Na co i kiedy szczepić noworodka, niemowlaka i dziecko w wieku szkolnym?

W Polsce obowiązuje tak zwany Program Szczepień. który potocznie nosi nazwę “kalendarz szczepień dziecka”. To on ustala w których latach należy zaszczepić pociechę na określone choroby zakaźne, zmniejszając tym samym ryzyko rozprzestrzeniania się poważnych i niebezpiecznych chorób. Co ważne – realizacja programu szczepień jest obowiązkiem rodziców, którzy powinni zaznajomić się z wszelkimi przepisami.

Jak wygląda kalendarz szczepień 2021 roku? Czym jest kalendarz szczepionki 6w1? Czym różnią się dawki obowiązkowe, od rekomendowanych? Sprawdźmy!

Co to jest kalendarz szczepień?

Kalendarz szczepień, powstały w latach 50-tych XX wieku, uwzględnia szczepienia obowiązkowe – które są bezpłatne – jak i zalecane – odpłatne. Warto zaznajomić się z tą pełną listą zarówno w czasie ciąży, jak i na każdym etapie dorastania malucha. Docelowo motywacją do stworzenia kalendarza jest chęć zapewnienia dziecku i rówieśnikom maksymalnego bezpieczeństwa i swobody korzystania z miejsc publicznych (np. szkół czy placów zabaw).

O umieszczeniu szczepienia na liście “obowiązkowej”, decyduje wiele czynników – w tym częstotliwość występowania choroby, konsekwencje zachorowania oraz ewentualne powikłania, dotyczące zarówno dziecka, jak i całego społeczeństwa.

• Bezpieczny fotelik samochodowy dla dziecka – sprawdź, na co zwrócić uwagę podczas zakupu

Szczepienia zalecane noworodkom

• Szczepienie przeciwko rotawirusom

Ich podanie obowiązuje od 6 do 23 tygodnia życia. Pierwsza dawka powinna zostać zaaplikowana najpóźniej w 12 tygodniu życia dziecka. Dzięki szczepionce zmniejsza się ryzyko występowania tzw. grypy żołądkowej, która w przypadku noworodków prowadzić może do odwodnienia i trwałych zmian neurologicznych.

• Szczepienie przeciwko pneumokokom

Obowiązkowe od 2 miesiąca życia. Pneumokoki to bakterie, wywołujące poważne zakażenia bakteryjne w obrębie gardła i nosa. Najczęściej to właśnie one wywołują zapalenie górnych dróg oddechowych – w tym zapalenia zatok lub ostre zapalenie ucha środkowego. Powikłania po pneumokokach są zatrważające – najczęściej to one są przyczyną sepsy i zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.

• Szczepienie przeciwko gruźlicy

Gruźlica to choroba zakaźna, wywoływana przez prątki. Szczepionka określona skrótem BCG jest obowiązkowa i podawania noworodkowi jeszcze przed opuszczeniem szpitala.

• Szczepienie przeciwko meningokokom

Od 2 miesiąca życia. Meningokoki to bakterie, które powodują bardzo groźną i inwazyjną chorobę, przebiegającą pod postacią sepsy[2], bądź zapalenia opon-mózgowych, którego śmiertelność wynosi nawet 13%.

• Szczepienie przeciwko grypie

Od 6 miesiąca życia. Grypa jest powszechną chorobą zakaźną, objawiającą się wysoką gorączką, katarem, bólem mięśni i gardła. Warto pamiętać, że w przypadku niemowlaków może być szczególnie groźna – jak podają statystyki co roku do szpitala z powodu grypy trafia nawet 420 niemowląt.

Wśród obowiązkowych szczepień występują także: szczepienia przeciwko błonicy, krztuścowi i tężcowi.

Szczepienia w 2 roku życia

• Szczepienie przeciwko WZW typu A

Od 12 miesiąca życia. Wirusowe zapalenie wątroby typu A[1], nazywane jest potocznie żółtaczką pokarmową. Jest to choroba ostra, zakaźna i niebezpieczna, ponieważ przez wiele lat nie powoduje widocznych objawów. Starsze dzieci i młodzież chorują na nią zdecydowanie ciężej, dlatego szczepienie ma przede wszystkim działać prewencyjnie i procentować w życiu dorosłym.

• Szczepienie przeciwko ospie wietrznej

Między 12 a 18 miesiącem życia. Ospa wietrzna jest chorobą zakaźną, wywoływaną przez tak zwany półpasiec. O ile choroba w przypadku dzieci ma przebieg łagodny, o tyle może być bardzo niebezpieczna w przypadku dorosłych, zwiększając ryzyko występowania np. zapalenia mózgu.

• Szczepienie przeciwko środkowoeuropejskiemu odkleszczowemu zapaleniu mózgu

Jest to choroba ośrodkowego układu nerwowego, którą wywołuje wirus przenoszony przez kleszcze. Osoba, która zostanie zarażona odkleszczowym zapaleniem, może borykać się z poważnymi problemami neurologicznymi – w tym porażeniem lub niedowładem.

• Szczepionka na odrę, świnkę i różyczkę.

Wirus odry powodować może zapalenie mózgu, prowadząc do jego trwałego uszkodzenia. Wirus świnki z kolei powoduje zapalenie jajników, bądź jąder, a wirus różyczki – zapalenie stawów. Według programu szczepień, każde dziecko powinno zostać zaszczepione szczepionką MMR, czyli szczepionką przeciwko odrze, śwince i różyczce, do 15 miesiąca życia.

Szczepienia w okresie szkolnym

• Szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka HPV

Od 10 roku życia. Wirus HPV to najczęstszy czynnik zakaźny, przenoszony drogą płciową. Do zarażenia dochodzi poprzez kontakt seksualny genitalno-genitalny lub oralno-genitalny. Większość przypadków zarażenia jest bezobjawowa i ustępuje samoistnie w ciągu kilku miesięcy. Zdarza się jednak, że HPV staje się głównym czynnikiem występowania nowotworu krtani i brodawek płciowych. Obecnie w Polsce, co roku, umiera około 4000 kobiet z powodu raka szyjki macicy – szczepienie na brodawczaka ma zmniejszyć występowanie i śmiertelność tej choroby.

Kto ustala kalendarz szczepień?

Kalendarz Szczepień Dzieci (a właściwie Program Szczepień ochronnych) jest opracowywany i modyfikowany przez Główny Inspektorat Sanitarny. Po corocznych analizach jest aktualizowany i realizowany w taki sposób, aby zmniejszyć ryzyko występowania poważnych chorób zakaźnych.

W Programie znajdują się nie tylko zalecane szczepienia, ale także pełne zasady ich przeprowadzania. Aspekt ten jest kluczowy, gdy dojdzie do opóźnienia w realizacji szczepień (np. ze względu na stan zdrowia pacjenta). W całym procesie tworzenia uczestniczą eksperci, lekarze pediatrzy, zakaźnicy, specjaliści ds. zdrowia publicznego oraz epidemiolodzy.

Bibliografia:

[1] Szczepionka przeciw WZW A (inaktywowana) (pol.). bazalekow.mp.pl. [dostęp 2016-12-11].

[2] K. S. Brigham, T. J. Sandora. Neisseria meningitidis: epidemiology, treatment and prevention in adolescents. „Curr Opin Pediatr”. 21 (4), s. 437-443, 2009. DOI: 10.1097/MOP.0b013e32832c9668. PMID: 19421058.