Co to jest grupa integracyjna w przedszkolu?

Dziecko niepełnosprawne albo wykazujące się trudnościami rozwojowymi nadal może uczestniczyć w „klasycznym” procesie edukacji. Jest to możliwe dzięki utworzeniu tzw. grup integracyjnych, w których to nauczyciele są w stanie dostosować się do specyficznych potrzeb maluchów. Kluczowe w całym tym założeniu jest stworzenie nie tylko optymalnego środowiska edukacyjnego, ale także zatrudnienie kadry, która ma odpowiednie kwalifikacje. Jak tworzone są grupy integracyjne i kto właściwie może skorzystać z takiej formy edukacji?

Co to jest grupa integracyjna?

Grupa integracyjna jest dedykowaną formą edukacji, w której to dzieci z różnymi potrzebami edukacyjnymi (w tym z niepełnosprawnościami), uczą się razem z dziećmi zdrowymi. Celem takiej grupy jest wspieranie integracji społecznej, edukacyjnej i emocjonalnej wszystkich uczniów, a także promowanie wzajemnego zrozumienia i akceptacji różnic, wynikających z np. różnej sprawności.

Kto trafia do grupy integracyjnej?

W naszym kraju wszelkie oddziały integracyjne przeznaczone są dla dzieci o różnych potrzebach edukacyjnych. Mowa tu więc maluszkach w pełni zdrowych, jak i o dzieciach z różnym stopniem niepełnosprawności (niepełnosprawnością intelektualną i/lub ruchową). Doboru dzieci do oddziałów integracyjnych dokonuje dyrektor, który nierzadko współpracuje z rodzicami. W procesie tym uwzględnia się m.in. indywidualne potrzeby rozwojowe, a także możliwości psychofizyczne dzieci.

Ile może liczyć grupa integracyjna?

W grupach integracyjnych najczęściej jest maksymalnie 20 dzieci, z czego ok. 5 ma orzeczenia do kształcenia specjalnego. Tak stworzone przedszkola integracyjne umożliwiają naukę z jednoczesną koncentracją na indywidualnych potrzebach i dziecięcych możliwościach. W procesie tym angażuje się dwóch nauczycieli — pedagoga specjalnego i pedagoga przedszkolnego.

Czy w grupie integracyjnej musi być nauczyciel wspomagający?

Zgodnie z § 7 ust. 1 rozporządzenia MEN z 9 sierpnia 2017 r.[1] – zatrudnienie nauczyciela wspomagającego jest krokiem obowiązkowym zarówno w szkołach integracyjnych, jak i w szkołach z oddziałami integracyjnymi.

Jakie jest główne zadanie grup integracyjnych w przedszkolu?

Głównym celem tworzenia grup tego typu jest umożliwienie dzieciom z niepełnosprawnościami uczestnictwa w regularnym programie edukacyjnym. Przy tym wszystkim przedszkole integracyjne ma zapewnić im dodatkowe wsparcie, dzięki któremu dzieci będą czuły się pewniej i swobodniej pomimo swoich ograniczeń rozwojowych czy fizycznych.

• Dlaczego nie powinno się krzyczeć na dziecko?

Grupy zapewniają środowisko, które promuje integrację i wzajemne zrozumienie między uczniami o różnych zdolnościach i potrzebach. Dzieci niepełnosprawne i dzieci zdrowe uczestniczą więc w takich samych zajęciach grupowych i aktywnościach, dzięki czemu uczą się tolerancji, empatii i wzajemnego szacunku. W ten sposób też przedszkolaki z ograniczeniami psycho-fizycznymi nie czują się odseparowane społecznie, podejmują się wyzwań i obserwują, jak funkcjonują dzieci pełnosprawne. Podejście to może znacząco motywować i pomóc maluchom w dalszym rozwoju, ułatwiając im późniejsze funkcjonowanie w życiu dorosłym.

Jakie korzyści niesie ze sobą uczestnictwo dzieci w grupie integracyjnej?

Uczestnictwo dzieci w grupie integracyjnej niesie ze sobą wiele korzyści — zarówno dzieciom niepełnosprawnym, jak i dzieciom zdrowym.

Dla dzieci z niepełnosprawnościami to szansa na naukę i rozwój w środowisku społecznym, co może poprawić ich umiejętności społeczne i komunikacyjne. W ten sposób maluchy czują się częścią grupy, a swojej niepełnosprawności nie traktują w kontekście ujmy czy przeszkód fizycznych/społecznych. W przypadku dzieci pełnosprawnych mowa o nauce empatii i akceptacji różnic. Zdrowe dzieci uczą się współpracy z innymi, co jest ważne dla ich rozwoju emocjonalnego i społecznego. Poznanie tych różnic sprawia, że maluch nie traktuje niepełnosprawności jako wyjątkowego zjawiska. Dodatkowo są w stanie od najmłodszych lat zrozumieć, że każdy człowiek jest inny, ma inne możliwości i różne potrzeby.

Grupy integracyjne promują wzajemne zrozumienie i szacunek, przygotowując dzieci do życia w zróżnicowanym społeczeństwie. Ponadto zwiększają świadomość społeczną i zwalczają stereotypy związane z niepełnosprawnością.

Jakie są wyzwania związane z prowadzeniem grupy integracyjnej w przedszkolu?

Przedszkole integracyjne stoi przed wieloma, licznymi wyzwaniami. Pierwszym z nich jest konieczność zatrudnienia wykwalifikowanej, świadomej kadry pedagogów, która ma odpowiednie kwalifikacje i certyfikaty, umożliwiające pracę z dziećmi w potrzebie kształcenia specjalnego. Nauczyciele powinni wykazywać się empatią, cierpliwością i wiedzą praktyczną, dzięki której zorganizują odpowiednie środowisko do równej nauki.

Kolejnym wyzwaniem jest sama organizacja — tj. dostosowanie sali i obiektu do różnorodnych potrzeb dzieci. Ważne jest więc uwzględnienie ograniczeń, z jednoczesnym zagwarantowaniem bezpieczeństwa każdego dziecka.

Trzecim wyzwaniem jest stworzenie odpowiedniej atmosfery wsparcia, w której każde dziecko niepełnosprawne i zdrowe będzie czuło się pewnie. Nauczyciele muszą stworzyć jasne reguły i zasady, a następnie wpajać maluchom konkretne wartości i normy, które pomogą im w nauce i zabawie.

Jakie są różnice między grupami integracyjnymi a tradycyjnymi grupami przedszkolnymi?

Zasadniczą kwestią jest uczestniczenie dzieci z ograniczeniami fizycznymi, rozwojowymi, społecznymi. Grupy integracyjne są więc mieszane, przez co prowadzenie zajęć i zabaw jest nieco inne, niż w przypadku „klasycznych” grup przedszkolnych. Specyfika placówek wymaga tym samym większej koncentracji na indywidualnych potrzebach i specyficznych wyzwaniach rozwojowych. Ponadto grupy integracyjne często mają mniejszą liczbę uczniów i więcej specjalistów (np. terapeutów, logopedów), co pozwala na lepszą opiekę i wsparcie dla każdego dziecka.

Z kolei tradycyjne grupy przedszkolne są zazwyczaj skierowane do dzieci bez dodatkowych potrzeb edukacyjnych, przez co nauczyciele podchodzą do edukacji w sposób ogólnikowy, najczęściej ze sztywno narzuconym programem wychowawczym ze strony ME.

Bibliografia:

[1] § 6 ust. 1 rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli