Kto może prowadzić zajęcia dodatkowe w przedszkolu?

W przedszkolu prowadzone są zajęcia realizujące podstawy programowe kształcenia ogólnego. Ich celem jest rozwijanie konkretnych umiejętności społecznych, manualnych, kreatywnych czy językowych, które przygotowują malucha do szkoły podstawowej. Warto jednak pamiętać, że wiele placówek wprowadza również tzw. zajęcia dodatkowe, które mają za zadanie rozwijać pasje, hobby i umiejętności wykraczające poza standardowy program. Kto jest upoważniony do prowadzenia konkretnych zajęć dodatkowych? Czy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej odnoszą się do zakresu takich zajęć, prowadzonych w placówkach publicznych i prywatnych? Co robią dzieci na zajęciach dodatkowych?

Jakie rodzaje zajęć są najczęściej oferowane w przedszkolach jako zajęcia dodatkowe?

Zajęcia dodatkowe w przedszkolu z założenia mają być inne niż zajęcia z podstawy programowej kształcenia ogólnego. Tworzy się je w oparciu o zapotrzebowanie maluchów, zgłoszenia rodziców oraz możliwości kadrowe. Zwykle oferta takich zajęć dodatkowych jest szersza w placówkach prywatnych, niż w placówkach publicznych.

• Zajęcia sportowe: gimnastyka, piłka nożna, yoga dla dzieci, zajęcia taneczne.
• Zajęcia artystyczne: malarstwo, rękodzieło, lekcje muzyki, śpiewanie piosenek rytmika (zajęcia kształtujące poczucie rytmu).
• Zajęcia plastyczne: nauka malowania węglem, tworzenia w glinie.
• Zajęcia edukacyjne: język obcy (np. angielski), zajęcia z logiki i matematyki.
• Zajęcia rozwijające umiejętności społeczne: zajęcia teatralne, zajęcia grupowe, zajęcia kulinarne.

Co ważne — zajęcia związane ze zdrowiem i korektą wad (np. zajęcia logopedyczne) nie zaliczają się do tej kategorii.

W jakich godzinach są zajęcia dodatkowe w przedszkolu?

Zwykle zajęcia dodatkowe odbywają się po standardowych godzinach pracy przedszkola. Najczęściej organizuje się je po godzinie 15:00. Warto jednak pamiętać, że czas trwania i dokładne godziny mogą różnić się w zależności od placówki. Dlatego też należy zapoznać się ze statusem placówki oraz pełną ofertą zajęć jeszcze przed podjęciem rekrutacji.

Jakie kryteria i kwalifikacje są wymagane od instruktorów prowadzących zajęcia dodatkowe w przedszkolu?

Zajęcia dodatkowe muszą być prowadzone przez wykształconych i ukierunkowanych specjalistów, którzy nie tylko mają doświadczenie w pracy z dziećmi, ale także mają zaplecze teoretyczne, które pomoże dostosować program do potrzeb i poziomu rozwoju przedszkolaków. Dodatkowo instruktorzy i nauczyciele (wewnętrzni lub zewnętrzni) powinni mieć:

• certyfikaty i dyplomy adekwatne do prowadzonych zajęć (np. dyplom nauczyciela muzyki, certyfikat instruktora sportowego),
• doświadczenie w pracy z dziećmi w konkretnym wieku przedszkolnym,
• wiedzę o standardach bezpieczeństwa i etyki.

Czy nauczyciel może odmówić prowadzenia zajęć dodatkowych?

Oczywiście. Jak już wspomnieliśmy — podstawą pracy nauczyciela jest świadomość norm etycznych i standardów bezpieczeństwa. Jeśli więc pedagog stwierdzi, że warunki pracy, liczba dzieci lub dostępność materiałów nie spełnia tych norm — może odmówić prowadzenia zajęć dodatkowych zarówno jednorazowo, jak i permanentnie. Podobnie, gdy nauczyciel stwierdzi, że nie ma wystarczających kompetencji, gdy organizacja zajęć jest na niewystarczającym poziomie lub gdy brakuje chętnych do utworzenia pełnej grupy.

Czy rodzice mogą być zaangażowani w prowadzenie zajęć dodatkowych w przedszkolu?

W niektórych przypadkach rodzice mogą być zapraszani do współprowadzenia zajęć, szczególnie tych związanych z kulturą, tradycjami rodzinnymi lub specjalistycznymi umiejętnościami. Nie jest to jednak stała i regularna współpraca — docelowo bowiem zajęcia dodatkowe prowadzone są wyłącznie na linii przedszkolak-nauczyciel. Warunki te zapewniają większą samodzielność i niezależność, dzięki czemu maluchy chętniej i skuteczniej podejmują się nowych rzeczy. Zdarza się oczywiście, że część zajęć oddziału przedszkolnego prowadzona jest w inny, mniej standardowy sposób — np. aby zaangażować rodzica i pomóc mu zbudować więź z dzieckiem.

• Leśne przedszkole – nauka i zabawa w otoczeniu natury

Jakie są standardy bezpieczeństwa i jakości w kontekście prowadzenia zajęć dodatkowych?

Obecne przepisy oświatowe nie wskazują, ile dokładnie uczestników może liczyć grupa na zajęciach dodatkowych, które realizuje się w ramach tzw. godzin do dyspozycji dyrektora. Przyjmuje się więc, że liczba przedszkolaków powinna być dostosowana do charakteru samych zajęć, dlatego też zwykle grupy sportowe są mniej liczne niż grupy plastyczne. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej nie tworzy też konkretnych wytycznych co do sposobu prowadzania zajęć, środowiska, przyborów i minimalnej ilości godzin przypadającej na jedno dziecka. Warto jednak pamiętać, że placówka ma obowiązek zapewniania:

• bezpiecznego środowiska,
• treści i poziomu trudności zajęć do wieku dzieci,
• regulaminu i wytycznych dotyczących liczby dzieci na instruktora.

Czy istnieją wytyczne co do rodzajów zajęć, które mogą być prowadzone w przedszkolu przez osoby zewnętrzne?

W dużym uogólnieniu przyjmuje się, że konieczne jest przestrzeganie wytycznych edukacyjnych i etycznych, które narzuca dana placówka. Dodatkowo wprowadza się całkowity zakaz promowania treści nieodpowiednich dla dzieci, dlatego też dyrektor przedszkola ma też prawo przeprowadzać regularne kontrole i weryfikacje w obrębie zajęć, środowiska i kwalifikacji osób zewnętrznych.

Co ważne — każde przedszkole może mieć własne specyficzne wytyczne i zasady dotyczące zajęć dodatkowych, dlatego zawsze warto porozmawiać z dyrekcją i nauczycielami o wybranej przez siebie ofercie.

Bibliografia:

[1] Zajęcia dodatkowe w przedszkolach. gov.pl

[2] Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. – Dz. U. z 2017 r., poz. 356 ze zm