Czy dziecko musi codziennie chodzić do przedszkola?

Przedszkole to niezwykle ważny etap na edukacyjnej drodze Twojego dziecka. To podczas zajęć uczy się empatii, samodzielności, buduje relacje z rówieśnikami, poznaje nowe zasady i zabawy. Świadomość, jak ważne jest wychowanie przedszkolne, wzbudza w rodzicach wiele pytań — m.in. o konieczność codziennego uczęszczania na zajęcia. Czy nieobecność dziecka na zajęciach może wpłynąć negatywnie na jego rozwój? Czy placówka może wymagać obecności malucha? Czy pobyt dziecka w przedszkolu jest zawsze obowiązkowy?

Ile dziecko może nie chodzić do przedszkola?

Zwykle zajęcia dla przedszkolaków organizowane są z myślą o dzieciach w wieku od 3 do 6 lat. Niektóre placówki, po decyzji dyrekcji, przyjmują młodsze dzieci (2,5 latków). Nakaz edukacji przedszkolnej, którą narzuca prawo oświatowe, obejmuje wyłącznie 6-latków, którzy w ten sposób przygotowują się do nauki w publicznej szkole podstawowej.

• Ile trwa okres adaptacji w przedszkolu?

Co jeśli dziecko nie chodzi do przedszkola?

Dziecko nie musi uczestniczyć w zajęciach przedszkolnych aż do 6. roku życia. Decyzja ta leży więc wyłącznie w rękach rodziców. Warto jednak pamiętać, że decyzja o rezygnacji z przedszkola pociąga za sobą szereg, dodatkowych wyzwań. Opiekun musi bowiem przejąć na siebie część obowiązków wychowawczo-edukacyjnych. Domowe zajęcia powinny rozwijać malca pod kątem umiejętności społecznych, emocjonalnych i motorycznych. To z kolei wymaga wiedzy pedagogicznej, a także cierpliwości i kreatywności.

Jeśli dziecko nie będzie uczestniczyło w zajęciach (lub w innej formie wychowania przedszkolnego), może wykazać się problemami rozwojowymi — np. w obrębie umiejętności matematycznych (np. liczenie do 10), emocjonalnych (np. w obrębie nazywania emocji) czy społecznych (np. akceptowanie norm).

Ile godzin dziennie może przebywać dziecko w przedszkolu?

Według polskiego prawa — dziecko może korzystać z bezpłatnej edukacji przedszkolnej w wymiarze co najmniej 5 godzin dziennie. Każda, dodatkowa godzina, jest płatna i wynosi 1zł/h. Maksymalny, możliwy czas przebywania w placówce uzależniony jest od tego, jak długo ta jest czynna. Co ważne — obowiązujące przepisy nie ograniczają czasu pracy danego przedszkola.

Jaka jest zalecana maksymalna ilość godzin, które dziecko powinno spędzać w przedszkolu każdego dnia?

Każda placówka otwarta jest w innych godzinach, a co za tym idzie — zmienna jest również maksymalna liczba godzin. Warto więc dopytać nauczyciela wychowania przedszkolnego o godziny pracy oraz procesy, zachodzące w czasie przekraczającym wymiar zajęć. Podobne informacje znajdziesz również w statucie.

Jakie czynniki należy wziąć pod uwagę, ustalając ilość godzin pobytu dziecka w przedszkolu?

Przedszkola publiczne zakładają bezpłatną opiekę (tzw. bezpłatne nauczanie) w wymiarze 5 godzin dziennie. Jeśli rodzic pragnie zostawić malca na dłużej, powinien wziąć pod uwagę:

• fakt, czy dziecko jest już po etapie adaptacji — jeśli nie, pedagodzy rekomendują, aby pozostawiać malca jak najkrócej,
• Godziny pracy placówki — czy placówka jest w stanie zapewnić pełną opiekę w godzinach popołudniowych?
• O której godzinie zostanie przyprowadzone dziecko — czy maluch spędzi cały dzień bez rodziców?
• Zachowanie dziecka w przedszkolu — czy maluch czuje się pewnie? Czy lubi spędzać w nim czas? Czy wykazuje się lękiem separacyjnym?
• Jak często maluch zostaje dłużej w oddziale przedszkolnym?
• Czy organ prowadzący przedszkole wyraził zgodę na pozostawienie dziecka na dłużej?

Jakie mogą być konsekwencje dla dziecka, jeśli spędza zbyt dużo czasu w przedszkolu?

Zbyt długie przebywanie w przedszkolu publicznym — bez obecności rodziców — może wywołać w dziecku poczucie osamotnienia. Maluch, który nie spędza czasu z Mamą i Tatą, staje się wycofany, lękliwy, nie chce budować zażyłych relacji. Dorastając, coraz trudniej jest mu zrozumieć normy społeczne, a w przypadku problemów i konfliktów — nie szuka wsparcia ze strony dorosłych.

Dodatkowo układ nerwowy dziecka ma pewne ograniczenia, a narażanie malucha na ogrom bodźców czy wielogodzinną naukę nie sprzyja pod kątem rozwojowym. Dlatego też tak kluczowe jest zapewnienie higienicznych warunków nauki — tj. uwzględniających konkretną liczbę godzin.

Czy istnieją badania naukowe potwierdzające, że długi pobyt w przedszkolu może negatywnie wpływać na rozwój dziecka?

Badania nad wychowaniem przedszkolnym trwają od lat — zarówno pod kątem procesu adaptacji, jak i rozwoju osobowości dziecka. Wśród nich pojawiają się prace, które mają na celu zrozumieć, co dzieje się z organizmem dziecka, które przebywa długo w placówce.

Przykładowo wiec Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne przeprowadziło wielomiesięczne badania, z których wynika, że zbyt wczesne i zbyt długie pozostawianie dziecka w przedszkolu może skutkować gorszymi wynikami w nauce. Sami autorzy podkreślają jednak, że kluczowa dla tych danych jest jakość zajęć publicznych przedszkoli oraz forma procesu adaptacyjnego.

Jakie inne opcje dostępne są dla rodziców, którzy nie chcą lub nie mogą przekroczyć zalecanej ilości godzin w przedszkolu dla swojego dziecka?

• Dodatkowe zajęcia — zwykle odpłatne, skoncentrowane na rozwijaniu konkretnych umiejętności (np. piłka nożna, taniec, plastyka),
• świetlica — idealna opcja dla rodziców w trudnej sytuacji materialnej,
• opiekunka — zatrudniana przez rodziców kompetentna osoba, która odbiera, a następnie opiekuje się maluchem w domu. Warto jednak podkreślić, że opcja ta nakłada wysokie koszty — często oprócz opłaty miesięcznej, rodzice muszą zwracać koszty dojazdu.

Jakie są korzyści dla dziecka wynikające z pobytu w przedszkolu, i czy są one związane z ilością czasu spędzonego w placówce?

Przedszkole publiczne to etap przygotowujący przed podjęciem nauki w szkole podstawowej. Uczestnictwo w zajęciach uczy samodzielności, niezależności, buduje osobowość, uczy empatii, życia społecznego, akceptowania norm. Dodatkowo rozwija pasje, pokazuje świat, uczy zabawy z rówieśnikami. Pedagodzy i psycholodzy jasno wskazują, że przedszkola prywatne i publiczne rozwijają emocjonalnie, społecznie i motorycznie. Rozwój ten nie jest uzależniony od ilości czasu spędzonego w placówce, a od zaangażowania nauczyciela i osobistych predyspozycji malca.

Jakie są wytyczne dotyczące minimalnej ilości czasu, jaką dziecko powinno spędzać w przedszkolu, aby osiągnąć odpowiednie korzyści edukacyjne?

Zważywszy na czas trwania zajęć — rekomenduje się, aby maluch spędził w przedszkolu co najmniej 1 godzinę. Niemniej jednak tempo rozwoju jest kwestią indywidualną, a czas przebywania w placówce nie jest gwarantem sukcesu edukacyjnego (lub jego braku).

Bibliografia:

[1] VU (2010), Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne