Choroba dziecka zawsze związana jest silnymi emocjami, stresem i lękiem rodziców. Wśród niepokojących i jednocześnie najczęściej pojawiających się chorób u małych dzieci, jest tak zwana bostonka. Choroba ta wygląda niezwykle groźnie i bardzo często budzi niepokój u rodziców, którzy nie zdają sobie sprawy z jej genezy i etymologii. W poniższym materiale dokładnie się jej przyjrzymy, wskazując na objawy, czas zakażenia i ewentualne powikłania, które najczęściej wynikają z nieprawidłowo wdrożonego leczenia.
Jeśli podejrzewasz u swojego dziecka właśnie tą chorobę – pamiętaj aby skontaktować się z lekarzem prowadzącym (w tym z pediatrą) i nie podejmować leczenia na własną rękę.
Spis treści
ToggleBostonka to choroba zakaźna dłoni stóp i jamy ustnej. Wirus ten oficjalnie nosi nazwę HFMD, czyli Hand Foot and Mouth Disease, a potoczna nazwa wzięła się od miasta (Boston), w którym zanotowano pierwszy, oficjalny przypadek.
Jej objawy najczęściej dotykają dzieci poniżej 5 roku życia – głównie wśród maluchów, które pojawiają się w masowych skupiskach, np. żłobkach czy przedszkolach. Ponadto, statystycznie najczęściej pojawia się w okresie letnio-jesiennym.
Bostonka objawy występują po ok. 3 dni od okresu wylęgania. Zdarza się jednak, że objawy pojawiają się nawet po 7 dniach od objawów u np. rówieśników.
Pierwszy etap jest zazwyczaj bezobjawowy – to wtedy chore dziecko zgłasza pogorszone samopoczucie, ewentualny ból gardła i zmniejszony apetyt. Po około 2 dniach występuje wysoka temperatura ciała, nierzadko przekraczająca nawet 39°C. Następnie dochodzi ból gardła i zmiany podniebienne, przypominające niewielkie pęcherzyki z czerwoną obwolutą. Pęcherzyki te mogą być wypełnione płynem przezroczystym bądź mlecznym, przypominając swoją formą nadżerki lub afty. Wraz z pęcherzami pojawia się także silny ból gardła, wzmagający się podczas przełykania śliny, jedzenia i picia.
Kolejnym etapem jest wysypka skórna, pojawiająca się najczęściej na dłoniach i podeszwach stóp. W skrajnych przypadkach wysypka pojawić się również może na łokciach, pośladkach, w okolicy narządów płciowych, a także na kolanach. Zdarza się, że pęcherzyki pękają, co powoduje dodatkowy ból i owrzodzenia.
Po ustąpieniu wszystkich objawów, bardzo często skóra jest skrajnie przesuszona i łuszczy się pod postacią dużych, nieregularnych płatów. Ponadto, mogą występować także białe linie i bruzdy na płytkach paznokciowych. Co ciekawe zmiany te pojawiają się stosunkowo późno – nawet po 2 miesiącach od ustąpienia głównych objawów.
Jeśli źle zdiagnozujesz chorobę lub podejmiesz się niewłaściwego leczenia, bostonka u dzieci może przysporzyć nie lada kłopotów. Powikłania po chorobie są nie tylko niekomfortowe, ale także bolesne i niebezpieczne dla zdrowia.
Najczęściej pojawiającym skutkiem ubocznym jest odwodnienie, wynikające z kłopotów na tle układu pokarmowego (wraz z przyjmowaniem leków mogą pojawiać się uporczywe biegunki lub nudności). Niewłaściwe leczenie może przyczynić się do nadkażenia bakteryjnego, występującego w postaci nasilonego świądu, bądź do bardzo poważnych powikłań neurologicznych, między innymi zapalenia mózgu, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych bądź porażenia części nerwów.
Zakażenie przenosi się w sposób bezpośredni, np. poprzez kontakt z wydzielinami osób chorych. Najczęściej do zakażenia dochodzi poprzez:
Okres wylęgania choroby trwa od 3 do nawet 5 dni, niemniej jednak sam wirus wydalany jest z ciała nawet przez… 10 tygodni! Sygnalizuje to, że ryzyko zarażenia wydłuża się do nawet 3 miesięcy.
Czas trwania bostonki uzależniony jest od wielu, różnych czynników – między innymi od wieku pacjenta i innych chorób współtowarzyszących. Najczęściej w przypadku dzieci i osób dorosłych trwa 7 dni, cięższe przypadki wydłużają ten czas nawet dwukrotnie.
Bostonka choroba wirusowa, co oznacza, że nie powstał na nią jeden, ściśle sprecyzowany lek. Leczenie sprowadza się więc do łagodzenia objawów, które samoistnie ustępują (średnio) w przeciągu 10 dni.
Jeśli występuje gorączka konieczne jest jej stopniowe obniżanie, np. przy pomocy chłodnych okładów i paracetamolu. Nie należy podawać ibuprofenu, który przy ospie i bostonce wielokrotnie zwiększa ryzyko groźnych powikłań. Jeśli nie wiesz czy choroba z którą zmierza się twoje dziecko to bostonka – udaj się w pierwszej kolejności do lekarza prowadzącego. Pediatra pomoże także zmniejszyć dolegliwości związane z bólem w obrębie jamy ustnej.
Doraźnym, prostym i bezpiecznym sposobem na pojawiające się, bolesne pęcherzyki jest na przykład picie chłodniejszej wody. Dodatkowo na uciążliwe pieczenie zaleca się stosowanie leków o działaniu przeciwhistaminowym. Gdy dojdzie do nadkażenia bakteryjnych stosuje się także terapię antybiotykiem – najczęściej stosowanym zarówno miejscowo, jak i doustnie.
Profilaktyka bostonki opiera się głównie na sukcesywnym regularnym i dokładnym dbaniu o higienę osobistą. Mowa tu oczywiście o zarówno prostych czynnościach – jak mycie rąk wodą i mydłem – jak i dezynfekcji miejsc, powierzchni oraz przedmiotów, które były dotykane przez osobę chorą. Bardzo skuteczna jest także izolacja dzieci, tak aby nie miały kontaktu z innymi rówieśnikami.
Bibliografia:
[1] Leszek Szenborn: Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej. Medycyna praktyczna, 2016. [dostęp 2016-07-27].
Wyprawka do przedszkola - o czym trzeba pamiętać