Ospa wietrzna u twojego dziecka – jak ją leczyć?

Gdy twoje dziecko choruje, bardzo często ogarnia cię lęk, strach, niepewność. To wtedy poszukujesz przyczyn pojawiających się objawów, dzwonisz do lekarzy i sięgasz do domowej apteczki. Wśród najczęściej pojawiających się i niepokojących chorób – zwłaszcza w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym – jest tzw. ospa wietrzna.

“Wiatrówka” obecnie jest jedną z najpopularniejszych chorób zakaźnych w Polsce – jak podają statystyki – każdego roku odnotowuje się około 140000 dzieci przechodzących ospę, z czego zdecydowana większość dotyczy maluchów do 9 roku życia.

Do rozwinięcia choroby wystarczy krótki kontakt z osobą zakażoną, która jest często nieświadoma czyhającej choroby i obecności wirusa VZV. Zatem, jak wygląda ospa wietrzna u dzieci? Jakie ma ospa wietrzna objawy i czy ospa wietrzna szczepionka jest jedynym, skutecznym sposobem na skuteczną prewencję?

Ospa wietrzna u dziecka – przebieg

Ospa to choroba zakaźna, która przenoszona jest przez wirusa nazywanego VZV. Podobnie jak większość – wirus przenoszony jest drogą kropelkową – tj. po kontakcie z np. kałem lub śliną. Nazwa “wiatrówka” wywodzi się z faktu, że wirus bardzo łatwo przenosi się przez wiatr – przemieszczając się samoistnie nawet na odległość kilkudziesięciu metrów. Dlatego też dzieci najczęściej zarażają się w szkołach i przedszkolach, korzystając np. z tych samych toalet, sztućców i zabawek.

Ospa wietrzna u dzieci trwa dość długo i rozwija się w organizmie stopniowo. Pierwsze objawy mogą pojawić się dopiero po 3 tygodniach od zakażenia, które najczęściej bazują na charakterystycznych zmianach skórnych, przypominając pęcherzyki i drobne krostki.

Ospa wietrzna a dzieci karmione piersią

Najnowsze badania wykazały, że dzieci które karmione są piersią zdecydowanie rzadziej chorują na ospę wietrzną. Dzieje się tak głównie dlatego, że dziecko otrzymuje wraz z mlekiem matki przeciwciała, które tworzą naturalną barierę i ochronę przed występowaniem wirusa. Oczywistym jest, że ryzyko choroby znacząco wzrasta, jeśli matka nie chorowała i nie posiada niezbędnych przeciwciał.

• Potówki – u niemowlaka i noworodka. Czy wiesz, w jaki sposób powstają i jak je leczyć?

Na szczęście, gdy dziecko raz przejdzie ospę wietrzną, ma gwarancję że jej objawy nie wystąpią ponownie. Wirus pozostaje w organizmie do końca życia i można się uruchomić jedynie w postaci tzw. półpaśca.

Ospa wietrzna ile trwa

Czas trwania ospy wietrznej uzależniony jest od wielu czynników – między innymi od wieku dziecka, od procesu leczenia i innych chorób współistniejących. Najczęściej trwa ona około 2 tygodnie, podczas gdy objawy występować mogą nawet po kilkunastu dniach od pierwotnego kontaktu z wirusem.

Ospa wietrzna kiedy koniec choroby?

Szacuje się, że objawy kończą się po około 3 – 4 tygodniach od kontaktu z osobą zarażoną. Proces zarażania trwać może nawet do 7 dni od ustąpienia i wyschnięcia wykwitów skórnych.

Ospa wietrzna a zachorowalność

Co roku w Polsce rejestruje się nawet 200 tysięcy przypadków zachorowań (oczywiście mowa tu wyłącznie o przypadkach zarejestrowanych i zgłaszanych), a największy procent osób chorych obejmuje dzieci w wieku szkolnym i wczesnoszkolnym – głównie między 4 a 9 rokiem życia.

Zachorowalność, wynosząca niemal 90% to wynik procesu wylęgania choroby – ta przeciętnie rozwija się od 10 do 21 dni (w przypadku dzieci z obniżoną odpornością rozwój może trwać nawet do 28 dni). Co ważne – osoba chora zaraża około 2 doby przed pojawieniem się wysypki i nie później niż po 7. dniach od wyschnięcia wykwitów.

Ospa wietrzna objawy

Pierwsze objawy pojawiają się dopiero po upływie 14-21 dni od kontaktu z osobą zarażoną. Wśród tych najczęściej pojawiających się mowa o m.in.:

• wysokiej gorączce, sięgającej nawet 39°C
• złe samopoczucie, osłabienie apatia i zmęczenie
• braku apetytu
• bólu głowy
• bólach mięśni – podobnych, jak po wysiłku lub podczas grypy,
• charakterystycznej, swędzącej wysypce, która mająca występuje w różnych skupiskach.

Warto nadmienić, że wysypka pojawiać się może zarówno na skórze gładkiej, jak i owłosionej, a także na błonach śluzowych, w tym w jamie ustnej i w narządach płciowych. Zdecydowanie najczęściej występuje na kończynach, przyjmując formę czerwonych plamek, które przekształcają się z czasem w pęcherzyki wypełnione delikatnym płynem. Pęcherzyki te samoistnie pękają, a następnie wysychają, przyjmując formę charakterystycznych strupów.

To właśnie ta wysypka jest najbardziej charakterystycznym objawem w przebiegu ospy i to ona najczęściej informuje lekarzy i rodziców o pojawiającej się “wiatrówce”.

Leczenie ospy wietrznej

Najczęściej leczenie ospy wietrznej polega na podawaniu środków przeciwbólowych oraz łagodzących nieprzyjemne swędzenie – w tym leków przeciwhistaminowych i paracetamolu. Niektóre dzieci wymagają dodatkowo leków uspokajających, dzięki którym mogą swobodnie zasnąć. Jeśli dziecko nie ma gorączki i nie jest bardzo osłabione, nie musi spędzać czasu w łóżku. Ważne jest również, aby dziecko otrzymywało odpowiednią ilość płynów, aby zapobiec odwodnieniu. Warto również zadbać o higienę dziecka, aby zmniejszyć ryzyko infekcji bakteryjnych, które mogą wystąpić w wyniku drapania wykwitów skórnych. Pamiętaj, aby zawsze w przypadku pojawiających się objawów skontaktować się z lekarzem prowadzącym i pediatrą, który podpowie jakie środki zastosować, aby proces leczenia był bezpiecznym i efektywnym.

Jak łagodzić uciążliwe objawy: co na swędzenie i zmiany skórne

W celu złagodzenia swędzenia i zmian skórnych, można stosować różne metody. Oto kilka z nich:

• Chłodne kąpiele – mogą pomóc złagodzić swędzenie i uczucie dyskomfortu. Można dodać do wody płatków owsianych lub sodę oczyszczoną, które dodatkowo pomogą w łagodzeniu swędzenia.
• Chłodne okłady – nałóż na wykwity skórne wilgotne, chłodne kompresy, które pomogą złagodzić swędzenie i uczucie pieczenia.
• Maści i kremy – stosuj maści i kremy z dodatkiem cynku, które pomogą złagodzić swędzenie i przyspieszą gojenie się zmian skórnych.
• Ubranie dziecka w bawełniane ubrania – bawełniane ubrania są delikatne dla skóry i pomogą zmniejszyć podrażnienia oraz swędzenie.

Kiedy do szpitala: ciężki przebieg ospy i możliwe powikłania

W większości przypadków ospa wietrzna u dzieci przebiega łagodnie, jednak w niektórych sytuacjach może dojść do ciężkiego przebiegu ospy i wystąpienia powikłań. Należy udać się do szpitala, jeśli:

• dziecko ma bardzo wysoką gorączkę, która nie ustępuje po podaniu leków przeciwgorączkowych,
• zmiany skórne są bardzo liczne, bolesne lub wyglądają na zainfekowane,
• dziecko ma trudności z oddychaniem, kaszle krwią lub ma ból w klatce piersiowej,
• dziecko jest ospałe, nie reaguje na bodźce lub ma drgawki.

W przypadku wystąpienia powyższych objawów, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem lub udać się do szpitala, aby ocenić stan dziecka i zastosować odpowiednie leczenie.

Profilaktyka ospy wietrznej

Profilaktyka ospy wietrznej ma na celu zapobieganie zachorowaniu na tę chorobę, szczególnie wśród dzieci. Istnieją różne metody profilaktyki, które pomagają zmniejszyć ryzyko zarażenia się ospą wietrzną.

Szczepionka przeciwko ospie wietrznej

Szczepionka ospa wietrzna jest jednym z najskuteczniejszych sposobów profilaktyki ospy wietrznej. Szczepienie na ospę może być podawane dzieciom już od 12. miesiąca życia, a zaleca się wykonanie dwóch dawek szczepionki w celu uzyskania optymalnej ochrony. Szczepienie przeciwko ospie wietrznej jest skuteczne w około 90% przypadków, co oznacza, że istnieje niewielkie ryzyko zachorowania po zastosowaniu szczepionki.

Warto zaznaczyć, że ospie wietrznej szczepienie nie tylko chroni przed zachorowaniem, ale także zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań oraz ciężkiego przebiegu choroby u osób, które mimo szczepienia zachorują na ospę wietrzną.

Zapobieganie zachorowaniu: kto może się zarazić i jak nie zakażać innych

Zachorowania na ospę są najbardziej prawdopodobne u dzieci, które nie zostały zaszczepione przeciwko tej chorobie. Osoby dorosłe, które nie przechodziły ospy wietrznej w dzieciństwie, również są narażone na zarażenie. Chory zaraża ospą innych, gdy jest w fazie wysypki, a zarażenie następuje przez bezpośredni kontakt z wydzielinami z nosa i gardła osoby chorej lub przez kontakt z pęcherzykami na skórze.

Aby zarazić się ospą, wystarczy przebywać w tym samym pomieszczeniu z osobą chorą. W związku z tym, aby zapobiegać zachorowaniu, warto stosować następujące zasady:

• unikaj kontaktu z osobami chorującymi na ospę wietrzną, szczególnie jeśli nie jesteś zaszczepiony,
• myj ręce często i dokładnie, aby zmniejszyć ryzyko przeniesienia wirusa,
• zachowaj higienę osobistą, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia,
• jeśli jesteś chory na ospę wietrzną, unikaj kontaktu z innymi osobami, szczególnie z niemowlętami, kobietami w ciąży i osobami z osłabionym układem odpornościowym.

Stosując się do powyższych zasad, można skutecznie zapobiegać zachorowaniu na ospę wietrzną oraz zakażać innych osobom.

Powikłania po ospie wietrznej u dzieci

Chociaż większość dzieci przechodzi ospę wietrzną bez poważnych konsekwencji, istnieje ryzyko powikłań ospy wietrznej. Warto zatem znać możliwe powikłania, aby móc szybko zareagować w przypadku ich wystąpienia.

Najczęstszym powikłaniem ospy: co może nastąpić po przechorowaniu

Po przechorowaniu ospy wietrznej, najczęstszym powikłaniem jest bakteryjne zakażenie skóry, które może wystąpić, gdy dziecko drapie swędzące krosty. Aby zmniejszyć ryzyko tego powikłania, warto dbać o higienę skóry dziecka i stosować leki przeciwhistaminowe, które łagodzą swędzenie.

Inne możliwe powikłania ospy obejmują zapalenie mózgu, zapalenie płuc, zapalenie stawów czy uszkodzenie nerwów. W przypadku podejrzenia poważnych powikłań, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Ospa a półpasiec: związek między dwiema chorobami

Ospa wietrzna i półpasiec są dwiema chorobami wywołanymi tym samym wirusem – wirusem Varicella Zoster. Po przechorowaniu wirus ospy wietrznej pozostaje w organizmie w stanie uśpienia, zlokalizowany w zwojach nerwowych. W przypadku osłabienia układu odpornościowego, wirus może uaktywnić się ponownie, prowadząc do wystąpienia półpaśca.

Warto zatem pamiętać, że osoby, które przechorowały ospę, są narażone na rozwój półpaśca w przyszłości. Szczepienie przeciwko ospie wietrznej może zmniejszyć ryzyko wystąpienia półpaśca, szczególnie u osób starszych i z osłabionym układem odpornościowym.

Podsumowując, ważne jest, aby znać objawy ospy wietrznej, aby móc szybko zareagować i rozpocząć leczenie. Szczepienie przeciwko ospie wietrznej może zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań, szczególnie u osób starszych i z osłabionym układem odpornościowym. Pamiętajmy również o profilaktyce, takiej jak unikanie kontaktu z osobami zarażonymi oraz dbanie o higienę skóry dziecka podczas choroby.

Bibliografia:

[1] Mierzejewska, A., & Jung, A. (2012). Ospa wietrzna u dzieci. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 8(4), 329-334.

[2] Kalitka-Ulman, K. Ospa wietrzna.