Czy podczas odrobaczania dziecko może chodzić do przedszkola?

W słownikowym ujęciu „odrobaczanie dzieci” to złożony proces, polegający na uwalnianiu organizmu z pasożytów. W tym celu stosuje się konkretne, bezpieczne i przetestowane środki, które mają poradzić sobie z np. owsikami, wszami i lambliami. Biorąc pod uwagę specyfikę placówek przedszkolnych (liczbę dzieci, zajęcia w otwartej przestrzeni), perspektywa odrobaczania jest dość realna. Dlatego też zwykle dotyczy dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Czy proces ten jest zawsze konieczny? Jak na to zapatrują się placówki edukacyjne? Jakie są objawy wskazujące na zarażenie malucha i kiedy należy przeprowadzić odrobaczenie?

Jakie są najczęstsze objawy i symptomy robaków u dzieci?

Zakażenie robakami wywołać może szereg objawów w zakresie np. układu trawiennego i nerwowego. Ich zakres uzależniony jest od indywidualnych skłonności i predyspozycji, dlatego też tak ważne jest obserwowanie swojego dziecka — zwłaszcza po uzyskaniu informacji, że w placówce pojawiły się pierwsze zarażenia.

Wśród objawów zakażenia, które mogą być sygnałem na obecności pasożytów, wymienia się:

• świąd skóry,
• świąd w okolicy odbytu (charakterystyczny dla owsików),
• bóle brzucha,
• bóle głowy, zawroty głowy,
• dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego — np. niestrawność, ból brzucha po posiłku,
• podkrążone oczy,
• niewyjaśniona utrata masy ciała,
• zmęczenie,
• apatia,
• utrata apetytu,
• osłabienie,
• spadek odporności.

Jak długo trwa odrobaczanie dziecka?

Czas trwania leczenia zależy od rodzaju robaka i zastosowanego leku. Zwykle proces ten trwa od kilku do kilkunastu dni (średnio 10-14 dni systematycznego leczenia pod okiem pediatry).

Czy dziecko z owsikami trzeba izolować?

Przedszkola nazywane są wylęgarnią wirusów i zarazków. To niechlubne miano wynika z faktu, że rodzice często bagatelizują objawy ich pociech, narażając w ten sposób inne dzieci i nauczycieli. Otwarta przestrzeń, używanie wspólnych przedmiotów, bliski kontakt z maluchami to podstawowe czynniki, które wpływają na prędkość zarażenia. Dlatego też tak ważne jest rozsądne i empatyczne podejście do tematów okołozdrowotnych.

W przypadku owsicy nie ma co prawda konieczności izolowania dziecka, ale ważne jest zachowanie środków ostrożności, aby unikać rozprzestrzeniania się infekcji. Dziecko powinno zostać w domu, jeśli nie czuje się dobrze. Dodatkowo powinno regularnie myć ręce — zwłaszcza po posiłku i po korzystaniu z toalety[1].

Czy istnieją wytyczne dotyczące odrobaczania dzieci i uczęszczania do przedszkola?

Odrobaczanie dzieci powinno być poprzedzone konsultacją lekarską. W tym celu wykonuje się badanie kału oraz wywiad środowiskowy, który pomoże zdefiniować skalę problemu. Często do zakażenia organizmu drogą pokarmową dochodzi na skutek niewłaściwej higieny — dlatego też konieczne jest poinformowanie placówki o postawionych diagnozach. Obowiązkiem przedszkola jest ustosunkować się do tej informacji i gdy to konieczne — poinformować innych rodziców.

Diagnostyka większości zakażeń pasożytniczych zachodzi w bardzo szybki sposób — zawsze na koszt opiekuna.

Dodatkowo każda placówka posiada własny, wewnętrzny statut, w którym to znajdują się informacje o koniecznych procedurach i procesach. W wielu krajach zaleca się, aby dziecko pozostało w domu do momentu rozpoczęcia leczenia. Po rozpoczęciu leczenia (lub w sytuacji gdy maluch poczuje się lepiej) – może on wrócić do przedszkola. Jednocześnie placówka nie może narzucić prewencyjnego, obowiązkowego odrobaczania. Lekarze wskazują bowiem, że profilaktyczne odrobaczanie dzieci nie ma racji bytu i nie przynosi oczekiwanych rezultatów.

Jakie preparaty lub metody są stosowane do odrobaczania dzieci?Czy mają one jakieś skutki uboczne?

Sposób leczenia i rodzaj leków wybiera lekarz prowadzący (np. pediatra). Nie zaleca się podejmować decyzji na własną rękę — zwłaszcza jeśli maluch cierpi na inne choroby przewlekłe. Zwykle proces terapii związany jest z lekami przeciwpasożytniczymi (działające substancje chemiczne to m.in. mebendazol, albendazol i pyrantel). Poprawne odrobaczenie dziecka przynosi poprawę w samopoczuciu już po kilku dniach, od wprowadzenia dedykowanych preparatów.

• Co zrobić gdy dzieci dokuczają dziecku w przedszkolu?

Skutki uboczne, które mogą wystąpić w związku z rozpoczęciem leczenia, to np. nudności, reakcje alergiczne, biegunka. Warto jednak pamiętać, że ich zakres uzależniony jest od wielu indywidualnych czynników, a reakcje niepożądane wystąpić mogą w przypadku każdego leku. Jeśli się ich obawiasz — skontaktuj się z lekarzem i skonfrontuj z nim swoje spostrzeżenia.

Istnieją także domowe sposoby na to, aby odrobaczyć dziecko. Warto jednak pamiętać, że metody naturalne nie są tak skuteczne i efektywne, jak dedykowane substancje o charakterze chemicznym. Najczęściej stosowane produkty i preparaty roślinne, to:

• pestki dyni, które mają silne działanie przeciwpasożytnicze,
• sok z kiszonych ogórków (najlepiej z dużym dodatkiem czosnku),
• nalewki w postaci syropów — np. z czarnego orzecha, czy z liści orzecha włoskiego,
• kurkuma.

Czy istnieją środki zapobiegawcze, które można podjąć, aby minimalizować ryzyko infestacji robakami?

Aby zapobiegać odrobaczaniu dzieci, należy:

• uczyć malucha higieny (np. mycie rąk po posiłku i zabawie na placu zabaw),
• dbać o to, aby w placówce zawsze było mydło do rąk,
• regularnie wymieniać pościel i ręczniki,
• unikać jedzenia surowych lub niedogotowanych potraw, które mogą być zanieczyszczone,
• rozmawiać z pedagogami na temat ewentualnych objawów wśród innych dzieci.

Jednocześnie nie ma wskazań co do tego, aby przeprowadzić odrobaczanie dzieci w ramach prewencji. Lekarze podkreślają, że dużo lepsze efekty daje koncentracja na higienie, wpajanie zdrowych nawyków, a także obserwowanie zmian w zachowaniu i samopoczuciu przedszkolaka.

Jakie są dowody naukowe na skuteczność odrobaczania dzieci?

Źródła naukowe wskazują, że nawet 80% przedszkolaków przeszło lub przejdzie zakażenie robakami. Jednocześnie badania udowodniły skuteczność dostępnych leków odrobaczających. Dodatkowo tworzone są analizy laboratoryjne — głównie w regionach o wysokim ryzyku infestacji — które przyczyniły się do znaczącego zmniejszenia obciążeń, wynikających z chorób wywołanych przez robaki (i nieskuteczne leczenie).

Bibliografia:

[1] Antoni Deryło (red.), Parazytologia i akaroentomologia medyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.

[2] Inwazje i choroby pasożytnicze. W: Zbigniew Pawłowski: Choroby zakaźne i pasożytnicze. Zdzisław Dziubek (red.). Wyd. wydanie III uaktualnione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003, s. 468-470. ISBN 83-200-2748-9.