5 powodów, dla których warto jeść tran

Jak mówi znane powiedzenie “jesteś tym co jesz”. W tym krótkim zdaniu kryje się sporo prawdy – w końcu nie od dziś wiadomo, że nasze zdrowie, witalność, wygląd i samopoczucie bardzo mocno uzależnione jest od tego, co położymy na talerz. Coraz częściej wskazuje się również, że istotna jest odpowiednia suplementacja, która dostarcza witamin i minerałów, zmniejszając tym samym ryzyko groźnych niedoborów.

Co ważne – zasady te dotyczą nie tylko dorosłych, ale również dzieci, których zdrowie i zbilansowane menu zależy głównie od działań ich rodziców. Wśród szczególnie rekomendowanych i polecanych składników, jest tran dla dzieci. Okazuje się bowiem, że ten niepozorny składnik niesie za sobą wiele prozdrowotnych zalet. Jakich?

Co to jest tran?

Tran to ciekły tłuszcz, który otrzymuje się z wątroby ryb – najczęściej z rodziny dorszowatych i rzadziej z ssaków morskich, takich jak wieloryby czy foki[1]. W jego składzie znajdują się więc nienasycone kwasy tłuszczowe, kwasy omega-3 i omega-6, a także witaminy (które potrzebują tłuszczu do rozpuszczania). Wśród tych ostatnich zdecydowanie najwięcej jest witaminy A, D i E.

Tran już w latach 60-tych XX wieku stosowano jako element profilaktyki zdrowotnej – głównie wśród dzieci w wieku przedszkolnym. Pierwotnie występował w formie płynnej i nieprzetworzonej, stanowiąc za suplement diety.

Tran na co pomaga?

Tran posiada bardzo bogaty i drogocenny skład, który oprócz wspomnianych już kwasów, posiada także EPA i DHA. Tak kompleksowa mieszanka jest szczególnie cenna w przypadku dorastającego i rozwijające się organizmu.

Lekarze rekomendują zatem, aby wprowadzić tran, jako:

• wsparcie w leczeniu przeziębienia – głównie dzięki witaminie A, która wykazuje się właściwościami regenerującymi,
• w rekonwalescencji po operacji lub po poważnej chorobie,
• w przypadku osłabionego organizmu,
• jako prewencja przed przeziębieniem i grypą – zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym,
• w przypadku awitaminozy A i D,
• przy krzywicy,
• w leczeniu schorzeń dermatologicznych – najczęściej w formie punktowej (np. jako maść),
• w leczeniu kacheksji,
• jako wsparcie w chemioterapii.

Tran zaleca się także spożywać osobom dorosłym – zwłaszcza uzależnionym od papierosów lub innych używek. Suplement ten pomaga również zniwelować objawy stresu lub ubytków w diecie (zwłaszcza, gdy ta pozbawiona jest kwasów tłuszczowych). Lekarze i kosmetolodzy wskazują również, aby łykać tran jako wsparcie dla terapii przeciwstarzeniowej – zawarta w nim witamina A nazywana jest “witaminą młodości” – tzn. że potrafi opóźnić proces starzenia komórek.

• Ile owoców w diecie dziecka? Węglowodany i cukry – jak je podawać?

Tran – przeciwwskazania

Przed wdrożeniem suplementacji należy zasięgnąć opinii i porad lekarza prowadzącego. Nie podejmuj się uzupełnienia niedoborów na “własną rękę”, zwłaszcza że niemalże wszystkie leki i suplementy posiadają przeciwwskazania.

W przypadku tranu – największym zagrożeniem jest przedawkowanie witaminy A, która w nadmiernych ilościach może powodować zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby, jest przyczyną żółtych plam, nadwrażliwości, nadpobudliwości, a także nudności, wymiotów i bólu głowy.

Tran jest całkowicie zabroniony w przypadku pacjentów cierpiących na kamicę nerkową, hiperkalcemię i sarkoidozę. Według dotychczasowych badań – może wchodzić w interakcję z innymi lekami przeciwzakrzepowymi oraz pozostałymi suplementami z dużą dawką witaminy A i D.

Ponadto tranu nie powinno podawać się dzieciom, które nie osiągnęły 4. rok życia.

Czy tran można przedawkować?

Tak. Tran, podobnie jak inne substancje i witaminy, można przedawkować – co z kolei wiąże się z nieprzyjemnymi objawami – tj. brakiem apetytu, wielomoczem, bólami głowy, wzrostem masy ciała i zaburzeniami na tle neurologicznym. Ważne zatem jest, aby obserwować objawy swojego dziecka i szybko reagować na wszelkie zmiany w zachowaniu i zgłaszanych dolegliwościach. W przypadku wątpliwości – udaj się do lekarza pierwszego kontaktu na konsultację.

Tran jaki wybrać?

Na rynku znajdziesz szereg produktów, które różnią się nie tylko stężeniem i ceną, ale także formą aplikacji. Najpopularniejsze są klasyczne kapsułki, które połyka się w podobny sposób jak np. leki przeciwbólowe. Warto jednak pamiętać, że zażywanie ich może być problematyczne dla małych dzieci, które w bardzo łatwy sposób mogą zadławić się twardszą pigułką. Alternatywą na rynku są żelki – stworzone z myślą o najmłodszych i nieco bardziej wymagających pacjentach. Ich miękka formuła nie tylko przypomina słodkie przekąski, ale także ułatwia dawkowanie. Trzecią możliwością jest syrop (np. tran Mollers), który bardzo często uzupełniany jest dodatkami smakowymi (np. cytrynowym lub malinowym), przez co nie odrzuca swoim intensywnym, rybnym zapachem i smakiem.

Tran – dlaczego warto?

1. Dostarczasz dziecku kwasów omega-3, które wspierają pracę mózgu i pomagają w skupieniu. Maluch więc dużo szybciej i łatwiej się uczy, co jest niezwykle cenne w wieku około-szkolnym.
2. Uzupełniasz braki witaminy D. Witamina ta działa regenerująco na kości i zęby, wspierając przyswajanie wapnia i fosforu.
3. Pomaga w rekonwalescencji po chorobach, zwalcza objawy przeziębienia i działa prewencyjnie w okresie wzmożonych zachorowań na grypę lub rotawirusy.
4. Dostarcza witaminy A, która nie tylko pozwala zachować piękne paznokcie i włosy, ale także pomaga w produkcji czerwonych krwinek, zmniejszając ryzyko występowania anemii (co ma miejsce zwłaszcza w przypadku dziewcząt w okresie dojrzewania).
5. Tran to inwestycja na przyszłość. Stała suplementacja w wieku dziecięcym zmniejsza ryzyko występowania nowotworów w wieku dorosłym (głównie jelita i jajników). Ponadto pozytywnie wpływa na układ ruchu, dzięki czemu pacjent rzadziej cierpi na bóle reumatyczne.

Bibliografia:

[1] tran, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-01-24].

[2] Szostak, W. B., Szostak-Węgierek, D., Chorób, Z. P., & Kłosiewicz-Latoszek, L. (2006). Właściwości zdrowotne oleju z rekina. Przegląd lekarski, 63(4), 223-225.