych, rozwijając empatię i umiejętności społeczne.

Rola zabawy w przedszkolu

Zabawa to naturalny sposób nauki i rozwoju dziecka. Puzzle, kolorowanki, zabawy integracyjne, aktywności na świeżym powietrzu redukują stres i napięcie, pomagają dziecku nawiązywać przyjaźnie i uczyć się zasad współżycia w grupie. Dodatkowo poprzez zabawę dzieci często odtwarzają i przepracowują sytuacje, które budziły w nich silne uczucia, np. strach czy radość.

Wpływ logopedii na emocje dziecka

Logopedia i zajęcia logopedyczne nie tylko wspierają rozwój mowy, ale również mają duży wpływ na emocje dziecka. Mowa tu o np. lepszej umiejętności wyrażania myśli i uczuć, co znacząco zmniejsza frustrację i poprawia samoocenę. W ten sposób postępy w mowie dają dziecku poczucie sukcesu, co pozytywnie wpływa na jego nastrój i motywację, a logopeda często buduje relację opartą na zaufaniu, dając dziecku przestrzeń do swobodnego wyrażania swoich emocji.

Rola wsparcia opiekunów

Opiekunowie odgrywają kluczową rolę w emocjonalnym rozwoju dziecka. Ich wsparcie może przejawiać się na wiele sposobów, np. poprzez budowanie więzi opartej na zaufaniu, pomoc w nauce samoregulacji, wzmacnianie pozytywnych emocji, chwalenie za włożony wysiłek, wsparcie, akceptację, budowanie własnej wartości. 

Bez wątpienia empatyczne podejście i cierpliwość opiekunów pomagają dziecku lepiej odnaleźć się w środowisku przedszkolnym, wspierając jego rozwój na wielu płaszczyznach.