Najważniejsze skoki rozwojowe w ciągu 1 roku życia Twojego dziecka

Dziecko każdego dnia poznaje świat. Zmiany, których doświadcza – zarówno w okół siebie, jak i w sobie – bywają trudne i wymagające również dla rodziców. Pierwszy rok niemowlaka jest szczególnie dynamiczny, bowiem przez 12 miesięcy, dziecięcy organizm, rozwija się zarówno pod kątem fizycznym, jak i nerwowym. Ten pierwszy jest raczej procesem systematycznym, płynnym i regularnym, a drugi zachodzi w trybie skokowym.

To właśnie te skoki rozwojowe u niemowląt są szczególnie problematyczne i wymagające. Zadaniem rodzica jest zrozumieć ów proces i ułatwić maluchowi poznawanie nowej, obcej dla niego rzeczywistości.

Z czym wiążą się skoki rozwojowe dziecka i w jaki sposób wpływają na Twoją pociechę? Co ty, jako opiekun, możesz zrobić, aby wspomóc rozwijającego się urwisa?

Kiedy skoki rozwojowe u niemowląt?

Niemowlę przechodzi, aż siedem skoków rozwojowych, podczas których rozwija się cały system nerwowy. Każdy z tych etapów jest ważny i kluczowy pod kątem poznawania świata, możliwości i nauki nowych aktywności. Również każdy z nich przynosi ogromną zmianę pod kątem rozwoju biologicznego i psychicznego, co nierzadko wiąże się z trudnym i wymagającym procesem.

Niestety ciężko jest jednoznacznie stwierdzić, kiedy nasz maluch będzie zmagał się z trudami pierwszego skoku rozwojowego. Gdy jednak proces się zacznie, każdy skok będzie pojawiał się stopniowo – trwając od tygodnia do kilku tygodni. Intensywność, szybkość i cały harmonogram jest kwestia indywidualną, uzależnioną od np. rozwoju mózgu, który odbiera i przetwarza coraz to większą ilość bodźców.

• Piramida żywienia Twojego dziecka. Czyli jak powinna wyglądać dieta dziecka?

Wszystkie skoki dotyczą więc przestrzeni motorycznych, komunikacyjnych, a także relacyjnych. Ich śledzenie wymaga ogromnej koncentracji i obserwowania najmniejszych zmian. Jakich?

Skoki rozwojowe kiedy? Kiedy poznać, że się zbliżają?

Przed każdym skokiem rozwojowym (lub w jego początkowej fazie) dochodzi do pewnych zmian, które mogą być “alarmującym” sygnałem dla dziecka i jego rodziców. Bardzo często opiekunowie mają wrażenie, że ich pociecha… traci dotychczas nabyte umiejętności, co z kolei wiąże się z dużą niepewnością i lękiem. Spokojnie! To właśnie na tym etapie dochodzi do bardzo intensywnych procesów, którego owocem jest nie tylko przywrócenie dawnych umiejętności, ale także zdobycie nowych.

Pamiętaj, że dzięki skokom rozwojowym, maluch zaczyna dostrzegać nowe elementy świata, zaczyna przetwarzać nowe bodźce, uczy się. Jest więc to proces trudny, wymagający i wyczerpujący, dlatego nie warto tworzyć “presji”. Rozwój układu nerwowego docelowo ma pomagać odbierać bodźce, tak aby maluch nie był zanadto przestraszony lub rozdrażniony ich obecnością. Jeśli więc Twoje dziecko zaczyna marudzić, denerwować się, kaprysić – najpewniej właśnie przechodzi ten trudny etap. W diagnostyce i zrozumieniu, czy proces już rozpoczął, pomogą Ci też np. skoki rozwojowe kalkulator.

Twoim zdaniem, drogi rodzicu, jest pomóc dziecku na każdym etapie, wspierając i rozumiejąc zachodzące zmiany. Warto więc podchodzić do malucha łagodnie, dozować mu dodatkowe bodźce i ułatwiać proces zdobywania kolejnych kroków, które na niego czekają.

Rodzaje skoków rozwojowych

No dobrze, skoro już wiesz co czeka Twoje dziecko i jak wielkim wyzwaniem jest cały proces rozwojowy, przejdźmy do omówienia siedmiu, podstawowych etapów, które mają docelowo przygotować Twoją pociechę do samodzielnego funkcjonowania.

1 skok rozwojowy: 5-6 tydzień życia

Maluch staje się zdecydowanie bardziej aktywny i pobudzony. O ile dotychczas każdy jego dzień koncentrował się na jedzeniu lub spaniu, teraz zaczyna dostrzegać nowe kształty, interesuje się otaczającym światem, reaguje na zmiany. Dzięki temu etapowi – dziecko będzie w stanie skupić wzrok na jednym elemencie, będzie rozróżniać dźwięki, a niektóre bodźce będą wzbudzały w nim niepokój. To również po pierwszym skoku dziecko będzie lepiej trawi pokarm, wykaże się większym skupieniem podczas słuchania i wydłuży czas aktywności między drzemkami.

2 skok rozwojowy: 8-9 tydzień życia

W drugim skoku dziecko zaczyna rozpoznawać różnorodne bodźce, lepiej zrozumie jak wygląda dzień i po której aktywności zachodzi noc. To wtedy maluch zaczyna używać wszystkich kończyn do poznawania świata, chwyta przedmioty, poznaje swój głos i wsłuchuje się w niego bardzo dokładnie. To również po tym skoku dziecko zaczyna energicznie wymachiwać nogami i rękoma, a także przygląda się otaczającym kształtom i twarzom.

3 skok rozwojowy: 10-12 tydzień życia

Maluch zaczyna dostrzegać drobne detale i drobiazgi. Zauważa różne natężenie światła, różne kształty, zaczyna wodzić wzrokiem po pokoju lub za zabawką. Coraz chętniej łapie i trzyma przedmioty, a przy tym robi charakterystyczne bąble ze śliny.

4 skok rozwojowy: 15-19 tydzień życia

Maluch rozumie, że jedno zachowanie lub jedno zdarzenie może wywołać inne zdarzenie. Zrozumienie sekwencji jest kluczowe, by w przyszłość pojąć relację przyczynowo – skutkową. To na tym etapie dziecko zaczyna raczkować, potrząsa energicznie zabawkami, reaguje na odbicia w lustrze i na swoje imię.

5 skok rozwojowy: 22-26 tydzień życia

Maluch nie tylko dostrzega, ale także zaczyna rozumieć związki miedzyludzkie. To na tym etapie bardzo często pojawia się tzw. lęk separacyjny, który analizowany jest przez psychologów i pedagogów. Lęk objawia się atakiem płaczu i krzyku, gdy maluch zostaje sam w pokoju. Dzieje się tak dlatego, że nie rozumie jeszcze, że rodzic, który znika na chwilę, może w każdej chwili wrócić. Bardzo często rodzice twierdzą, że to właśnie ten etap jest najtrudniejszy.

6 skok rozwojowy: 34-37 tydzień życia

Maluch zaczyna myśleć w podobnym schemacie co dorosły, widzi podobieństwa, zaczyna rozumieć, czym jest zwierzę, a czym człowiek. To na tym etapie dziecko zaczyna lubić określone czynności lub zabawi, rozkłada je na czynniki pierwsze, rozpoznaje kształty i robi różne miny.

7 skok rozwojowy: 45-47 tydzień życia.

Skok ostatni, w którym to dziecko zaczyna naśladować różne dźwięki. To na tym etapie dopasowuje kształty, odróżnia odgłosy (i potrafi je powtórzyć), schodzi tyłem z kanapy i nierzadko próbuje postawić swoje pierwsze kroki.

Jak przetrwać skoki rozwojowe?

Kluczowa jest tu przede wszystkim edukacja i pozytywne nastawienie. Im szybciej zrozumiesz, że skoki są ważne pod kątem poprawnego rozwoju, tym łatwiej będzie Ci je przejść. Jeszcze przed ich rozpoczęciem zapoznaj się dokładnie z każdym etapem, porozmawiaj o swoich wątpliwościach z lekarzem prowadzącym i wsłuchaj się w potrzeby swojego dziecka.

Pomocne okazują się także codzienne przybory, dzięki którym możesz szybciej uspokoić malucha. Zaleca się więc używanie smoczka, chusty do noszenia, hamaków do kołysania lub zabawek, które wydają kojący szum. Wiele dzieci może uspokoić się wyłącznie w ramionach rodzica, dlatego też Twoim obowiązkiem jest zapewnić maluchowi dostęp do czułości i spokojnej przestrzeni, w której będzie mógł stopniowo się rozwijać.

Bibliografia:

[1] Muchacka, B. (2014). Zabawa w poznawczym rozwoju dziecka. Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, 2(1), 3.