Kto może założyć przedszkole publiczne?

Ministerstwo Edukacji od wielu lat zmaga się z ogromnym problemem niewystarczającej ilości miejsc w przedszkolach publicznych. Ogrom chętnych, ograniczenia co do ilości dzieci w grupie oraz wymogi dot. kwalifikacji pracowników pedagogicznych sprawiają, że rodzice zderzają się wieloma problemami rekrutacyjnymi. Nic więc dziwnego, że nowe placówki publiczne są na wagę złota. Ich cena rośnie, biorąc pod uwagę, że znacznie popularniejsze staje się prywatne przedszkole. Zatem, kto może założyć przedszkole nieprywatne? Ile się za nie płaci i jak zatrudnić nauczycieli przedszkoli publicznych?

Co to znaczy, że przedszkole jest publiczne?

Przedszkole publiczne jest formą placówki, która finansowana jest z publicznych środków. Miejsce to działa na rzecz społeczności lokalnej i jest dostępne dla wszystkich dzieci, niezależnie od ich pochodzenia, miejsca zamieszkania czy sytuacji materialnej rodziny.

Kto jest organem prowadzącym przedszkole publiczne?

W Polsce, zgodnie z Ustawą o systemie oświaty, organem prowadzącym przedszkole publiczne jest zwykle dyrektor, rada pedagogiczna i rada rodziców. Ustawa ta[1] nakłada również obowiązki na jednostkę samorządu. W grupie tej jest gmina, powiat i województwo (czyli odpowiednio wójt, burmistrz lub prezydent).

• Kto ustala kryteria rekrutacji do przedszkola?

Ile się płaci za przedszkole publiczne?

Edukacja przedszkolna w publicznych przedszkolach jest bezpłatna dla dzieci w wieku 3-6 lat. Jednak rodzice mogą ponosić pewne koszty związane z dodatkowymi usługami (np. wyżywienie czy zajęcia dodatkowe). Wysokość opłat za te usługi jest zróżnicowana i zależy od m.in. przedszkola i gminy. Rodzice więc powinni zapoznać się ze statutem placówki i regulacjami gminnymi, aby dokładnie zaplanować wydatki (a następnie porównać je z opłatami, które narzuca przedszkole niepubliczne).

Jakie są ogólne wymagania i procedury związane z zakładaniem przedszkola publicznego?

Zakładając — zarówno publiczne, jak i niepubliczne przedszkole — należy pamiętać o konkretnych wymaganiach i procedurach. W przypadku tych pierwszych należy pamiętać o czterech, kluczowych obszarach.

• Organy prowadzące. Przedszkole publiczne może zostać założone wyłącznie przez jednostki samorządu terytorialnego, zazwyczaj przez gminę.
• Wymagania lokalowe. Nie ma obecnie konkretnych zapisów prawnych, które doprecyzowałyby warunki lokalowe. Kluczowe jednak jest, aby te spełniały określone wymogi dotyczące powierzchni, bezpieczeństwa itp.
• Kadra. Pracownicy przedszkola muszą spełniać określone wymagania kwalifikacyjne. Dyrektor oraz nauczyciele powinni posiadać odpowiednie wykształcenie i uprawnienia do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym.
• Finansowanie. Jako instytucja publiczna, przedszkole jest finansowane z budżetu gminy i z budżetu państwa. Placówka nie musi więc martwić się o kwestie finansowe (a tym samym nie musi tworzyć biznesplanu).

Kto ma uprawnienia do założenia przedszkola publicznego zgodnie z przepisami prawa oświatowego?

Zarówno publiczne, jak i niepubliczne przedszkole założyć może tzw. osoba fizyczna. W ujęciu prawnym jest to każdy dorosły obywatel lub każda osoba prawna. Więcej mówi o tym prawo oświatowe, które dookreśla, jakie podmioty uprawnione są do założenia przedszkola lub innej placówki edukacyjnej. Tak oto zgodnie z art. 8 ust. 2 miejsca te mogą być założone przez:

1) jednostkę samorządu terytorialnego,

2) inną osobę prawną,

3) wspomnianą już osobę fizyczną.

Jakie są różnice w procesie zakładania przedszkoli publicznych a prywatnych?

Kluczowe jest zrozumienie różnic w obrębie finansowania, pobierania opłat oraz organu prowadzącego. Tak oto przedszkola publiczne zakłada jednostka samorządu terytorialnego, podczas gdy przedszkola prywatne mogą być zakładane przez różne podmioty. Podstawową różnicą są także różne, główne źródła finansowania — w przypadku przedszkoli publicznych mowa o budżecie gminy i dotacjach, a w przypadku prywatnych — kluczowe jest czesne. Dlatego też przedszkola publiczne są zazwyczaj tańsze dla rodziców (lub darmowe), podczas gdy przedszkola prywatne mogą pobierać wyższe opłaty.

Jakie dokumenty i formalności są niezbędne do zarejestrowania przedszkola publicznego?

• Uchwała organu prowadzącego (np. rady gminy) o utworzeniu przedszkola. Jest to tzw. zgłoszenie do ewidencji szkół i placówek, które obejmuje dany teren miasta lub gminy.
• Statut przedszkola oraz projekt organizacji wychowania przedszkolnego.
• Dokumenty potwierdzające prawo do dysponowania nieruchomością.
• Decyzje administracyjne dotyczące warunków sanitarnych i pożarowych (tj. pozytywna opinia Sanepidu i Straży Pożarnej).Uwaga! CEIDG – czyli wniosek do rejestracji działalności gospodarczej osób fizycznych – nie jest konieczny w trakcie prowadzenia przedszkola niepublicznego (tj. obecnie prowadzenie przedszkola nie podlega pod działalność gospodarczą). Więcej mówi o tym art. 182 – Prawo oświatowe.

Czy istnieją specjalne wymagania dotyczące lokalizacji i infrastruktury przedszkola publicznego?

Nie ma obecnie konkretnych zapisów, które sztywno narzuciłyby warunki lokalizacyjne czy lokalowe dla zakładanych przedszkoli. Ogólne zapisy mówią o minimalnej powierzchni (minimum 1,5 m2 na jedno dziecko) oraz o spełnieniu warunków, narzuconych przez Sanepid i Straż Pożarną. Mowa w nich m.in. o obowiązku zapewnienia ciepłej, bieżącej wody. W dużym uogólnieniu można więc wskazać, że zespoły wychowania przedszkolnego powinny zapewnić:

• bezpieczną lokalizację — z dala od dróg o dużym natężeniu ruchu,
• wymogi sanitarne i higieniczne,
• normy bezpieczeństwa pożarowego,
• pomieszczenia, które są dostosowane do możliwości i do potrzeb dzieci.Jakie są korzyści i wyzwania związane z zakładaniem i prowadzeniem przedszkoli publicznych?

Zapewnienie dostępu do edukacji przedszkolnej dla dzieci i rodzin, to czołowa korzyść, która staje się główną motywacją do zakładania nowych placówek (zarówno placówek niepublicznych, jak i publicznych). Poczucie wsparcia dla lokalnych społeczności oraz możliwość otrzymania budżetu ze strony gminy to czynniki, które napędzają młodych przedsiębiorców. Dzieje się to pomimo wyzwań, tj. ogrom formalności, wymogów prawnych i konieczność zatrudnienia kompetentnej kadry, która zadba o najwyższą jakość edukacji i opieki.

Konieczne jest także śledzenie zmian w obrębie prawa oświatowego i ustaw tworzonych przez ME. Problemy w obrębie dostępności miejsc tworzą bowiem szereg problemów i nowelizacji, które nierzadko sieją spustoszenie i generują wiele pytań.

Bibliografia:

[1] 7 pkt 3. Ustawa o systemie oświaty

[2] Zakładanie i prowadzenie placówek wychowania przedszkolnego (2021), gov.pl

[3] Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (j.t. Dz. U. z 2020 r. poz. 1604).