Objawy i przyczyny zatruć pokarmowych u dzieci

Maluchy uwielbiają słodkie przekąski, gazowane napoje, są chętne do testowania nowych smaków i mieszania nieoczywistych produktów. Wrażliwy i delikatny, młody żołądek może jednak gwałtownie reagować na wszelkie przekąski, zmiany w diecie oraz spożywanie niemytych lub nieświeżych produktów. Okazuje się bowiem, że dzieci niezwykle często borykają się z objawami zatruć pokarmowych, które wymagają szybkiej reakcji, stosowania odpowiedniej farmakologii i diety eliminacyjnej.

Zadaniem rodzica jest nie tylko rozpoznać objawy, ale przede wszystkim wprowadzić leczenie, które wspomaga zdrowie malucha. Zatem, zatrucie pokarmowe co jeść, aby dziecko się nie odwodniło i jednocześnie poradziło sobie z trawieniem? Zatrucie pokarmowe ile trwa i kiedy należy udać się do lekarza? Jakie właściwie jest zatrucie pokarmowe objawy?

Co to jest zatrucie pokarmowe?

Do miana zatrucia pokarmowego zalicza się ostre i gwałtowne dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Najczęściej obejmuje to zarówno objawy żołądkowe, jak i jelitowe. Wszystkie nieprzyjemne dolegliwości występują w bardzo krótkim czasie po spożyciu produktu, który skazany był drobnoustrojami lub toksynami (nieco rzadziej pestycydami). Najczęściej winowajcą są bakterie – takie jak E.coli, listeria, gronkowiec złocisty, salmonella, shigella i pałeczki jadu kiełbasianego.

Okres wylęgania zatrucia pokarmowego – zwłaszcza tego, wywołanego przez bakterie – jest bardzo krótki. Statystycznie trwa on od kilku do kilkunastu godzin. Podstawową cechą zatruć, często stanowiąca za element diagnozy, jest fakt, że objawy pojawiają się szybko i są w bezpośrednim kontakcie ze spożytym pokarmem.

Zatrucie pokarmowe u dziecka może przebiegać w dwojaki sposób:

• łagodny – zdecydowanie najczęstsza forma zatrucia,
• ostry – wymagający hospitalizacji.

Zatrucie przenoszone jest wyłącznie drogą pokarmową, a bezpośrednim winowajcą jest zjedzona żywność. Statystyki wskazują, że zdecydowanie najwięcej przypadków jest latem, kiedy to wysokie temperatury sprzyjają rozwijaniu się bakterii i jednocześnie utrudniają prawidłowe przechowywanie posiłków.

Objawy zatrucia pokarmowego

Bardzo często dziecko, które zjada zakażony pokarm, nie jest w stanie stwierdzić (po zapachu lub smaku), że znajdują się na nim drobnoustroje. Dlatego też sygnałem, że żywność była skażona lub nieświeża, są bezpośrednie objawy ze strony układu pokarmowego. Wśród tych najczęstszych są:

• nudności,
• wymioty,
• biegunka,
• ból brzucha.

Bardzo często towarzyszy im gorączka – która świadczy o mechanizmie obronnym organizmu – a także ogólna apatia, złe samopoczucie, odbijanie i zgaga.

Zatrucie pokarmowe jak leczyć?

W leczeniu zatrucia pokarmowego podstawą jest wprowadzenie diety eliminacyjnej i odpowiedniego nawodnienia. Rekomenduje się więc odstawienie posiłków – zwłaszcza tych na bazie tłuszczu i nabiału – pozwalając, aby organizm samoistnie pozbył się szkodliwych, zalegających w żołądku składników. O ile głodówka jest jednym z najskuteczniejszych sposobów walki z nieprzyjemnymi dolegliwościami, o tyle należy pamiętać, że dziecko powinno mieć stały kontakt z płynami – tj. wodą, gorzką herbatą, dedykowanymi elektrolitami, które dodadzą sił i energii. Z czasem można podawać dziecku sucharki lub produkty z dużą ilością potasu – np. banany.

• Półpasiec – objawy, powikłania, leczenie

Zadbaj także, aby maluch miał spokój, mógł zregenerować siły i odpocząć. Nie dodstarczaj mu nowych bodźców, nie przeszkadzaj, pozostaw samemu sobie, jeśli tego potrzebuje.

W skrajnych przypadkach – gdy zatrucie nie przechodzi, a dziecko czuje się coraz gorzej – udaj się do lekarza. Ten zleci wprowadzenie farmakologii lub kroplówek, które dostarczą witamin i soli mineralnych. Warto jednak pamiętać, że w przypadku gwałtownych wymiotów część leków może być zwracana, zanim te zdążą się rozpuścić.

Co na zatrucie pokarmowe?

Rodzice chorego dziecka często boją się, że maluch się odwodni lub straci siłę do walki z chorobą. Jednakże dużym błędem jest namawianie malca do spożywania posiłków, nawet jeśli ten odczuwa duży jadłowstręt. Zatem, zatrucie pokarmowe co jeść?

Ważne jest, aby przygotować lekkostrawne, małe porcje, które nie obciążą nadwyrężonego żołądka. Rekomenduje się więc jedzenie 3-4 małych posiłków na bazie kaszki, kleiku z ryżu lub klasycznej kaszy mannej na wodzie. W przypadku małych dzieci można podawać gotowane, rozdrobnione warzywa – np. marchewkę i seler – oraz ugotowane owoce – np. jabłka. Zrezygnuj z produktów tłustych, ciężkich i wzdymających.

Zatrucie pokarmowe – profilaktyka

Podstawą zatrucia pokarmowego jest odpowiednia profilaktyka, dzięki której zmniejszone jest ryzyko wystąpienia przykrych objawów. Jako rodzic, pamiętaj, aby:

• dbać o higienę malca – pilnuj, aby ten regularnie mył ręce,
• myć warzywa i owoce,
• kupować produkty z rozwagą – zwracaj uwagę na skład i datę produkcji,
• zrezygnować z dań, które uwzględniają surowe i ciężkostrawne produkty – np. jaja czy mleko niepasteryzowane,
• nie podawać dziecku nieświeżych lub przeterminowanych produktów. Upewnij się, że nie znajdziesz na nich pleśni, a przekąska nie jest zbyt kwaśna lub gorzka (co może świadczyć o zepsuciu).

Pamiętaj, aby w domu mieć zawsze rozpuszczalne elektrolity (np. w proszku i w saszetkach), a także aby dbać o odpowiednią florę bakteryjną malca. Tą wspierają np. naturalne jogurty oraz prebiotyki, które podawać można w formie żelek, słodkich napojów lub klasycznych tabletek (to dla dzieci starszych, które nie mają problemów z połykaniem).

Bibliografia:

[1] Posniak, M., Sokol-Leszczynska, B., & Luczak, M. (2006). Profilaktyka zatruc pokarmowych o etiologii bakteryjnej. Cz. I. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 39(4), 293-298.

[2] Jagielskiego, M. (2010). Etiologia, obraz kliniczny i diagnostyka ostrych zakażeń i zarażeń przewodu pokarmowego oraz zatruć pokarmowych.