Ile dzieci na jedną panią w przedszkolu?

Od wielu lat głównym problemem polskiej edukacji jest niewystarczająca ilość placówek przedszkolnych. Dodatkowym utrudnieniem jest wprowadzenie limitu dzieci w grupie, co ma zapewnić im lepsze warunki do edukacji i rozwoju.

Zatem, ile dzieci na jednego opiekuna przypada w standardowej grupie przedszkolnej? Ilu opiekunów musi pojawić się w żłobku, a ile w szkołach podstawowych? Jak na to wszystko zapatruje się rozporządzenie Ministra Edukacji?

Jakie są normy dotyczące liczby dzieci na jedną nauczycielkę w przedszkolu?

Według § 5 ust. 1 rozporządzenia MEN z 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli — w oddziale przedszkolnym jeden nauczyciel może się opiekować grupą liczącą nie więcej niż 25 dzieci. Wymagania te są niezależne od wieku przedszkolaków i w przypadku tak licznej grupy, konieczne jest zatrudnienie pomocy przedszkolnej (tzw. osoby wspomagającej).

Po inwazji Rosji na Ukrainę, zgodnie z nowym rozporządzeniem Ministra Edukacji, niektóre placówki mogą zwiększyć liczbę przedszkolaków w grupie, aż do 28. Aby jednak do tego doszło, w grupie muszą pojawić się dzieci z Ukrainy (maksymalnie 3. na grupę).

• Czy przedszkole ma prawo żądać zaświadczenia o stanie zdrowia dziecka?

Normy te wyglądają inaczej w przypadku przedszkoli z oddziałami integracyjnymi. W tak zorganizowanej placówce liczba dzieci przypadających na jedną grupę powinna wynosić od 15 do 20, w tym do maksymalnie 5 dzieci niepełnosprawnych.

Ile m2 przypada na 1 dziecko w przedszkolu?

Aspekt ten był szczególnie mocno analizowany w czasie pandemii COVID-19. To głównie na jej podstawie ustalono, że powierzchnia przypadająca na jedno dziecko w przedszkolu nie może być mniejsza niż 1,5 m2. Normy te wyznaczają wytyczne przeciwepidemiczne GIS, wyrażone w art. 8a ust. 5 pkt 2 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Czy pomoc nauczyciela może zostać sama z dziećmi?

Pomoc nauczyciela to osobne stanowisko, które zająć może osoba posiadająca minimum wykształcenie podstawowe. Dodatkowo musi wykazać konkretne umiejętności, które wymagane są na wskazanym stanowisku. Te dotyczyć mogą zarówno pomocy w zakresie opieki czy edukacji, jak i obsługi sali. Do zatrudnienia nie jest wymagane posiadanie konkretnego stanowiska pracy czy wykształcenia pedagogicznego.

Karta Nauczyciela jasno wskazuje, że jedyną grupą zawodową, uprawnioną do sprawowania opieki nad dziećmi, są wykwalifikowani nauczyciele. Jest to tożsame z informacją, że pomoc nauczyciela nie może samodzielnie sprawować opieki na dziećmi. Dotyczy to zarówno porannego, jak i popołudniowego dyżuru.

Kto może opiekować się dziećmi w przedszkolu?

Polskie prawo jasno wskazuje, że opiekunem w żłobku lub w klubie przedszkolnym może być zarówno nauczyciel wychowania przedszkolnego, jak i nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej, pedagog opiekuńczo-wychowawczy, pielęgniarka oraz położna.

Jakie czynniki wpływają na decyzję o maksymalnej liczbie dzieci na jedną nauczycielkę w przedszkolu?

Na decyzję ze strony Ministerstwa Edukacji wpływ ma przede wszystkim bezpieczeństwo. Biorąc pod uwagę rodzaj przeprowadzanych zajęć, poziom zaangażowania opiekunów, wymagania związane z dziećmi w wieku od 3 do 6 lat — większe grupy stwarzałyby nie lada wyzwanie. Co więcej — zwiększyłyby także ryzyko wystąpienia niebezpiecznych sytuacji — np. podczas zabawy w sali, na wycieczce szkolnej lub na placu zabaw.

Duże grupy utrudniają także ostrożną obserwację i wyciąganie wniosków dot. rozwoju czy relacji społecznych. Obecna, ustawowa liczba opiekunów, jest pewnego rodzaju kompromisem na przeludnione przedszkola oraz konieczność przestrzegania norm bezpieczeństwa.

Co ważne — w prywatnej grupie i niepublicznych szkołach normy te zwykle są inne.

Jakie są konsekwencje zbyt wysokiej liczby dzieci na jedną nauczycielkę w przedszkolu?

Polskie przedszkola cierpią na niewystarczającą liczbę miejsc, co mogłoby „wymusić” na oddziale przedszkolnym tworzenie bardzo licznych grup, z jednoczesnym niezatrudnianiem dodatkowej kadry pedagogów. To w oczywisty sposób byłoby bardzo niebezpieczne — zarówno dla nauczycieli, dzieci, jak i samej placówki.

Zbyt duża liczba dzieci, to m.in.:

• niedostateczna pomoc w wykonywaniu codziennych czynności higienicznych,
• utrudnione analizowanie zmian rozwojowych przedszkolaków,
• trudności organizacyjne — np.w obrębie zajęć i zabaw,
• większe ryzyko rozprzestrzeniania chorób,
• zwiększone niebezpieczeństwo — np. podczas spacerów czy zabaw na placu zabaw,
• utrudniona adaptacja,
• większe ryzyko wystąpienia frustracji i negatywnych emocji u opiekunów,
• utrudnione nawiązywanie relacji między rówieśnikami i nauczycielami.

Czy istnieją różnice między minimalnymi i maksymalnymi liczbami dzieci na jedną nauczycielkę w zależności od wieku dzieci?

Nie. W przypadku przedszkoli — normy te są niezależne od wieku dzieci. Nieco inaczej wygląda to w żłobkach — tam grupy liczyć mogą maksymalnie 8 dzieci. W szkole podstawowej, klasy liczyć mogą od 27 do 29 (na podstawie § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia) dzieci.Jakie są wytyczne dotyczące liczby dzieci na jedną nauczycielkę w przedszkolu w różnych krajach?W krajach skandynawskich, a także w Belgii, Holandii i Francji, na ogół grupy liczą ok. 20-25 dzieci, którymi zajmuje się jeden nauczyciel. We Włoszech wprowadzono zarówno minimalną liczbę dzieci na grupę (15), jak i maksymalną (28). Warto jednak podkreślić, że tworzenie tak licznych klas jest raczej rzadkością, niż normą.Jakie są korzyści dla dziecka wynikające z odpowiedniej liczby dzieci na jedną nauczycielkę w przedszkolu?Nauczyciel, który ma kontrolę nad grupą może ocenić stopień rozwoju psychofizycznego każdego z małych podopiecznych. Dodatkowo z powodzeniem zaangażuje się w zajęcia, może zbudować więź, pomóc w konfliktach i trudach adaptacji. Jest w stanie szybko reagować w sprawie bezpieczeństwa, oceni stan zdrowia, pomoże z dolegliwościami i chorobami przewlekłymi, a także stanowi za solidne wsparcie podczas zajęć i konsultacji z rodzicami.

Bibliografia:

[1] A. Sobotka (2011) Edukacja przedszkolna w wybranych krajach europejskich. Uniwersytet Warszawski