Co dziecko powinno umieć po przedszkolu?

Przedszkole jest ważnym etapem w kontekście całej, wieloletniej edukacji. Miejsce to nie tylko uczy niezależności i samodzielności, ale także wskazuje na problematyczne obszary w zakresie edukacji i postępów rozwojowych. Pierwsze lata nauki są na tyle kluczowe, że Ministerstwo Edukacji nałożyło obowiązek przedszkolny wszystkim dzieciom w wieku lat 6. Jaki wpływ na rozwój dziecka ma edukacja w przedszkolu? Z jakimi docelowymi umiejętnościami maluch zaczyna szkołę? Jaki wpływ mają na to zajęcia organizowane i planowane przez doświadczonych pedagogów?

Jakie umiejętności rozwojowe są typowe dla dzieci, które ukończyły przedszkole?

W ciągu kilku lat spędzonych w przedszkolu, dzieci zdobywają wiele umiejętności, które przygotowują je do dalszej nauki w szkole oraz do codziennego życia. Mowa tu m.in. o:

• umiejętnościach społecznych — empatia, wyrażanie swoich uczuć, rozwiązywanie konfliktów, nawiązywanie relacji, podtrzymywanie relacji, rozmawianie w zabawie. Maluch wie jak dbać o zwierzątka, inne niemowlę (np. brata lub siostrę),
• umiejętnościach językowych — dziecko nie tylko potrafi mówić, ale wie, rozumienie poleceń, nazywanie otoczenia, emocji i przedmiotów, prowadzenie dialogu i budowanie rozbudowanego zdania,
• umiejętnościach matematycznych — liczenie, porównywanie rozmiarów, poznawanie różnych kształtów,
• umiejętnościach motorycznych — rzucanie piłką, budowanie konstrukcji z klocków, wycinanie, wyklejanie, wykorzystywanie zabawki w różnych celach,
• umiejętnościach poznawczych[2] — rozpoznawanie liter, klasyfikowanie przedmiotów i kolorów, rozpoznawania różnych stanów otoczenia, dziecko potrafi słuchać, zapamiętywać, skupiać uwagę,
• umiejętnościach emocjonalnych — radzenie sobie z emocjami, stresem, rozpoznawanie uczuć.
• umiejętnościach kreatywnych — malowanie, tworzenie, rysowanie.Przedszkole to ważny etap w kontekście uczenia samodzielności i niezależności najmłodszych. Maluch rozumie, że jest osobną jednostką, a jego poczucie bezpieczeństwa nie jest ściśle związane z obecnością rodzica. Nowe miejsce daje mu przestrzeń do rozwijania pasji i umiejętności, a także do poznawania swoich zdolności i talentów, które warto rozwijać. Dodatkowo dzięki wsparciu pedagogów rodzic wie, nad czym warto popracować, aby wspierać rozwój dziecka.Dlaczego rozwijanie określonych umiejętności w przedszkolu jest istotne dla dalszego rozwoju dziecka?Dorastanie składa się z różnych etapów rozwojowych. Każdy etap pociąga za sobą kolejne umiejętności, dzięki którym maluch lepiej radzi sobie w środowisku, nawiązuje nowe relacje, zarządza emocjami. Rozwijanie powyższych obszarów pozwala budować fundamenty edukacji (tj. matematyka, język), które przydają się w szkole, a także umiejętności społeczne. Te oczywiście związane są z szeregiem korzyści, które wykorzystać można również w życiu dorosłym. Rolą przedszkola jest bowiem m.in. wzmacniać i budować pewność siebie, a także konstruować tożsamość jednostki.

Czy istnieją różnice między dziećmi w zakresie umiejętności, które zdobywają po przedszkolu?

Każde dziecko jest wyjątkowe i rozwija się w swoim własnym tempie. Ogólne programy edukacji nie powinny odchodzić od indywidualnych różnic, które mają ogromny wpływ na osiągnięcia i tempo rozwoju.

1) Indywidualne predyspozycje, które wynikają z aspektów genetycznych i osobowościowych.

2) Zainteresowanie i hobby, które może (ale nie musi) pokrywać się z programem edukacji.

3) Wsparcie — zarówno ze strony rodziców, jak i rówieśników czy pedagogów.

4) Psychologiczne i medyczne wyzwania w zakresie rozwoju — tj. zaburzenia psychiczne, zaburzenia ze spektrum czy ADHD, które wymaga dedykowanych i nieco innych metod dydaktycznych.

Jakie znaczenie ma ocena postępów dziecka w przedszkolu w kontekście jego przyszłego sukcesu szkolnego?

Ocena postępów dziecka w przedszkolu jest nie tylko świadectwem tego, co maluch osiągnął do tej pory, ale również wskaźnikiem tego, jakie mogą być jego potrzeby edukacyjne w przyszłości. Mowa więc tu o wczesnym wykrywaniu trudności, nad którymi warto pracować na wczesnym etapie (tj. zanim się rozwiną i staną przeszkodą do dalszego rozwoju). Nierzadko ocena pozwala zasygnalizować konieczność wprowadzenia indywidualnego programu nauczania, co z kolei wspiera pewność siebie dziecka i zmniejsza ryzyko pojawienia się kolejnych, innych problemów.

• Zajęcia teatralne w przedszkolu: kreatywność, rozwój i zabawa

Ocena rozwoju pozwala przygotować dziecko do zajęć szkolnych, a także stwarza przestrzeń do współpracy z rodzicami. W ten sposób opiekunowie są świadomi mocnych i słabych stron swojego dziecka, przez co mogą lepiej wspierać jego rozwój w domu. Domowa praca z maluchem, a także ustalenie priorytetów w nauczeniu, to ogromne wsparcie (np. w obcowaniu z otoczeniem), a także kompas do podjęcia ewentualnych współprac z innymi specjalistami (np. koniecznością udania się do lekarza logopedy).

Ocena postępów ma więc na celu pomóc dziecku, dać narzędzia do pracy oraz stanowić za drogowskaz dla rodziców.

Bibliografia:

[1] Hornowska, E., Brzezińska, A. I., Appelt, K., & Kaliszewska-Czeremska, K. (2014). Rola środowiska w rozwoju małego dziecka–metody badania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

[2] Trempała, J. (2012). Wczesne kompetencje poznawcze w rozwoju dziecka. Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, Nauki Społeczne, (2), 9-22.