Rotawirus u dziecka – przyczyny, profilaktyka i leczenie

Rotawirus to wirusowa choroba, która najczęściej dotyka maluchy poniżej piątego roku życia. Powoduje zapalenie jelit, co objawia się nie tylko biegunką, lecz także wymiotami oraz odwodnieniem. To wysoce zakaźny wirus, który łatwo rozprzestrzenia się w miejscach, gdzie gromadzi się dużo dzieci, takich jak żłobki czy przedszkola. Infekcja rotawirusowa, często określana jako „grypa żołądkowa”, może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, jeśli nie jest właściwie leczona.

Jak dziecko może zarazić się rotawirusem?

Rotawirus najczęściej przenosi się u dzieci poprzez kontakt zanieczyszczonymi rękami, przedmiotami lub pokarmem. Infekcja występuje, gdy drobnoustroje z zanieczyszczeń kałowych dostaną się do ust, co może się zdarzyć podczas kontaktu z osobą zakażoną lub poprzez używanie skażonych przedmiotów, takich jak zabawki czy naczynia. Wirus ten rozprzestrzenia się także przez spożycie zanieczyszczonej żywności lub wody. W miejscach jak na przykład przedszkole, ryzyko infekcji jest wyjątkowo wysokie. Choć dbałość o higienę jest istotna, samo mycie rąk nie wystarcza, by całkowicie zapobiegać rozprzestrzenianiu się rotawirusa. Zimowe miesiące, kiedy wirus najczęściej się pojawia, dodatkowo zwiększają ryzyko zachorowań.

Jakie są objawy rotawirusa u dzieci?

Objawy rotawirusa u dzieci zwykle ujawniają się po około dwóch dniach od zetknięcia z wirusem. Najczęstszymi objawami są biegunka, wymioty i gorączka. Młodzi pacjenci często skarżą się na bóle brzucha i ogólne osłabienie. Symptomy mogą pojawić się nagle, prowadząc do szybkiego odwodnienia, co stanowi szczególne zagrożenie dla najmłodszych. Często towarzyszy im także brak apetytu, co dodatkowo pogarsza stan zdrowia dziecka. Przy pojawieniu się takich objawów konieczna jest szybka interwencja, by zapobiec poważnym komplikacjom zdrowotnym.

Jak długo trwa rotawirus u dziecka?

Infekcja rotawirusowa u malucha zazwyczaj trwa od 3 do 8 dni. W tym okresie symptomy takie jak biegunka, wymioty i gorączka mogą się nasilić, ale z czasem zaczynają ustępować. Kluczowe jest, by stale monitorować zdrowie dziecka. Odwodnienie stanowi jedno z głównych zagrożeń związanych z rotawirusem, dlatego niezwykle ważne jest odpowiednie nawodnienie. Utrzymywanie właściwego poziomu płynów łagodzi objawy i zmniejsza ryzyko komplikacji. Jeśli stan zdrowia malucha się pogorszy, konieczna jest natychmiastowa pomoc medyczna.

Jakie są powikłania rotawirusowe?

Powikłania związane z rotawirusem mogą być niezwykle niebezpieczne, zwłaszcza dla najmłodszych dzieci. Najpoważniejszym z nich jest ciężkie odwodnienie, które często wymaga hospitalizacji.  Wiąże się to z zaburzeniem elektrolitów, będące efektem utraty sodu, potasu i innych kluczowych minerałów. Inne powikłania to:

• osłabienie, drgawki, a nawet stany zagrażające życiu,
• rzadko, ale możliwe jest wystąpienie wtórnych zakażeń bakteryjnych, jeśli nie zostanie podjęta właściwa interwencja.

Jak leczyć rotawirusa u dziecka?

Leczenie rotawirusa u dzieci skupia się przede wszystkim na zapewnieniu odpowiedniego poziomu nawodnienia. W tym celu warto podawać maluchom płyny nawadniające, takie jak roztwory elektrolitów, które pomagają przywrócić właściwą równowagę wodno-elektrolitową. Podczas biegunki dieta powinna być łatwostrawna, a unikanie produktów mlecznych oraz ciężkostrawnych jest szczególnie ważne. Jeśli zajdzie taka potrzeba, można rozważyć użycie leków przeciwbiegunkowych, ale zawsze należy zasięgnąć porady lekarza przed ich zastosowaniem. Dodatkowo, nie zaleca się podawania leków przeciwbólowych bez konsultacji z lekarzem, aby uniknąć ewentualnych skutków ubocznych.

Kiedy z rotawirusem udać się do szpitala?

Wizyta z dzieckiem zakażonym rotawirusem w szpitalu staje się konieczna, gdy występują poważne objawy odwodnienia. Takie sygnały jak:

• suchość w ustach,
• brak oddawania moczu przez dłuższy okres,
• osłabienie,
• senność,
• zawroty głowy.

Wówczas interwencja lekarza jest niezbędna, aby zapobiec groźnym komplikacjom. U niemowląt rotawirus szybko prowadzi do odwodnienia, dlatego niezwłoczna konsultacja z pediatrą jest obowiązkowa. W przypadku:

• wysokiej gorączki,
• nasilonej biegunki,
• obecności krwi w stolcu,

także należy skontaktować się z lekarzem. W szpitalu możliwe jest podanie kroplówki, która pomaga w uzupełnieniu utraconej wody i elektrolitów, co jest istotne dla odzyskania równowagi organizmu.

Jakie są metody profilaktyki rotawirusa?

Regularne mycie rąk to najlepszy sposób zapobiegania rotawirusom. Należy dbać o higienę po wizycie w toalecie i przed posiłkami. Dezynfekcja zabawek oraz powierzchni, z którymi dzieci mają styczność, również zmniejsza ryzyko zakażenia. Szczepienia przeciw rotawirusom, szczególnie u dzieci do 5 roku życia, są uznawane za bardzo skuteczne, gdyż znacząco redukują ryzyko ciężkiego przebiegu choroby. 

Czy szczepionka na rotawirusy jest skuteczna?

Szczepionka przeciwko rotawirusom stanowi efektywną formę ochrony najmłodszych, zwłaszcza tych poniżej piątego roku życia. Chroni przed ciężkimi objawami, takimi jak biegunka i wymioty, które mogą prowadzić do groźnego odwodnienia. Z badań wynika, że szczepienie zmniejsza ryzyko hospitalizacji z powodu rotawirusa aż o 70-90%. Ważne jest jej podanie w pierwszych miesiącach życia, gdy dzieci są najbardziej podatne na poważne komplikacje zdrowotne po zakażeniu. 

Bibliografia:

1. Szajewska, H., Canani, R.B., Guarino, A., Hojsak, I., Indrio, F., Kolacek, S., Orel, R., Shamir, R., Vandenplas, Y., van Goudoever, J.B., Weizman, Z. (2016). „Probiotics for the Prevention of Antibiotic-Associated Diarrhea in Children.” Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 62(3), 495-506
2. Grzesiowski, P., & Wysocki, J. (2012). Zakażenia rotawirusowe u dzieci: profilaktyka i leczenie. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków.
3. Kuchar, E., & Marczyńska, M. (2015). Choroby zakaźne u dzieci. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
4. Wysocki, J., & Czajka, H. (2011). Szczepienia ochronne u dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
5. Dennehy, P.H. (2015). „Rotavirus Infection: A Disease of the Past?” Infectious Disease Clinics of North America, 29(4), 617-635