Czym różni się oddział przedszkolny od przedszkola?

W polskim systemie edukacyjnym możemy spotkać się z pojęciami „przedszkola” oraz „oddziału przedszkolnego”. Oba, na pierwszy rzut oka, mogą wydawać się synonimami. W rzeczywistości jednak kryją za sobą pewne różnice. To o istnieniu właśnie tych różnic powinni zdawać sobie sprawę rodzice, którzy stoją przed wyborem docelowej placówki. Zatem, co jest podstawową jednostką organizacyjną przedszkola? Który termin w kontekście publicznych przedszkoli jest prawidłowy? Na jakiej zasadzie funkcjonują oddziały przedszkolne?

Czym dokładnie jest oddział przedszkolny i jakie są jego główne cechy?

Oddział przedszkolny to forma placówki edukacyjnej, która funkcjonuje w ramach szkoły podstawowej. Oddziały te zostały wprowadzone w miejscach, gdzie nie ma dostatecznej liczby przedszkoli oraz w celu zaspokojenia zwiększonego zapotrzebowania na edukację przedszkolną. Jest więc to jeden ze sposobów na poradzenie sobie z notorycznym brakiem wolnych miejsc w placówkach publicznych.

Główne cechy oddziału przedszkolnego:

1. lokalizacja — w budynku szkoły podstawowej, z oddzielnymi salami i przestrzenią dostosowana do potrzeb maluchów,
2. kadra pedagogiczna — nauczyciele z konkretnymi kwalifikacjami do pracy z dziećmi do lat 6.,
3. sale — przystosowane do potrzeb młodszych dzieci,
4. aktywności i zajęcia zorientowane na rozwój maluchów — zarówno pod kątem emocjonalnym, jak i fizycznym czy społecznym,
5. długość zajęć — ćwiczenia trwają zazwyczaj kilka godzin dziennie, podobnie jak w tradycyjnych przedszkolach.

Ile godzin jest w oddziale przedszkolnym?

Zajęcia w oddziałach przedszkolnych trwają zazwyczaj tyle, ile w tradycyjnych przedszkolach — tj. 5 godzin dziennie. Placówki te często oferują dłuższą opiekę, po wcześniejszym uiszczeniu symbolicznej kwoty, naliczanej za każdą, rozpoczętą godzinę.

Ile dzieci w oddziale przedszkolnym?

Maksymalna liczba dzieci w oddziale przedszkolnym wynosi 25. W ustalaniu grup warto także pamiętać, że na każdego malucha przypadać musi minimum 1,5m2.

Jakie są główne cele i zadania oddziałów przedszkolnych w porównaniu z tradycyjnymi przedszkolami?

Oddziały przedszkolne oraz tradycyjne przedszkola mają wiele wspólnych celów i zadań, ponieważ obie formy edukacyjne skierowane są do dzieci w wieku 3-6. Warto jednak pamiętać, że różnią ich detale, związane z np. z lokalizacją czy organizacją.

Tak oto oddziały znajdujące się w szkole podstawowej, mają za zadanie przygotować dzieci do przejścia do klasy pierwszej w tym samym budynku (ułatwiając tym samym adaptację w nowym środowisku). Ich powstawanie to pewnego rodzaju zapełnienie luki, wynikającej z niewystarczającej ilości miejsc w przedszkolach publicznych. Oznacza to więc, że dzieci od małego uczą się funkcjonować w strukturze szkolnej, co może ułatwić im późniejszą naukę.

Jakie są różnice w strukturze organizacyjnej w oddziale przedszkolnym a w tradycyjnym przedszkolu?

Kluczowe różnice, związane z organizacją, dotyczą nadrzędnej jednostki organizacyjnej, budżetu i sposobu rekrutacji. Tak oto:

1. Nadrzędna jednostka organizacyjna — oddział przedszkolny jest częścią szkoły, a działalność podporządkowana jest dyrektorowi szkoły. Tradycyjne przedszkole jest natomiast osobną, samodzielną jednostką edukacyjną, z własnym dyrektorem i niezależną strukturą zarządzania.
2. Budżet i finansowanie — oddziały finansowane są częściowo z budżetu szkoły, podczas gdy przedszkole dysponuje własnym, niezależnym budżetem.
3. Rekrutacja i zatrudnienie personelu — w oddziale przedszkolnym zorganizowanym przy szkole proces rekrutacji kierowany jest przez administrację szkoły podstawowej. W przedszkolu proces ten jest samodzielny i niezależny od innych administracji.

Czy program nauczania w oddziale przedszkolnym różni się od programu w tradycyjnym przedszkolu?

W Polsce program nauczania w oddziale przedszkolnym i w tradycyjnym przedszkolu opiera się na tych samych podstawach programowych. Oznacza to, że cele edukacyjne, treści nauczania oraz oczekiwane efekty kształcenia są takie same dla obu form edukacji. Ewentualne różnice uzależnione mogą być od specyfiki środowiska (czyli np. możliwości integrowania maluchów ze starszymi grupami) lub dostępności zasobów (np. w szkole może być dostępna biblioteka).

Jakie są różnice w wymaganiach dot. nauczycieli między formami edukacji przedszkolnej?

Różnice są niewielkie. Wynika to z faktu, że obie formy edukacji przedszkolnej podlegają podobnym regulacjom. Zasadniczą różnicą jest, że w oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych, nauczyciele mogą mieć więcej okazji do współpracy z nauczycielami z innych klas i poziomów edukacyjnych. Dlatego też czasami nauczyciele z oddziałów mogą być proszeni o podjęcie dodatkowych obowiązków związanych z funkcjonowaniem szkoły, takich jak uczestnictwo w spotkaniach czy organizacja imprez szkolnych. Niemniej jednak zakres kompetencji i poziom wykształcenia w obu tych placówkach powinien być bliźniaczy (mówi o tym Prawo oświatowe oraz ustawy w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej).

Jakie są korzyści i ewentualne wyzwania związane z wyborem od działu przedszkolnego lub tradycyjnego przedszkola?

Podstawową korzyścią oddziałów przedszkolnych w szkole podstawowej, jest: możliwość integrowania z systemem szkolnym, bardziej rozbudowana infrastruktura, a także możliwość wsparcia ze strony innych nauczycieli. Wielu rodziców decyduje się na tę opcję ze względu na strukturę i lokalizację — maluch łatwiej radzi sobie w szkole podstawowej, jeśli zna budynek i środowisko z wcześniejszych lat edukacji.

Wyzwania związane z takim trybem przygotowania przedszkolnego dotyczą głównie środowiska. Nauczyciele muszą dołożyć wszelkich starań, aby placówka była przyjazna dla najmłodszych dzieci — nawet jeśli z budynku korzystają większe dzieci.

Z kolei korzyścią tradycyjnych przedszkoli jest możliwość dostosowania środowiska wyłącznie do potrzeb i rozwoju dzieci do lat 6. Wynika to z faktu, że budynek jest mniejszy, grupy są bardziej kameralne, a tym samym — łatwiej zapewnić im indywidualne warunki do nauki. Głównym wyzwaniem jest natomiast sama adaptacja — maluch nierzadko musi ją przechodzić dwukrotnie (w przedszkolu i w szkole).

Bibliografia:

[1] Art. 31. – [Wychowanie przedszkolne] – Prawo oświatowe. Dz.U.2023.900 t.j

[2] Rozdział 2 – Wychowanie przedszkolne, obowiązek szkolny i obowiązek nauki — Prawo oświatowe. Dz.U.2023.900 t.j.