Jakie masz prawa po powrocie z urlopu macierzyńskiego?

Powrót do pracy po narodzinach dziecka nie jest łatwy. Aby wszystko dopiąć na ostatni guzik, warto jednak znać swoje prawa. Czy znasz swoje prawa po powrocie z urlopu macierzyńskiego? Czy przysługują Ci jeszcze jakieś przywileje? Oto poradnik, który pomoże Ci ogarnąć zawodową rzeczywistość w nowej odsłonie. W końcu dzielenie obowiązków pomiędzy opieką nad maluchem a pracą to ogromny wyczyn!

Pod koniec urlopu macierzyńskiego większość mam zadaje sobie pytanie, czy wrócić do pracy zawodowej i jak wówczas zorganizować opiekę nad roczniakiem. Jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie nie ma. Jednak jedno jest pewne: pracodawca ma obowiązek zatrudnić kobietę po wykorzystaniu przysługującego jej urlopu z tytułu urodzenia dziecka.

Urlop macierzyński – ile trwa?

Dwunastomiesięczna przerwa w pracy potrafi skutecznie wybić kobietę z zawodowych torów. Jednak z punktu widzenia obowiązujących praw w Polsce czas po urodzeniu dziecka jest przeznaczony dla Ciebie i maluszka. Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego, który w Polsce trwa 14 tygodni, możesz wrócić do pracy, a opiekę nad potomkiem przekazać ojcu. Jednak zdecydowana większość kobiet decyduje się na pozostanie z dzieckiem jeszcze przez 20 tygodni, wykorzystując w ten sposób urlop rodzicielski. Jeśli Twój urlop rodzicielski dobiega właśnie końca, pracodawca ma względem Ciebie pewne obowiązki. W takich sytuacjach warto znać swoje prawa. Nielojalni pracodawcy mogą nadużywać swoich możliwości, gdy zdecydujesz się na powrót.

Mama wraca do pracy – Twoje prawa

1. Dodatkowy czas na karmienie piersią

Pierwszą kwestią, którą reguluje kodeks pracy, to możliwość skrócenia ośmiogodzinnego czasu pracy o 60 minut. Z tego przywileju możesz skorzystać, jeśli po zakończeniu urlopu rodzicielskiego wciąż karmisz swoje dziecko piersią. W ten sposób możesz przychodzić do pracy pół godziny później i pół godziny szybciej opuszczać swoje stanowisko. Jeśli urodziłaś bliźnięta lub więcej dzieci, to masz prawo do przerwy, które trwa dwa razy po 45 minut.

2. Nadgodziny tylko po wyrażeniu zgody

Kolejnym przywilejem matki, która sprawuje opiekę nad dzieckiem do 4 roku życia, jest możliwość odmówienia pracy w godzinach nadliczbowych. W praktyce oznacza to, że masz prawo odmówić pracy w dodatkowym wymiarze czasu pracy bez poniesienia konsekwencji prawnych.

3. Dodatkowe dni z tytułu opieki nad dzieckiem

Do ukończenia przez Twoją pociechę 18 roku życia, masz prawo do dodatkowych dwóch dni zwolnienia od pracy w roku z tytułu opieki nad dzieckiem. Ta kwestia jest również uregulowana prawem pracy.

Powrót do pracy – obowiązki pracodawcy

Jeśli przed końcem przysługującego Ci urlopu zdecydujesz, że chcesz wrócić do aktywności zawodowej, poinformuj o tym swojego pracodawcę przynajmniej z siedmiodniowym wyprzedzeniem.

Obowiązkiem pracodawcy jest umożliwienie Ci pracy na tym samym stanowisku lub na innym, ale na tym samym poziomie. W praktyce oznacza to, że jeśli przed zajściem w ciążę pełniłaś w firmie funkcję kierownika, to powinnaś wrócić do pracy na stanowisko kierownicze. Nie koniecznie będzie to ten sam dział, ale funkcja powinna być tak sama. Zgadzać się powinny również finanse. Przerwa z tytułu urodzenia dziecka nie upoważnia pracodawcy do obniżenia Twojej pensji.

Nieco inaczej wygląda kwestia powrotu do pracy, gdy Twój dział został zlikwidowany. Wówczas, to, na jakim stanowisku będziesz pracowała, zależy w dużej mierze od Twojego szefa.

• Ulga na dziecko w zeznaniu rocznym – to musisz wiedzieć

Kolejną ważną kwestią jest brak ochrony pracownika po urlopie macierzyńskim i wychowawczym. W czasie korzystania za świadczeń rodzicielskich byłaś chroniona. Po powrocie do pracy możesz jednak dostać wypowiedzenie umowy o pracy.

Z powodu licznych przywilejów młodych matek względem pracy, pracodawcy chętniej zatrudniają mężczyzn. Nie muszą się wówczas martwić o brak nadgodzin, jeśli tego wymaga praca oraz dodatkową godzinę na karmienie piersią. Nie oznacza to jednak, że powinnaś rezygnować ze swoich praw, wychowując jednocześnie swoje dziecko.

Powrót do pracy – na co zwrócić uwagę?

Jeśli zdecydowałaś się, że po wykorzystaniu przysługujących Ci świadczeń wrócisz do pracy, zacznij się do niej przygotowywać jeszcze w czasie urlopu rodzicielskiego.

Zacznij od tego, czy w miejscu Twojej dotychczasowej pracy jest miejsce, w którym mogłabyś odciągnąć mleko z piersi. Dla wielu kobiet, które chcą utrzymać laktację, to bardzo ważna kwestia, a nie każda firma dysponuje ustronnym miejscem.

Drugą ważną kwestią jest organizacja czasu. Skrupulatnie zaplanuj sobie czas po powrocie do pracy. Przeanalizuj scenariusze awaryjne, gdy Twoje dziecko zachoruje. Jeśli zapisałaś malucha do żłobka, w tym czasie będziesz musiała zapewnić dziecku dodatkową opiekunkę lub skorzystać ze zwolnienia lekarskiego na dziecko.

Jeśli placówka, którą wybrałaś dla swojego dziecka, wyrazi zgodę, rozpocznij okres adaptacji jeszcze przed powrotem do pracy. Pierwsze dni dziecka w żłobku są często stresujące zarówno dla dziecka, jak i matki. Warto nie łączyć tych przeżyć z powrotem do pracy. Jeśli znalazłaś nianię, z którą planujesz zostawić swojego malucha, zacznij oswajać dziecko z opiekunką znacznie wcześniej. Gdy pójdziesz na 7-8 godzin do pracy maluch powinien czuć się komfortowo i bezpiecznie, gdy nie będzie miał mamy w zasięgu wzorku.

Około miesiąca przed powrotem do aktywności zawodowej wprowadź malucha w nowy tryb dnia. Poranki będą wówczas przebiegały spokojniej, a dziecko nie będzie rozdrażnione. Pilnuj godzin stałych posiłków oraz drzemek i spacerów. Gdy z maluchem zostanie niania, taki harmonogram znacznie ułatwi jej sprawowanie opieki, a dziecko będzie czuło się bezpiecznie.

Urlop macierzyński a zmiana pracy

Urlop macierzyński to idealny czas na przemyślenie własnej kariery zawodowej. Być może przed zajściem w ciąże narzekałaś na nadgodziny i stres, co skutecznie pozbawiało Cię życiowej energii? A może pracowałaś w trybie zmianowym? Po narodzinach dziecka Twoja dyspozycyjność będzie mniejsza, a każdego dnia po zakończeniu pracy będziesz miała na głowie domowe obowiązki i stęsknionego maluszka. Zastanów się, czy urlop macierzyński w takim przypadku nie jest dobrym momentem na zmianę pracy. A może myślisz o pracy w trybie zdalnym na własnych zasadach? Takie zajęcie wymaga świetnej organizacji czasu, ale ma wiele zalet. Sama regulujesz sobie czas pracy, ilość zleceń i godziny pracy. Taka dowolność, przy małym dziecku może okazać się wręcz zbawienna.

Jak sama widzisz, kobieta po powrocie do pracy po zakończeniu urlopu z tytułu urodzenia dziecka, może skorzystać z kilku przywilejów. Mimo wszystko ten pierwszy okres nie należy do najłatwiejszych. Jeśli dobrze się do niego przygotujesz, z pewnością będzie łatwiej i Tobie i Twojemu dziecku. A znajomość praw i przywilejów ułatwi Ci podejmowanie rozmów z szefem, gdy będzie przekraczał on swoje kompetencje.

Bibliografia:

[1] Opracowanie zbiorowe, Kodeks pracy 2020, Wydawnictwo Infor Biznes, 2020.

[2] A. Prochyra, Mama wraca do pracy. Macierzyństwo i kariera zawodowa w praktyce, Wydawnictwo Buchman, 2018.