Potówki – u niemowlaka i noworodka. Czy wiesz, w jaki sposób powstają i jak je leczyć?

Delikatna skóra noworodków i niemowląt jest w dużym stopniu narażona na potówki. Małe pęcherzyki najczęściej pojawiają się na plecach, główce i karku oraz w okolicach uszu. Sprawdź, jak leczyć potówki u noworodka i jak im zapobiegać. Jeśli zwrócisz uwagę na kilka ważnych kwestii, możesz uniknąć tych zmian na skórze Twojego dziecka.

Potówki u noworodka i niemowlaka występują częściej niż u starszych dzieci. Skóra u kilkumiesięcznych maluchów nie ma jeszcze zdolności do termoregulacji. Bariera naskórkowa, która również należy do podstawowej funkcji skóry, nie jest jeszcze wykształcona. Potówki u dziecka kilkuletniego pojawiają się niezwykle rzadko.

Potówki – co to jest?

Nazwa potówki pochodzi od potu. Brak zdolności skóry do termoregulacji sprawia, że podczas wzmożonej potliwości nie potrafi ona skutecznie odprowadzić nadmiernego ciepła. Dodatkowo, noworodki oraz niemowlęta zdecydowaną większość czasu spędzają, leżąc w pozycji na plecach. W ten sposób pot ma utrudnioną drogę odpływu, a na skórze powstają malutkie pęcherzyki. I to są właśnie popularne potówki.

Jak wyglądają potówki – zdjęcia, czy opis zmian skórnych?

Pediatrzy wyróżniają trzy najczęściej występujące rodzaje potówek:

• Potówki zwykłe – małe krostki, które charakteryzują się wypełnieniem w kolorze białym. Powstają na skutek zatkania gruczołów potowych w skórze.
• Potówki głębokie – jeśli dojdzie do uszkodzenia przewodów odpowiedzialnych za odprowadzanie potu w gruczołach potowych w obrębie styku skóry właściwej z naskórkiem, mówimy o potówkach głębokich.
• Potówki czerwone – małe pęcherzyki, którym często towarzyszy stan zapalny. Potówki głębokie zatykają większą część gruczołów potowych w porównaniu do potówek zwykłych.

Najczęściej występują one w skupiskach na główce, plecach, brzuchu, karku, twarzy oraz kończynach. Mogą pojawić się również w miejscach, gdzie materiał mocno przylega bezpośrednio do skóry. W czasie cieplejszych dni potówki u niemowląt często pojawiają się także od noszenia pampersów.

Potówki u dziecka – kiedy powstają?

Powinnaś wiedzieć, że potówki nie są wyłącznie skutkiem leżenia dziecka na pleckach. Powstają wtedy, gdy temperatura ciała dziecka jest za wysoka. W połączeniu z problemem odpływu potu, na skórze powstają małe krostki.

Właśnie dlatego kompletowanie dziecięcej garderoby jest bardzo ważne. Występowanie potówek u niemowląt jest częściowo winą rodziców, którzy z troski o zdrowie maleństwa, przegrzewają jego skórę. Pomimo wysokich temperatur powietrza ubierają dziecko zbyt ciepło na tak zwaną „cebulkę”, przez co noworodek może być również nerwowy i płaczliwy. Wówczas dochodzi również do przegrzania dziecka i nadmiernej potliwości.

• Nie wiesz, jak ubierać noworodka? Sprawdź, jak ubierać dziecko do snu i na spacer

Do przegrzania dziecka może dojść również wtedy, gdy rodzice nie zwracają uwagi na skład materiałów, z których zostały uszyte dziecięce ciuszki. Nieprzewiewne tkaniny, np. poliester zatrzymują pot na skórze i maluch jest narażony na wystąpienie potówek. Dlatego bardzo ważne jest, by odzież malucha była wykonana z bawełny oraz innych naturalnych materiałów o wysokiej jakości.

Są jednak takie dni w roku, w których dziecko może mieć potówki, nawet jeśli nie było zbyt ciepło ubrane. Upalne lato i temperatury powyżej 30 stopni sprawiają, że skóra będzie pociła się samoistnie. Pot nie jest wówczas prawidłowo odprowadzany w czasie snu lub spaceru w pozycji leżącej. Warto wtedy pamiętać, by oprócz prawidłowego ubioru, przekładać dziecko na boczki. W ten sposób nadmiar ciepła zostanie odprowadzony i skóra nie zostanie przegrzana. W takich sytuacjach warto zrezygnować również okrywania malucha kocykiem. Można go zastąpić bawełnianą pieluszką.

W przypadku starszych dzieci potówki mogą być spowodowane zbyt długim wystawieniem skóry na słońce bez odpowiedniej ochrony. Może wówczas dojść do poparzenia słonecznego. W takich sytuacjach warto skorzystać z konsultacji lekarskiej. Skóra kilkulatków przed każdym wystawieniem na słońce powinna być zabezpieczona odpowiednimi preparatami, które zawierają w sobie ochronę UV.

Co na potówki u niemowlaka? Jak przebiega leczenie?

W leczeniu potówek najważniejsza jest ich prawidłowa diagnoza.

Na poniższe kwestia zawsze warto zwrócić uwagę w pierwszej kolejności:

• Zmień swoje przyzwyczajenia i zwracaj większą uwagę na ilość warstw w ubiorze noworodka, w ten sposób największe ryzyko wystąpienia potówek zniknie.
• Na czas leczenia potówek może mieć wpływ również obniżenie temperatury powietrza w mieszkaniu oraz częste wietrzenie pomieszczeń. Bez względu na porę roku, temperatura w domu nie powinna przekraczać 21 stopni. Za optymalną uważa się temperaturę powietrza, która wynosi 19-20 stopni Celsjusza.

• Wyeliminuj z garderoby swojego dziecka odzież uszytą z poliestru i innych sztucznych materiałów.
• Jeśli opiekujesz noworodkiem, staraj się tak często jak to możliwe, zmieniać pozycję jego ciała. Pozwól mu leżeć na brzuszku, lub na zmianę na bokach, by na skórze pleców nie dochodziło do przegrzania.
• Jeśli potówki nie znikają, możesz udać się do apteki po odpowiednią maść. Podczas leczenia potówek zwróć uwagę na to, by maść nie blokowała kanalików w skórze. Odpowiednie będą preparaty osuszające zmiany na skórze. Nie stosuj na skórę dziecka żadnych tłustych maści oraz oliwki kosmetycznej.
• Jeśli po zastosowaniu się do powyższych zaleceń, potówki nie znikną, a stan zapalny będzie się nasilał, warto skonsultować problem z dermatologiem. Być może konieczne będzie, zastosowanie maści na potówki z antybiotykiem.

Potówki u niemowląt i noworodków to powszechny problem, który często spędza sen z powiek niedoświadczonym rodzicom. Jednak jak sama widzisz, można ich uniknąć, stosując się do prostych zaleceń.

Bibliografia:

[1] I. Cedrowska-Adamus, E. Kozioł, Utrzymanie prawidłowej temperatury ciała noworodka, Biuletyn Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Łodzi, 2010.

[2] Praca zbiorowa, Pielęgnacja niemowląt. Przewijanie, kąpanie, karmienie, Wydawnictwo Olejsiuk, 2009.