Czy przedszkole może żądać PIT?

Dokument PIT, czyli coroczna deklaracja podatkowa dotycząca Podatku Dochodowego od Osób Fizycznych, to oficjalny formularz składany przez podatników do urzędu skarbowego, w którym rozliczają oni swoje dochody za dany rok podatkowy. PIT jest podstawowym narzędziem, służącym do rozliczenia należnego państwu podatku. Rodzice maluchów, które rozpoczynają edukację w przedszkolu, bywają zaskoczeni na wieść, że dokument ten niezbędny jest… do oddziałów przedszkolnych. Często wzbudza to szereg pytań i niepewności — głównie w obrębie zachowania norm poufności. Czy opiekunowie prawni dziecka mogą odmówić złożenia takich dokumentów? Jaki jest cel składania PITu do przedszkola publicznego? Odpowiadamy!

Po co PIT do przedszkola?

Placówki wymagają od obojga rodziców przedstawienia dokumentów RMUA czy PIT, aby potwierdzić zatrudnienie i odprowadzanie podatków w danej gminie. Wynika to z faktu, że gminy nie chcą finansować „obcych” mieszkańców, a co za tym idzie — chcą zagwarantować, że przedszkole w pierwszej kolejności przyjmie dzieci lokalne. PIT, w którym są informacje o Urzędzie Skarbowym, jest formą udokumentowania tych czynności, co wzbudza wiele kontrowersji, m.in. ze strony Rzecznika Praw Dziecka.

Warto w tym miejscu podkreślić, że kryteria regulujące przyjmowanie dzieci do przedszkoli publicznych określa rozporządzenie Ministerstwa Edukacji Narodowej. W rozporządzeniu tym ME ustalił, że w pierwszej kolejności mogą być przyjęte m.in. dzieci z niepełnej rodziny, których rodzice są niepełnosprawni. Oznacza to więc, że w momencie gdy przedszkole prowadzi rekrutację, PIT nie powinien być jednym z kluczowych czynników do ogłoszenia listy dzieci przyjętych. Oczywiście gminy zdają sobie z tego sprawę, ale mimo to — metody te są w pełni praktykowane. Powód tego uporu jest prosty — pieniądze. W momencie, gdy maluch zostanie przyjęty do przedszkola na terenie gminy A, inna gmina B (tj. ta, w której mieszkają rodzice) musi dofinansować jego pobyt. Dotyczy to przyjęcia dziecka do przedszkola prywatnego i publicznego.[1]

Jaka jest podstawa prawna dla przedszkola w żądaniu PIT od rodziców?

Nie ma żadnej podstawy prawnej, która jasno zezwalałaby na przedstawienie dokumentów, tj. PIT, zaświadczenie z zakładu pracy lub druk ZUS RMUA. Wymagania te, mimo że chętnie praktykowane, są mocno dyskusyjne i jak twierdzi generalny inspektor ochrony danych osobowych — całkowicie bezprawne.

• Czy wpisowe do przedszkola podlega zwrotowi?

Co więcej — sytuacja te generuje szereg konfliktów. Znane są bowiem przypadki, w których to rodzice fałszują dokumenty Urzędu Skarbowego, wierząc, że w ten sposób szybciej dostaną się do wybranej placówki. Mimo że jest to łamanie polskiego prawa, sprawa tego typu nie podlegaodpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń z art. 233 kodeksu karnego. To z kolei generuje szereg kolejnych problemów i niejasności, które jedynie pogłębiają opisywany problem.

Uwaga! Na stronie internetowej wybranego przedszkola należy dokładnie zapoznać się z procesem rekrutacji, upewniając się, że ten przebiega zgodnie ze wspomnianym już rozporządzeniem ME.

Jakie są możliwe konsekwencje, jeśli rodzic nie dostarczy przedszkolu PIT?

Z prawnego punktu widzenia przedszkole nie ma prawa wymagać dokumentów, tj. PIT. Jeśli więc opiekun prawny dziecka odmówi — powinien nadal, na równych zasadach, uczestniczyć w procesie rekrutacji. Jeśli placówka skreśli malucha z listy, powołując się na brak tych dokumentów, rodzic powinien napisać do dyrektora przedszkola odwołanie, prosząc o podstawę prawną takiej decyzji. Jeśli pomimo tego placówka nie zmieni swojego stanowiska — sprawę należy zgłosić wyżej (np. do Kuratorium).

Czy przedszkole może wykorzystać informacje z PIT do innych celów niż prowadzenie działalności przedszkolnej?

Nie. Kontrowersje związane z wykorzystywaniem PITu dotyczą poufności danych oraz wprowadzania nowych warunków rekrutacji do przedszkoli czy w szkołach podstawowych. Dlatego zarówno dyrektor, jak i wychowawca nie ma narzędzi do tego, aby prawnie wykorzystywać dane, zawarte w dokumentach do Urzędu Skarbowego. Polskie prawo jasno mówi, że władze samorządowe nie tylko nie mogą wprowadzać dodatkowych kryteriów naboru, ale także nie mogą weryfikować danych, informacji i oświadczeń, złożonych przez rodziców.

Jakie są prawa rodziców w odniesieniu do żądania PIT przez przedszkole?

Rodzic ma prawo odmówić okazania lub złożenia dokumentów tego typu. Jeśli więc przedszkole prowadziło rekrutację i swoją decyzję opierało na przedstawieniu PITu (lub jakiekolwiek, poufnego dokumentu) – opiekun może zarządzać pisemnego uzasadnienia i podstawy prawnej, na podstawie której dyrekcja podjęła takową decyzję. W przypadku tak niezakwalifikowanych dzieci sprawę można zgłosić wyżej (np. do Kuratorium Oświaty), sugerując tym samym dyskryminację lub próbę naruszenia prywatności.

Bibliografia:

[1] Miejsce w przedszkolu tam, gdzie rodzice płacą podatki, Prawo.pl. [dostęp:
https://www.prawo.pl/oswiata/miejsce-w-przedszkolu-tam-gdzie-rodzice-placa-podatki,119776.html]

[2] Rozporządzenie Ministerstwa Edukacji z 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowaniu uczniów do szkół (DzU nr 26, poz. 232 ze zm.)