Choroba kociego pazura – jak rozpoznać i jak unikać zakażenia?

Choroba kociego pazura, znana również jako gorączka kociego pazura, to infekcja bakteryjna najczęściej spowodowana przez bakterie Bartonella henselae. Młode koty są głównymi nosicielami, ale inne zwierzęta również mogą przenosić chorobę na ludzi poprzez zadrapania czy ugryzienia. Objawy często obejmują zapalenie węzłów chłonnych oraz ogólne symptomy podobne do grypy. Diagnoza opiera się na badaniu historii kontaktu ze zwierzętami i testach laboratoryjnych. Unikanie bliskich kontaktów z potencjalnie zakażonymi zwierzętami to kluczowa forma profilaktyki.

Czym jest choroba kociego pazura?

Choroba kociego pazura, zwana także gorączką kociego pazura, to infekcja bakteryjna wywoływana głównie przez bakterie Bartonella henselae, choć czasem sprawcą bywa Bartonella clarridgeiae. Młode koty są najczęstszymi nosicielami tych drobnoustrojów, ale inne zwierzęta, takie jak króliki czy wiewiórki, również mogą je przenosić. Zakażenie u ludzi zazwyczaj następuje przez zadrapanie lub ugryzienie od zainfekowanego zwierzęcia. Typowym symptomem tej infekcji jest miejscowe zapalenie węzłów chłonnych pojawiające się po zakażeniu skóry bądź błony śluzowej. Skóra w miejscu zakażenia może przypominać ukąszenie komara, co niekiedy prowadzi do pomyłek z innymi schorzeniami dermatologicznymi. Choroba kociego pazura zazwyczaj objawia się łagodnymi dolegliwościami ogólnymi takimi jak gorączka i ból mięśni.

Z uwagi na różnorodność i nasilenie objawów diagnostyka wymaga analizy historii kontaktu z potencjalnymi nosicielami oraz przeprowadzenia badań laboratoryjnych potwierdzających obecność bakterii Bartonella u pacjenta. Leczenie koncentruje się głównie na łagodzeniu objawów i wspieraniu układu odpornościowego chorego. W pewnych sytuacjach zaleca się stosowanie antybiotyków. Aby uniknąć zakażenia, warto:

• unikać bliskiego kontaktu ze zwierzętami będącymi możliwymi nosicielami,
• dbać o higienę po kontakcie z nimi.

Jakie są przyczyny choroby kociego pazura?

Choroba kociego pazura jest wywoływana przez bakterie z rodzaju Bartonella, głównie przez Bartonella henselae, choć czasem także przez Bartonella clarridgeiae. Zakażenie następuje w wyniku kontaktu z zainfekowanym zwierzęciem, szczególnie kotem. Zadrapanie, ugryzienie lub polizanie uszkodzonej skóry przez kota może przenieść bakterie na człowieka. Pchły odgrywają kluczową rolę w przenoszeniu tych drobnoustrojów między zwierzętami i mogą również stanowić zagrożenie dla ludzi. Młode koty często są nosicielami tych bakterii, co zwiększa ryzyko infekcji u osób mających z nimi styczność. Dlatego warto unikać bliskiego kontaktu z potencjalnie zakażonymi zwierzętami oraz pamiętać o higienie po każdorazowym kontakcie.

Jakie są objawy choroby kociego pazura?

Symptomy choroby kociego pazura często przypominają alergię lub pokrzywkę. Po zadrapaniu, w ciągu kilku dni, może pojawić się niewielka grudka lub pęcherz, które zazwyczaj same się goją. Miejsce to jednak bywa czerwone i swędzące, a niekiedy rana zaczyna ropieć. W przeciągu około dwóch tygodni mogą powiększyć się okoliczne węzły chłonne, najczęściej te na szyi, pod pachami lub w pachwinach. Stają się one obrzmiałe i bolesne przy dotyku, a skóra nad nimi jest szczególnie czuła. Niektórzy pacjenci doświadczają gorączki oraz zmęczenia przypominających objawy grypy czy przeziębienia. Mogą również odczuwać bóle brzucha lub pleców, co czasem mylone jest z bólami menstruacyjnymi albo problemami z nerkami. Rozpoznanie tych objawów jest kluczowe zwłaszcza po kontakcie z potencjalnymi nosicielami bakterii Bartonella. Diagnostyka wymaga uwzględnienia historii kontaktu ze zwierzętami oraz przeprowadzenia badań laboratoryjnych potwierdzających obecność bakterii u pacjenta. Dzięki temu można skutecznie odróżnić chorobę kociego pazura od innych schorzeń o podobnych symptomach.

Jak przebiega choroba kociego pazura?

Choroba kociego pazura zwykle przebiega w łagodny sposób. Pacjenci mogą doświadczać stanu podgorączkowego, gorączki, złego samopoczucia i utraty apetytu. Często towarzyszą im bóle głowy, brzucha, mięśni oraz stawów. Objawy te zazwyczaj są delikatne i ustępują samoistnie. Jednakże u osób z osłabionym układem odpornościowym lub chorobami przewlekłymi infekcja może przybrać bardziej poważną formę, prowadząc do nietypowego zakażenia rozsianego. W takim przypadku możliwe jest wystąpienie ziarniniaków w wątrobie i śledzionie oraz zmian kostnych.

Infekcja stanowi szczególne zagrożenie dla osób z niewydolnym układem odpornościowym, ponieważ może wymagać intensywnego leczenia medycznego. Pierwszymi objawami mogą być grudka lub krosta po zadrapaniu przez kota, a następnie powiększenie pobliskich węzłów chłonnych – najczęściej na szyi, pod pachami albo w pachwinach. Te węzły bywają bolesne przy dotyku i czasem dochodzi do ich ropienia.

Jak diagnozować chorobę kociego pazura?

Diagnoza choroby kociego pazura rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego. Kluczowe jest ustalenie, czy pacjent miał kontakt z kotem przed wystąpieniem objawów, zwłaszcza jeśli doszło do zadrapania lub ugryzienia. Objawy takie jak powiększenie węzłów chłonnych, gorączka oraz ogólne zmęczenie są istotnymi wskazówkami dla rozpoznania. Aby potwierdzić diagnozę, wykonuje się badania serologiczne, które wykrywają przeciwciała IgG i IgM przeciwko Bartonella henselae za pomocą metod takich jak immunofluorescencja czy ELISA. Dodatkowo lekarze mogą czasami zalecić biopsję zajętego węzła chłonnego w celu dokładniejszego oceny stanu zdrowia pacjenta. To umożliwia skuteczne odróżnienie choroby kociego pazura od innych schorzeń o podobnych symptomach.

Jak leczyć chorobę kociego pazura?

Leczenie choroby kociego pazura dostosowuje się do symptomów i stanu zdrowia pacjenta. Często objawy ustępują samoczynnie w ciągu kilku tygodni lub miesięcy. W poważniejszych przypadkach może być konieczne podanie antybiotyków, takich jak azytromycyna bądź doksycyklina, przez około dziesięć dni. W przypadku wystąpienia gorączki zaleca się stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych zawierających paracetamol lub ibuprofen. Na obrzęknięte węzły chłonne ulgę przynoszą zimne okłady, które łagodzą ból oraz zmniejszają opuchliznę. Po zauważeniu objawów warto udać się do lekarza. Specjalista może zlecić wykonanie badań krwi oraz USG węzłów chłonnych celem potwierdzenia diagnozy. W razie potrzeby przeprowadza się nakłucie węzłów dla usunięcia ropy lub ich chirurgiczne usunięcie. Regularne wizyty u lekarza pozwalają monitorować proces leczenia i pomagają unikać komplikacji związanych z tą chorobą.

Jak zapobiegać zakażeniu chorobą kociego pazura?

Aby uniknąć choroby kociego pazura, staraj się unikać zadrapań i ugryzień przez koty, co jest szczególnie istotne dla osób z osłabioną odpornością. Pamiętaj o regularnej pielęgnacji swojego pupila, używając środków przeciw pchłom, aby zmniejszyć ryzyko przenoszenia bakterii.

• gdy już dojdzie do zadrapania lub skaleczenia, natychmiast oczyść i zdezynfekuj ranę,
• staraj się także unikać kontaktu z dzikimi kotami,
• nie zapominaj o regularnych wizytach u weterynarza, które pozwalają monitorować zdrowie kota i zapobiegać rozprzestrzenianiu się infekcji.

Bibliografia:

1. Medycyna Praktyczna (MP). Interna Szczeklika. Zakażenia: bartonelozy (choroba kociego pazura). Kraków: MP, wyd. aktualne.
2. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH–PIB. Choroba kociego pazura — informacje dla pacjentów i lekarzy; diagnostyka serologiczna Bartonella henselae. Warszawa: NIZP PZH–PIB, 2024.
3. Główny Inspektorat Sanitarny. Zoonozy przenoszone przez zwierzęta domowe: choroba kociego pazura — profilaktyka i postępowanie. Warszawa: GIS, 2024.