Co to są zajęcia rewalidacyjne w przedszkolu?

Zajęcia rewalidacyjne w przedszkolu to rodzaj specjalistycznych zajęć edukacyjnych i/lub terapeutycznych, powstałych z myślą o dzieciach z różnymi, nieszablonowymi potrzebami. Ich celem jest wspierać uczniów niepełnosprawnych, minimalizując przy tym ewentualne trudności, które wynikać mogą z zaburzeń rozwojowych lub niepełnosprawności ruchowej. Czy wszystkie dzieci w potrzebie kształcenia specjalnego mogą skorzystać z zajęć rewalidacyjnych w przedszkolu? Do kogo zwrócić się w sprawie warunków organizowania kształcenia specjalnego?

Co to znaczy rewalidacja?

Rewalidacja — w definicji — jest procesem mającym na celu przywrócenie lub maksymalne zbliżenie do pełnej sprawności — zarówno w aspekcie psychicznym, jak i fizycznym. W tymże procesie ważne jest:

• stosowanie metod uwzględniających indywidualne potrzeby rozwojowe,
• uwzględnianie wiedzy teoretycznej.

Co wchodzi w skład zajęć rewalidacyjnych?

Zajęcia rewalidacyjne są niezwykle rozbudowane, a ich zakres uzależniony jest od dzieci, które są w potrzebie kształcenia specjalnego. Można więc ująć, że proces ten obejmuje zarówno terapię logopedyczną, jak i zajęcia z psychologiem, terapię ruchową, ćwiczenia związane z budowaniem umiejętności komunikacyjnych i społecznych, a także sensorycznych i poznawczych. Prowadzenie zajęć rewalidacyjnych może więc odbywać się we współpracy z wieloma specjalistami, nierzadko etapami i z wykorzystaniem różnorodnych metod diagnostycznych i terapeutycznych.

Co się robi na zajęciach rewalidacyjnych?

W dużym uproszczeniu można ująć, że na zajęciach rewalidacyjnych realizowane są bardzo specyficzne programy edukacyjne i terapeutyczne. Ich celem jest wspierać i pomagać dziecku w rozwoju, nauce, opanowaniu prostych i złożonych czynności. Tak szerokie ujęcie sprawia, że zajęcia są różnorodne, zmienne i dostosowane do samopoczucia, potrzeb i rodzaju niepełnosprawności ucznia. W całej terapii maluch może więc się spodziewać ćwiczeń:

• motorycznych,
• logopedycznych,
• sensorycznych,
• psychologicznych (tj. wspierający rozwój emocjonalny),
• społecznych (w przypadku zajęć grupowych).

Czy rodzic może uczestniczyć w zajęciach rewalidacyjnych?

To zależy. W niektórych przypadkach, szczególnie w przypadku dzieci w młodszym wieku przedszkolnym, wskazana jest obecność rodzica. Niektórzy specjaliści wręcz zalecają, aby ćwiczenia odbywały się pod nadzorem rodzica, który w ten sposób nie tylko wspiera i motywuje swoją pociechę, ale także uczy się, jak przeprowadzać podobne zajęcia w domu.

Ile dzieci na zajęciach rewalidacyjnych?

Zajęcia rewalidacyjne zwykle odbywają się w sposób indywidualny (w cztery oczy). Nieco rzadziej organizuje się je w małych grupach. Podejście to nie jest przypadkowe — w końcu w zajęciach chodzi o to, aby zapewnić dziecku odpowiednią uwagę i 100% wsparcie.

• Znaczenie gimnastyki korekcyjnej dla przedszkolaków

Kto może prowadzić zajęcia rewalidacyjne w przedszkolu?

Zajęcia, z racji swojego celu, charakterystyki i zakresu, muszą być powierzone specjalistom posiadającym kwalifikacje odpowiednie w danej dziedzinie. Z tego też względu zwykle są to nauczyciele wspomagający, terapeuci, logopedzi i psycholodzy, którzy mają doświadczenie w pracy i diagnostyce dzieci o specjalnych potrzebach w zakresie edukacji.

Czy zajęcia rewalidacyjne trzeba odrabiać?

Obecne przepisy nie przewidują obowiązku odrabiania zajęć rewalidacyjnych. Dotyczy to zarówno sytuacji, w której nauczyciel nie stawia się w pracy (np. z powodu urlopu), jak i w przypadku różnorodnych okoliczności, związanych z nieobecnością dziecka. [1]

Ile kosztuje godzina zajęć rewalidacyjnych?

Czas trwania zajęć rewalidacyjnych dla uczniów z niepełnosprawnością wynosi zwykle 60 minut. W przypadku wąskich zajęć specjalistycznych i terapeutycznych czas ten zwykle skraca się do 45 minut. Zajęcia rewalidacyjne organizowane zwykle organizowane są „ponad” program pracy grupy, dlatego też wiążą się z dodatkowymi opłatami. Kwota ta uzależniona jest od oferty danej placówki, niepełnosprawności uczniów, liczby godzin i stanowiska nauczyciela.

Jakie są główne cele zajęć rewalidacyjnych w przedszkolu?

W sprawie ramowych planów nauczania specjalistycznego wskazuje się cele, tj.;

• rozwój umiejętności społecznych,
• rozwój motoryczny,
• rozwój komunikacyjny,
• rozwój funkcji poznawczych,
• wsparcie emocjonalne,
• wsparcie w zakresie codziennych wyzwań,
• pomoc ogólna — od pomocy psychologiczno-pedagogicznej, przez medyczną.

Dla kogo przeznaczone są zajęcia rewalidacyjne w przedszkolu?

Jako że zajęcia rewalidacyjne są zajęciami specjalnymi — dedykuje się je konkretnej grupie dzieci. Przyjmuje się więc, że zajęcia te są przeznaczone dla m.in. dzieci z niepełnosprawnościami, a także przedszkolakom z zaburzeniami rozwojowymi, ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, zaburzeniami mowy, problemami relacyjnymi, a także w przypadku ucznia, który ma ograniczenia ruchowe i motoryczne. W ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej odbywa się też terapia, w której omawiane są ewentualne problemy emocjonalne lub traumy.

Jakie mogą być przyczyny potrzeby uczestniczenia dziecka w zajęciach rewalidacyjnych?

Trudno jednoznacznie wskazać wszystkie schorzenia i przyczyny, dla których specjaliści, decydując się podjąć pracę z dziećmi. Może więc to być np. autyzm, podejrzenia zaburzeń emocjonalnych, zaburzenia rozwojowe, motoryczne, upośledzenie, trudności w uczeniu, niewłaściwe zachowania (np. agresja), trudności relacyjne, lękliwość. Terapia zalecana jest także w przypadku dzieci zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

Jakie są różnice między zajęciami rewalidacyjnymi a zajęciami edukacyjnymi w przedszkolu?

Różnice w zajęciach są ogromne i w głównej mierze dotyczą organizacji, sposobu komunikacji, zakresu ćwiczeń. Podstawową różnicą jest oczywiście indywidualne podejście, specjalistyczny charakter zajęć, a także konieczność dostosowania programu do konkretnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dziecka. W przypadku klasycznych zajęć edukacyjnych mówimy o odgórnym programie edukacyjnym, który realizowany jest jednakowo wśród wszystkich dzieci w grupie.

Bibliografia:

[1] Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 1762) – art. 35.