Pod kogo podlega prywatne przedszkole?

Rosnące zapotrzebowanie na placówki przedszkolne i niewystarczająca ilość wolnych miejsc w grupach, stała się paliwem do tworzenia alternatyw w postaci przedszkoli prywatnych. Te, jak sama nazwa wskazuje, prowadzone są przez osoby fizyczne, a także fundacje, organizacje lub stowarzyszenia. Jako że placówki te nie posiadają dofinansowań od państwa, bazować muszą na opłatach rodziców. W tym celu wprowadza się tzw. czesne, które wykorzystuje się do utrzymania placówki oraz wypłaty pensji nauczycielom.

Przedszkola niepubliczne mają wiele zalet i cieszą się dużym zainteresowaniem wśród rodziców. Ci twierdzą bowiem, że placówki prywatne są lepiej zorganizowane, mają bogatszą ofertę zajęć i podchodzą do dzieci w sposób indywidualny. Tylko komu właściwie podlega przedszkole niepubliczne i kto reguluje jego pracę?

• Jak sprawdzić wolne miejsce w przedszkolu?

Czy szkoły prywatne podlegają pod kuratorium?

Tak. Kuratorium posiada narzędzia, aby nadzorować i kontrolować zarówno przedszkola niepubliczne, jak i przedszkole publiczne [1]. Zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt 1 ustawy — kurator oświaty pełni nadzór pedagogiczny nad publicznymi i niepublicznymi przedszkolami, a także nad wszelkimi innymi formami wychowania przedszkolnego. Nadzór ten sprawowany jest także nad pracownikami służb społecznych.

Uwaga! Przedszkola niepubliczne (w przeciwieństwie do publicznych) mogą mieć własną formę realizowania programu edukacyjnego.

Jakie obowiązki ma prywatne przedszkole wobec kuratorium?

Przedszkole prywatne ma niemalże takie same obowiązki, jak przedszkole niepubliczne. Oznacza to, że placówka musi:

• zatrudniać wykwalifikowanych specjalistów, którzy będą w stanie prowadzić zajęcia w konkretnym obszarze,
• realizować wszystkie elementy podstawy programowej,
• przestrzegać ramowych planów nauczania,
• przestrzegać zasad ocenienia, a także promowania uczniów,
• przestrzegać przepisów dot. obowiązku nauki,
• tworzyć i przestrzegać statut,
• przestrzegać praw dziecka,
• zapewnić bezpieczne warunki pracy i nauki.

Kuratorium oświaty może kontrolować wszystkie te obszary.

W jaki sposób kuratorium sprawuje nadzór nad prywatnymi przedszkolami?

Kuratorium oświaty może prowadzić tzw. kontrole. Podczas nich urzędnik ma prawo (art. 55 ustawy Prawo oświatowe):

• wstępu do przedszkola,
• wglądu do dokumentacji (np. dotyczącej nauczania),
• wystąpienia w roli obserwatora, przyglądającego się zajęciom dydaktycznym.

W tym czasie kuratorium podejmuje szereg działań, polegających na obserwowaniu i analizowaniu przebiegu procesu kształcenia i osiąganych efektów działalności. Pracownicy oceniają stan i warunki sal, a także udzielają ewentualnej pomocy w zakresie wykonywania zadań wychowawczych.

Uwaga! Analizy te dokonywane są po wcześniejszym zawiadomieniu dyrektora placówki — dzieje się to w terminie co najmniej na 7 dni przed planowanym rozpoczęciem kontroli (§ 14 ust. 2 rozporządzenie MEN w sprawie nadzoru pedagogicznego).

Czy prywatne przedszkola muszą przestrzegać tych samych regulacji, co przedszkola publiczne?

W dużym uogólnieniu i uproszczeniu — tak, obie te placówki podlegają tym samym obostrzeniom i standardom. Oczywiście sposób uzyskiwania środków finansowych, pracy, organizacji zajęć jest różny, ale nadal w przypadku oddziału przedszkolnego konieczne jest przestrzeganie norm związanych z programem wychowawczym i edukacyjnym.

Niezwykle ważny (i podlegający kontroli) jest także statut przedszkola — ten działa na zasadach, nadanych przez osobę prowadzącą.

Jakie są konsekwencje dla prywatnego przedszkola, jeśli nie przestrzega wytycznych kuratorium?

Jeśli uchybienie jest niewielkie i wynika z np. niewłaściwej organizacji przedszkola, kuratorium oświaty wystawia reprymendę pisemną, wyznaczając termin, w którym należy nanieść korekty i zmiany.

W przypadku dużych uchybień mogą zostać nałożone kary finansowe, a także nakazy zwolnienia dyscyplinarnego zarówno jednego, konkretnego nauczyciela, jak i całej kadry. Karta Nauczyciela wskazuje także, że kuratorium może wydalić z zawodu nauczyciela oraz zwolnić z pracy, z zakazem przyjmowania do nowej placówki na okres do lat 3. Wytyczne te daje się dyrekcji, która następnie podejmuje konkretne kroki kadrowe i organizacyjne.

Jakie są procedury, jeśli prywatne przedszkole ma problemy z kuratorium?

Kuratorium podejmuje się kontroli:

• na wniosek i złożoną skargę,
• samoistnie, jako działania prewencyjne, wynikające z losowości.

Podczas takich działań dochodzi do oceny przestrzegania przepisów prawa. Ocena ta zachodzić może zarówno podczas wizytacji, jak i analizowania dokumentacji czy podczas uczestniczenia w zajęciach dydaktycznych i opiekuńczych.

Podczas tych działań sporządza się pełną dokumentację i protokół, w którym to ocenia się poszczególne obszary (w ciągu 7 dni od zakończenia wizytacji). W raporcie tym znajduje się nie tylko nazwa szkoły i nazwisko dyrektora, ale także pełne sprawozdanie z tematyki kontroli, terminów, pouczeń prawnych oraz opis stanu faktycznego. Gdy dojdzie do uchybień — kuratorium wyznacza obszary do naprawy i nakłada ewentualne kary. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny może zarządzić przeprowadzenie także dodatkowych czynności kontrolnych (§16 ust. 2).

Czy rodzice mają prawo zgłaszać skargi bezpośrednio do kuratorium?

Tak. Rodzice mogą składać skargi zarówno na konkretne obszary przedszkola publicznego i prywatnego, jak i na nauczycieli czy dyrektora placówki. Zwykle dzieje się to po wcześniejszej próbuje polubownego rozwiązania problemu.

Bibliografia:

[1] Art. 51 ust. 1 pkt 1 ustawy, Prawo oświatowe

[2] Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 910) – art. 13, art. 55, art. 102, art. 172 ust. 1.

[3] Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. z 2020 r., poz. 1551 ze zm.) – § 2 pkt 9, § 14 ust. 2.