Czytanie globalne: jak rozwijać wyobraźnię dziecka?

Czytanie globalne to innowacyjna metoda nauki czytania, która zdobywa coraz większą popularność wśród rodziców i nauczycieli. W przeciwieństwie do tradycyjnych metod, czytanie globalne opiera się na rozwijaniu umiejętności czytania poprzez zapoznanie dzieci w wieku przedszkolnym z całościowymi wyrazami, zamiast skupiania się na pojedynczych literach i sylabach.

Czym jest metoda czytania globalnego?

Metoda czytania globalnego, znana również jako metoda wyrazowa, to podejście do nauki czytania, które koncentruje się na rozpoznawaniu wyrazów jako całości, zamiast na analizie pojedynczych liter lub dźwięków. W tej metodzie dziecko uczy się rozpoznawać wyrazy opierając się na ich kształcie, kontekście i częstotliwości występowania w tekście. Dzięki metodzie Domana dziecko uczy się czytać w sposób naturalny i intuicyjny. Nauka ta opiera się na kilku podstawowych zasadach:

• Zastosowanie wielu zmysłów: nauczanie czytania globalnego często wykorzystuje różne zmysły, takie jak wzrok, słuch i dotyk, aby umożliwić dzieciom bardziej kompleksowe zrozumienie tekstu.
• Użycie obrazów: ilustrowane książki są często wykorzystywane w metodzie czytania globalnego, aby pomóc dzieciom w identyfikowaniu wyrazów poprzez powiązanie ich z obrazami.
• Nacisk na płynność czytania: metoda ta kładzie duży nacisk na rozwijanie płynności czytania poprzez ćwiczenia w czytaniu tekstu na głos oraz czytaniu ze zrozumieniem.
• Uczenie na podstawie kontekstu: dzieci uczą się czytać, korzystając z kontekstu zdania lub historii, aby zrozumieć znaczenie wyrazów.

Pochodzenie metody globalnego czytania: Glenn Doman

Metoda globalnego czytania została opracowana przez amerykańskiego specjalistę w dziedzinie neurologii i fizjologii, Glenna Domana. Jego prace nad metodą Domana rozpoczęły się w latach 50. XX wieku, a głównym celem było opracowanie skutecznej metody nauki czytania dla dzieci z uszkodzeniami mózgu. W miarę upływu czasu, metoda zyskała popularność również wśród rodziców i nauczycieli zdrowych dzieci, którzy zauważyli jej skuteczność.

Jak zacząć czytanie globalne z dzieckiem?

Naukę czytania można rozpocząć zacząć już od około 2-3 roku życia. Warto jednak pamiętać, że każdy maluch zaczyna czytać w swoim tempie, dlatego ważne jest, aby dostosować proces nauki do indywidualnych potrzeb i możliwości. Najlepiej wprowadzić kilka sprawdzonych technik:

1. Wybierz odpowiednie książki: znajdź ilustrowane książki, które są odpowiednie dla wieku Twojego dziecka i które zawierają proste, łatwe do zrozumienia wyrazy. Książki z powtarzającymi się wzorcami lub rymami mogą być szczególnie korzystne dla początkujących czytelników.
2. Pokazuj i opowiadaj historię: zamiast czytać zwykły tekst, zacznij od opowiadania historii na podstawie obrazów. Przejdź palcem po stronach książki, wskazując na różne obrazy i opowiadając o nich. Pozwól dziecku opowiadać własne historie na podstawie obrazów.
3. Wspólnie odczytuj wyrazy: kiedy Twoje dziecko jest gotowe, zacznij wspólnie odczytywać wyrazy na stronach książki. Możesz wskazywać na wyrazy i czytać je na głos, zachęcając dziecko do powtarzania za Tobą.
4. Ćwicz czytanie całych zdań: zachęcaj dziecko do czytania całych zdań z książki. Zacznij od prostych zdań, a następnie stopniowo wprowadzaj bardziej złożone.
5. Stymuluj zmysły: wykorzystuj różne zmysły podczas czytania, np. pokazywanie obrazów, dotykanie różnych tekstur, tworzenie dźwięków, aby wzmocnić zrozumienie i zapamiętywanie wyrazów.
6. Bądź cierpliwy i pozytywnie nastawiony: pamiętaj, że proces nauki czytania może być dla niektórych dzieci wyzwaniem. Bądź cierpliwy i wspieraj swoje dziecko, chwaląc je za każdy postęp i zachęcając do dalszej nauki.
7. Czytaj regularnie: regularne czytanie z dzieckiem jest kluczowe dla rozwoju umiejętności czytania. Stwórz rutynę czytania, która będzie częścią codziennych aktywności, aby umożliwić dziecku regularne praktykowanie czytania globalnego.

W przypadku małego dziecka edukacja to nic innego jak zabawa. Dlatego warto zacząć od zajęć typu: np. układanie liter czy pokazywanie obrazków związanych z danym wyrazem.

Harmonogram nauki czytania: jak organizować sesje?

Harmonogram nauki czytania powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka. Ważne jest, aby sesje nauki były krótkie, ale intensywne, np. 5-10 minut dziennie. Poniżej przedstawiamy kilka wskazówek, jak stworzyć efektywny harmonogram nauki czytania:

• Planować sesje nauki w stałych porach dnia, aby dziecko przyzwyczaiło się do regularności.
• Ustalić cele na każdą sesję, np. wprowadzenie nowych wyrazów lub powtórzenie już poznanych. Codziennie modyfikowany program z pewnością wzbudzi zainteresowanie dziecka. Na początku nowe słowo powinno posiadać pozytywny oddźwięk lub skojarzenie, które za pośrednictwem oczu utrwali się w pamięci. Pamiętaj także, że dziecko zapamiętuje wyrazy słuchowo. Stymulacja wzroku to dodatkowy bodziec.
• Monitorować postępy dziecka i dostosowywać harmonogram do jego potrzeb.
• Wprowadzać elementy zabawy, aby nauka czytania była przyjemna dla dziecka.

Warto zaznaczyć, że nauka czytania przez metodę globalną może być stosowana równocześnie z innymi metodami nauki czytania.

Zestaw do nauki czytania: karty do nauki

Karty do czytania to niezbędne narzędzie w nauce czytania globalnego. Dzięki nim dziecko uczy się rozpoznawać wyrazy jako całość, co przyspiesza proces nauki. Zestaw zawiera karty z dużymi, czytelnymi wyrazami, które można prezentować dziecku podczas krótkich sesji nauki. Aby efektywnie używać kart do nauki, warto pamiętać o kilku zasadach:

• Prezentować wyrazy na kartach w czytelny sposób, np. na białym tle z czarnymi literami.
• Przygotuj karty zawierające obrazki przedstawiające różne przedmioty, zwierzęta, aktywności itp., oraz odpowiadające im wyrazy. Dziecko może nauczyć się rozpoznawać obrazy i łączyć je z odpowiednimi wyrazami.
• Stwórz karty zawierające proste rymy lub powtórzenia słów.
• Przygotuj karty zawierające zestawy wyrazów o podobnym temacie lub związane z konkretną książką. Dziecko może ćwiczyć czytanie wyrazów w kontekście.
• Stwórz karty zawierające zagadki lub krótkie opowiadania, których rozwiązanie znajduje się na odwrocie karty.

Korzyści z czytania globalnego

Czytanie globalne pozwala na szybsze opanowanie umiejętności czytania, co przekłada się na lepsze wyniki w nauce i życiu codziennym. Fenomen czytania globalnego polega na tym, że metoda ta angażuje różne obszary mózgu, co sprzyja rozwijaniu umiejętności analitycznych, percepcyjnych i logicznego myślenia. Podstawową zasadą nauczania jest koncentracja na dziecku. Musi być otwarte na naukę, bez zbędnych wymuszeń ze strony rodzica. Sukces w czytaniu może zwiększyć pewność siebie dziecka i zachęcić je do dalszego eksplorowania literatury oraz innych form czytania.

• Dysgrafia – jak rozpoznać i wspierać osoby z trudnościami w pisaniu?

Jak ocenić postępy dziecka w czytaniu globalnym?

Aby ocenić efekty nauki i postępy dziecka w czytaniu globalnym, warto zwrócić uwagę na kilka aspektów. Po pierwsze, jako rodzic obserwuj, jak szybko dziecko rozpoznaje nowe wyrazy i czy potrafi je czytać płynnie. Po drugie, zwróć uwagę na rozwój umiejętności analitycznych, percepcyjnych i logicznego myślenia dziecka. Po trzecie, zauważ, czy dziecko zaczyna pokazywać zainteresowanie książkami i czytaniem na własną rękę. Wszystkie te aspekty mogą świadczyć o efektywności metody globalnej w nauce czytania.

Jakie książki dla dzieci są odpowiednie do nauki czytania globalnego?

W przypadku nauki czytania globalnego, warto wybierać książki dla dzieci, które spełniają następujące kryteria:

• Posiadają dużą czcionkę, która ułatwia rozpoznawanie wyrazów jako całości.
• Zawierają krótkie, proste zdania, które nie przeciążają dziecka zbyt dużą ilością informacji.
• Opierają się na ciekawych, angażujących ilustracjach, które wspierają zrozumienie treści.
• Poruszają tematy, które są bliskie dzieciom i zainteresują je.

Przykłady książek dla dzieci odpowiednich do nauki czytania globalnego to m.in. „Mali odkrywcy” Doroty Kassjanowicz, „Kubuś Puchatek” A.A. Milne’a czy „Krótkie opowieści o zwierzętach” Ewy Nowak.

Podsumowanie

Podsumowując, czytanie globalne to innowacyjna metoda nauki, która może przynieść wiele korzyści, takich jak szybsze przyswajanie umiejętności czytania, rozwój intelektualny oraz budowanie pozytywnych skojarzeń z książkami. Szczególnie sprawdzi się u dzieci, które preferują uczenie się przez doświadczenie całych konceptów zamiast analizowania ich elementów składowych. Jednakże, jak każda metoda, ma swoje zalety i wady, i może nie być odpowiednia dla wszystkich uczniów.