Czy przedszkole może odmówić przyjęcia dziecka z kaszlem?

Kaszel jest odruchem obronnym, mającym na celu oczyszczenie dróg oddechowy z wydzieliny lub ewentualnych ciał obcych. Dlatego też jego pojawienie się zwykle (ale nie zawsze!) zwiastuje choroby układu oddechowego. Mowa tu więc zarówno o przeziębieniu, jak i reakcjach alergicznych (tzw. alergiczny nieżyt nosa). Z racji budowanej odporności, przedszkolaki niezwykle często walczą z nawracającym kaszlem. Jego pojawienie się budzi w rodzicach wiele pytań i niepewności — zarówno w obrębie leczenia, jak i uczęszczania na zajęcia. Czy te obawy są słuszne? Kiedy z kaszlem u dziecka do lekarza? Czy przedszkole może odmówić przyjęcia malucha, który pokasłuje? Jak odróżnić suchy kaszel od mokrego? Odpowiadamy!

Czy dziecko z kaszlem może iść do przedszkola?

To zależy. Kaszel sam w sobie nie jest jednostką chorobową. Jego pojawienie się to objaw, zwiastujący zarówno chorobę wirusową, jak i bakteryjną. Ewentualne spory, wynikające z przyjęcia malucha do przedszkola, powinny być rozstrzygane w formie dialogu. To wtedy należy wziąć pod uwagę:

• ogólny stan zdrowia — tj. czy występują inne niepokojące objawy (np. gorączka lub ból głowy),
• rodzaj kaszlu — suchy kaszel jest bardzo charakterystyczny dla infekcji wirusowych górnych dróg oddechowych. Pomimo wyleczenia może się utrzymywać nawet do 4 tygodni (przyczyną jest uszkodzenie błony śluzowej górnych dróg oddechowych),
• zasady zapisane w statucie — niektóre przedszkola mają wytyczne dotyczące tego, kiedy dzieci, które są chore lub mają określone objawy, mogą uczęszczać.

Można więc przyjąć, że dziecko, które jest „na ostatniej prostej” leczenia przeziębienia (ale nadal podlega leczeniu kaszlu suchego lub mokrego), może zostać przyjęte na zajęcia. W ramach wątpliwości lub zawsze warto skonsultować się z placówką oraz z lekarzem rodzinnym.

Jakie są przyczyny, dla których przedszkole może odmówić przyjęcia dziecka z kaszlem?

Ewentualne odmówienie przyjęcia dziecka do grupy zawsze wynika z troski i chęci zabezpieczenia innych dzieci. Nie jest więc to akt wymierzony w danego przedszkolaka czy rodzica. Opiekun musi zrozumieć, że odporność dziecka jest na etapie kształtowania, a nawet krótki kontakt z wirusem lub bakterią może przyczynić się do prawdziwej, przedszkolnej plagi. Uporczywy suchy kaszel lub mokry kaszel może być wynikiem choroby — naturalne więc jest, że pedagodzy obawiają się zarazków i drobnoustrojów.

Kaszel może być objawem grypy, COVID-19, ospy wietrznej, zapalenie oskrzeli, krztuśca czy różyczki, która jest skrajnie zaraźliwa. Przedszkola mają obowiązek zapobiegania rozprzestrzenianiu się tych chorób wśród dzieci i personelu. Wynika to m.in. z regulacji sanitarnych i szerszych protokołów, mających na celu utrzymanie bezpiecznego i zdrowego środowiska dla wszystkich pracowników i maluchów. Znaczenie tych zapisów jest tym większe, jeśli w placówce pracują osoby o obniżonej odporności albo występują dzieci z chorobami przewlekłymi. Odmowa jest więc formą prewencji, a nie aktem złośliwości czy braku zrozumienia.

Czy kaszel po infekcji zaraza?

Kaszel suchy lub kaszel mokry sam w sobie nie zaraża. Zwykle jest to akt obronny, mający na celu pozbyć się wydzieliny lub suchości, zalegającej w drogach oddechowych. Bardzo często zdarza się, że objawy suchego kaszlu występują nawet po kilku tygodniach od ustąpienia choroby, a odruch ten jest wynikiem nadmiernego przesuszenia układu oddechowego.

• Czy zwolnienie na dziecko jest płatne 100%?

Dużo większym wrogiem są bakterie i wirusy, które przenoszone są drogą kropelkową. Uporczywy kaszel sprawia, że drobnoustroje mogą z łatwością przenosić się na inne osoby (np. osiadając na różnych powierzchniach). To właśnie tego najbardziej boją się rodzice oraz nauczyciele. Jeśli więc kaszel występuje z innymi objawami — ryzyko zarażenia jest większe. Lekarze wskazują, że duże ryzyko rozprzestrzeniania się chorobotwórczych drobnoustrojów występuje przez 4 dni po ustąpieniu objawów towarzyszących.

Przyczyną kaszlu może być:

• przeziębienie i grypa — najczęstsze infekcje wirusowe, które mogą powodować kaszel. Są zaraźliwe, szczególnie w pierwszych dniach i przed pojawieniem się pierwszych objawów.
• COVID-19 – wywołany przez koronawirusa SARS-CoV-2. Choroba wysoce zaraźliwa.
• krup — choroba wirusowa, powoduje charakterystyczny, „szczekający” kaszel. Jest zaraźliwa.
• zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc — wywołane zarówno wirusy, jak i bakterie. Może być zaraźliwe.

Czy jak dziecko kaszle to zaraza?

Mitem jest, jakoby kaszel suchy i mokry był gwarantem choroby i zarażania. Jak już wspomnieliśmy — jest to mechanizm obronny organizmu, który może być wywołany przesuszeniem lub podrażnieniem górnych dróg oddechowych.

Przyczyny kaszlu, które nie muszą wskazywać na chorobę, to:

• alergia — np. na pyłki. Jest to kaszel przewlekły, bez występowania innych, niepokojących objawów.
• astma — choroba, która powoduje zwężenie dróg oddechowych i trudności w oddychaniu. Nie jest zaraźliwa, ale zwykle występuje przy niej kaszel ostry, nagły, utrudniający złapanie oddechu.
• refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) – sytuacja, w której kwas żołądkowy cofający się do przełyku powoduje zgagę, chrypę i kaszel. Jest to stan niezaraźliwy.
• zanieczyszczenie powietrza i dym papierosowy — zwykle jest to chwilowy, męczący kaszel suchy.

Czy istnieją wytyczne dotyczące tego, kiedy dziecko z kaszlem powinno pozostać w domu, a kiedy może uczęszczać do przedszkola?

Ewentualne wytyczne zawsze związane są diagnostyką i zaleceniami lekarza. Zlekceważcie objawów i narażenie dziecka na kontakt z innymi drobnoustrojami może pogłębić dotychczasowe objawy, a co za tym idzie — spowodować szereg kolejnych problemów zdrowotnych.

Przyjmuje się więc, że dziecko powinno pozostać w domu, jeśli ma gorączkę (zazwyczaj definiowaną jako temperatura ciała 38°C lub wyższa). Co więcej — powinno być bez gorączki przez co najmniej 24 godziny. Ważne, aby w tym czasie maluch brał leki przeciwkaszlowe i przeciwgorączkowe, które wspomogą organizm w walce z chorobą. Obostrzenia te są surowsze, jeśli kaszel jest objawem zaraźliwej choroby, takiej jak grypa, COVID-19, ospa wietrzna.

Gdy pociecha jest osowiała, ma trudności w oddychaniu, niechętnie je lub skarży się na zmęczenie — powinna zostać w domu, aż do poprawy samopoczucia.

Jakie są obowiązujące przepisy prawne lub wytyczne zdrowotne dotyczące przyjęcia chorych dzieci do przedszkola?

Jak wspomina adwokat Bartosz Grube, który poruszał temat choroby wśród przedszkolaków w programie DDTVN – „(…) nie ma żadnego przepisu, który pozwoliłyby nauczycielowi nie przyjąć dziecka (chorego – przyp. red) do żłobka bądź do przedszkola.”[2] Co więcej placówka nie ma prawa zażądać dokumentów lekarskich, przyjmowania lekarstw czy zmierzania temperatury na terenie przedszkola. Niejasność i niekompletność przepisów wskazuje więc, że ewentualne kwestie sporne należy rozstrzygać na drodze kompromisów i komunikacji, opartej na współpracy i zrozumieniu.

Bibliografia:

[1] Feliks Bolechowski: Podstawy ogólnej diagnostyki klinicznej. Warszawa: PZWL, 1982, s. 68-69. ISBN 83-200-0465-9.

[2] Chore dziecko w przedszkolu – jak regulują tę kwestię przepisy? „W publicznym jest ciężej” (2023), Dzień Dobry TVN