Jakie ćwiczenia poprawiają integrację sensoryczną Twojego dziecka?

Twoje dziecko stale się rozwija. Każdego dnia poznaje świat, odkrywa nowe struktury, zapachy, faktury i formy. Obcowanie z niemalże każdym obiektem to dla niego cenna nauka i doświadczenie, które wspiera rozwój procesów poznawczych i motorycznych. Pociecha, która ma kontakt z różnymi bodźcami, w przyszłości łatwiej nawiązuje relacje, utrzymuje kontakty społeczne, jest otwarta, łatwiej radzi sobie w natłoku dźwięków i obrazów. Wszystkie te elementy to główny argument do przeprowadzania integracji sensorycznej – i to od najmłodszych lat.

Co ważne – integracja nie wymaga drogocennych zabawek czy nieustannego wsparcia specjalistów. Wiele ćwiczeń i zajęć wykonać możesz w domowym zaciszu, również podczas zabawy. Wybraliśmy część z nich, podpowiadając, jak rodzic może wspierać w rozwoju swoją pociechę.

Integracja sensoryczna co to jest?

Integracja sensoryczna – oznaczana skrótem SI – to zdolność do rozumienia docierających bodźców i informacji z otoczenia. Dzięki niej dziecko lepiej rozumie i porządkuje dane, które odbiera przy pomocy zmysłów. Zdolność ta sprawdza się zwłaszcza w sytuacjach mocno pobudzających, nowych i stresujących.

Aby lepiej zrozumieć założenia SI posłużmy się przykładem. Twoje dziecko poznaje świat przy pomocy wszystkich zmysłów – smaku, dotyku, węchu i wzroku. Dzięki obcowaniu z różnymi strukturami – zdobywa doświadczenie. Mały Jaś uczy się więc, że cytryna jest kwaśna, piasek ma sypką konsystencję, plastelina jest lepka, a wata miękka. Im więcej takich faktur pozna, tym łatwiej będzie mu rozpoznawać otaczające środowisko w życiu dorosłym.

Rosnąca świadomość SI przyczyniła się do stworzenia dedykowanej terapii, którą chętnie wykorzystują fizjoterapeuci, psycholodzy, logopedzi, terapeuci zajęciowi. Jej zadaniem jest leczyć i zapobiegać zaburzeniom przetwarzania sensorycznego, które często zachodzącą w przypadku dzieci autystycznych lub objętych zaburzeniami rozwojowymi.

Oczywiście nie musisz od razu zapisywać swoje dziecko na profesjonalną terapię. Integracja sensoryczna ćwiczenia mają za zadanie wspomóc rozwój malucha w środowisku domowym lub przedszkolnym, co w oczywisty sposób zmniejsza ponoszone koszty.

“Integracja sensoryczna na co dzień” – książka dla rodziców o dzieciach

Popularność pojęcia integracji sensorycznej przyczyniła się do powstawania wielu publikacji w tym obszarze. Wśród wielu rekomendowanych pozycji jest książka “Integracja sensoryczna na co dzień”, autorstwa Kingi Wagh i Marii Borkowskiej. Publikacja ta opiera się na specjalistycznej wiedzy (głównie z zakresu psychologii), która porusza temat terapii SI. Na łamach stron przeczytasz o m.in przetwarzaniu i wykorzystywaniu informacji zmysłowych, dowiadując się jak te wpływają na rozwój Twojej pociechy. Autorki wskazują również na problem zaburzeń regulacji procesów sensorycznych, wskazując na skuteczne rozwiązania i metody leczenia.

O ile terapia najczęściej stosowana jest w przypadku dzieci dotkniętych ADHD czy upośledzeniem umysłowym, o tyle książkę rekomenduje się wszystkim rodzicom, którzy chcą zgłębiać temat prawidłowego rozwoju swojego maluszka.

• Od kiedy można chodzić na basen z dzieckiem?

Integracja sensoryczna ćwiczenia

Zajęcia z integracji sensorycznej wykonywać można zarówno w towarzystwie eksperta, jak i w formie prostych ćwiczeń, wykonywanych w domu. Do ich zorganizowania nie są potrzebne drogie zabawki czy profesjonalny sprzęt rehabilitacyjny. Czasem wystarczy odrobina kreatywności i kilka domowych przyborów, aby skutecznie wesprzeć swojego malucha w pokonywaniu codziennych wyzwań.

Wśród najefektywniejszych i najciekawszych ćwiczeń integracji sensorycznej wymienia się m.in.:

• Rzucanie do celu – np. do wiaderka i misek, które różnią się wielkością i odległością. W ramach utrudnienia można włączyć rzucanie przedmiotami o różnej wadze i o odmiennym kształcie – np. piłeczką do ping-ponga, maskotką i kulką zwiniętego papieru.
• Wydzieranie kształtów z gazety – tak, aby docelowo przypominały figury geometryczne i zwierzaczki.
• Utrzymywanie pozycji w bezruchu. Zacznij od prostych komend, a następnie zwiększaj trudność, proponując stanie na “jaskółkę”.
• Rozpoznawanie kształtów i form z zamkniętymi oczami. Wykorzystaj do tego domowe, bezpieczne przybory – np. plastikową łyżkę, jabłko, chusteczkę.
• Szczotkowanie dłoni i stóp różnymi włosami i grzebykami. Wykorzystaj do tego szczoteczkę do mycia zębów, szczotkę do włosów, gąbkę do mycia ciała itd.
• Ściskanie różnych przedmiotów – np. piłeczek z gąbki, papieru, piłek rehabilitacyjnych.
• Turlanie przedmiotów – np. w formie wyścigu z przeszkodami. Warto wprowadzić turlanie zarówno z wykorzystaniem dużych piłek (np. do skakania), jak i drobniejszych elementów, wymagających precyzji.
• Zabawy z balonem – np. poprzez podrzucanie, próbę utrzymania czołem przy ścianie lub unoszenie nadmuchanych form na stópkach.

Oczywiście doskonale także sprawdzą się klasyczne place zabaw – z piaskownicą lub tablicami, wypełnionymi kamyczkami – jak i gotowe maty sensoryczne. Te drugie wykonasz z powodzeniem w domu – wystarczy, że przygotujesz kilka drobnych, lekkich przedmiotów, które włożysz do lnianych lub bawełnianych poszewek. Dziecko, poprzez dotyk i wkładanie ich do ust, pozna różne kształty i formy, zgadując co znajduje się w ich wnętrzu. Świetnym sposobem na ćwiczenia sensoryczne jest chodzenie po różnych dróżkach i powierzchniach – np. murkach, krawężnikach, żwirach i piaskach. Malutkie dzieci dodatkowo powinny możliwie często chodzić bez butów, aby obcować z fakturą paneli i dywanów (dzięki temu dodatkowo umożliwisz podnoszenie przedmiotów palcami stóp, co rozwija sensorycznie i manualnie).

Bibliografia:

[1] Przyrowski, Z. (2012). Integracja sensoryczna. Wprowadzenie do teorii, diagnozy i terapii. Warszawa: Empis.